MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
251 
251 
251 
251 
251 
251 
251 
251 
251 
VI.21.2. Yeniyetmə yaĢında Ģəxsiyyətin formalaĢması 
Ünsiyyət tələbatı.
Yeniyetmə yaĢında Ģəxsiyyətin 
formalaĢmasında əsaslı dəyiĢiklik baĢ verir. Görkəmli 
psixoloq K.Levinin fikrincə keçid yaĢı olan yeniyetməlik 
dövründə mühüm proseslərdən biri onları istiqamətləndirən 
Ģəxsiyyətin həyati aləminin, ünsiyyət sahəsinin, qrup 
mənsubluğu və insanların tiplərinin geniĢlənməsindən 
ibarətdir. Burada yeniyetmədə ünsiyyət tələbatının meydana 
gəlməsi xüsusi rol oynayır. Bu dövrdə yoldaĢları ilə ünsiyyət 
səyi, həmyaĢıdlar kollektivinə meyl son dərəcə aydın təzahür 
edir. Ünsiyyət fəaliyyətinin obyekti həmyaĢıdlardan ibarət 
olur. Yeniyetmə ünsiyyət fəaliyyəti prosesində ictimai-əxlaqi 
münasibət normalarını mənimsəyir. 
Yeniyetmə yaĢında həmyaĢıd uĢaqların psixoloji 
intelektual cəhətdən bir-birinə uyğunlaĢmasını asanlaĢdıran 
Ģərait yaranır. Yeniyetmə yaxınlıq dərəcəsinə görə yoldaĢın üç 
tipini müəyyənləĢdirir: sadəcə olaraq yoldaĢ, yaxın yoldaĢ və 
Ģəxsi dost. 
Yeniyetmənin yaxın yoldaĢları və dostları ilə ünsiyyəti 
sadəcə olaraq təlim fəaliyyəti hüdudları ilə məhdudlaĢmır, 
həyatının bir çox sahələrini əhatə edir. Yeniyetmələrin 
həmyaĢıdları ilə ünsiyyəti təlimə olan münasibəti ikinci plana 
keçirir. Hətta yoldaĢları ilə ünsiyyətə nisbətən doğma adam-
larla ünsiyyətin rolu xeyli azalır. Yeniyetmə belə hesab edir 
ki, həmyaĢıd uĢaqlarla münasibətlər onun Ģəxsi münasibətidir, 
heç kəsin buna qarıĢmağa haqqı yoxdur. Ona görə də 
yeniyetmənin dostları onun üçün referent qrupa çevrilir. 
Yeniyetmənin ünsiyyət fəaliyyətinin mühüm sahə-
lərindən birini də “oğlan-qız” tipli münasibətlər təĢkil edir. Bu 
dövrdə oğlan və qızlar bir-birilə maraqlanmağa baĢlayırlar. 
Onlarda bir-birinin xoĢuna gəlmək arzusu yaranır. Bununla 
belə kiçik yeniyetməlik dövründə oğlan və qızların davranıĢı 
hələ ambivalent xarakter daĢıyır: onlar bir tərəfdən, bir-biri ilə 

---