MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
151 
151 
151 
151 
151 
151 
151 
151 
151 
mıĢdır ABġ-da XX əsrin 40-cı illərində U.ġeldonun tempe-
rament konsepsiyası böyük populyarlıq qazanır. ġeldon bədən 
quruluĢunun əsas tiplərinin mövcudluğu haqqında fərziyyədən
çıxıĢ edirdi. Bu fərziyyəni təsvir edərkən embriologiyadan 
götürülmüĢ terminlərdən istifadə etməklə o, üç tipi müəyyən 
etmiĢdir: 1) endomorf; 2) mezomorf; 3) ektomorf. 
ġeldona görə bədən quruluĢunun bu tiplərinə tempe-
ramentin müəyyən tipləri müvafiqdir. Müasir psixologiya 
elmində konstitusion konsepsiyaların əksəriyyəti onlarda 
insanın psixoloji xüsusiyyətlərinin formalaĢmasında mühit və 
sosial Ģəraitin rolunun tonu qiymətləndirilməsinə görə kəskin 
təngidə məruz qalır. 
V.15.3 Temperamentin tipləri 
 
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, müasir psixologiyada 
temperamentin dörd tipi əsas götürülür: sanqvinik, xolerik, 
fleqmatik, melanxolik. Ġnsanları temperamentlərinə görə fərq-
ləndirərkən həmin tiplərdən istifadə olunur. Ġnsanların hansı 
tipə məxsus olduqlarını müəyyənləĢdirmək üçün müasir 
psixologiyada temperamentin özünə məxsus xassələrinə 
istinad edirlər. Bunlara aktivlik, reaktivlik, emosionallıq 
aiddir. : 
Aktivlik
. Bu xassə altında insanın məqsədə çatmaq 
üçün xarici aləmə nə dərəcədə fəal təsir göstərməsi, 
qarĢılaĢdığı maneələri necə aradan qaldırması nəzərdə tutulur. 
Emosional oyanıqlıq
. Bu ad altında bir növ insanın ən 
zəif xarici və daxili təsirləri hiss etmək qabiliyyəti baĢa dü-
Ģülür. Hər cür hiss və emosiyaların əmələgəlmə, cərəyanetmə 
və kəsilməsi xüsusiyyətləini xarakterizə edən xassə və key-
fiyyətlər emosionallığa bağlıdır. Psixologiyada onun əsas 
cəhətləri kimi mütəəssirlik, impulsivlik və emosional labilliyi 
fərqləndirirlər. 

---