MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
193 
193 
193 
193 
193 
193 
193 
193 
193 
alt qırıĢlarının arxa hissəsinin üçdə birində, nitqi anlama 
mərkəzi isə sol yarımkürələrin yuxarı gicgah qırıĢlarının arxa 
hissəsinin üçdə birində yerləĢir. Əgər nəzərə alsaq ki, insan 
nitqi beynin ayrı-ayrı sahələrinin mürəkkəb qarĢılıqlı 
əlaqəsinin məhsuludur, onda belə bir fikri əsas götürə bilmərik 
ki, insanın nitq fəaliyyəti ilə bağlı olan qabiliyyəti beynin 
yalnız bir sahəsi ilə lokallaĢa bilər.
Bununla yanaĢı olaraq yaĢlı adamlarda beyin çəkisinin 
orta hesabla 1400 qramdan çox və ya az olmasının insanların 
əqli qabiliyyətcə fərqlənmələrinə səbəb olması haqqında 
fikirləri də əsaslandırmaq imkanı vermədi. (Ġ.S.Turgenevin 
beyin çəkisi 2012q, C.Bayronun-1800q. görkəmli kimyaçı 
U.Libixin-1362q; yazıçı A.Fransın-1017q; olmuĢdur). 
Hazırda təbii imkanların beyin və hiss üzvlərinin 
mikrostruktura ilə əlaqələndirən fərziyyələr daha səmərəli 
hesab olunur. Güman edirlər ki, beyin hüceyrəsi quruluĢunun 
daha dərindən tədqiqi istedadlı Ģəxsin sinir toxumasını 
fərqləndirən morfoloji və funksional xüsusiyyətləri müəyyən 
etməyə imkan verər. Bununla yanaĢı olaraq, təbii imkanların 
sinir proseslərinin bəzi fərqləndirici xüsusiyyətləri ilə (onların 
qüvvə, müvazinət və mühərrikliyə görə fərqləri ilə) və deməli 
ali sinir fəaliyyətinin tipi ilə Ģərtləndiyini irəli sürən 
fərziyyələr də mövcuddur. 
Qabiliyyətlər və
irsiyyət
. Qabiliyyət və irsiyyət 
problemi mutəxəssislərin diqqətini cəlb edən problemlərdən 
biri olmuĢdur. Qabiliyyətlərin təbii ilkin Ģərtləri olan təbii
imkanların bütün digər morfoloji və fizioloji keyfiyyətlər 
kimi, ümumi genetik qanunlara tabe olduğu qeyd olunur. 
Lakin təbii imkanların irsən keçməsinin mümkün olması 
fikrini qabiliyyətlərin irsiliyi ideyası ilə eyniləĢdirmək olmaz. 
Bu problemin öyrənilməsi ilə mütəxəssislər məĢğul olmuĢlar. 
1875-ci ildə ingilis antropoloqu və psixoloqu F.Haltonun 
«Talantın irsiliyi onun qanunları və nəticələri» adlı kitabı nəĢr 
olunmuĢdur. Müəllif bir neçə görkəmli Ģəxsiyyətin qohumluq 

---