MaiLİ İSTİqaməTLƏNMİŞ quyularin səMƏRƏLİ İSTİsmarini təMİn edən profiLLƏRİn və yeni texnoloji optimallaşdirma təDBİRLƏRİNİN

Tədqiqatın elmi yeniliyi.
♦ İnklinometrik, texniki-iqtisadi və texnoloji parametrlər
arasında asılılıqlar və qanunauyğunluqlar əsasında, dəniz 
şəraitinin spesifik xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, maili 
istiqamətlənmiş hasilat quyularının səmərəli istismarı və neft
yataqlarının 
abadlaşdırılması 
üzrə 
əsas 
istiqamətlər 
müəyyənləşdirilmişdir;
♦
Ştanqlı quyu nasosu ilə istismar üsulunda nasosun
buraxılma dərinliyində plunjerin yuxarı hərəkəti zamanı yaranan 
gərginlıyin profilin əyilmə intensivlyindən asılılığı aşkar edilmişdir; 
♦ Qazlift istismar üsulunda mədən tədqiqatlarına əsasən yüngül 
və ağır neftləri yer səthinə qaldırmaq üçün lazım olan işçi agentin 
sərfi qiymətləndirilmiş, ağır nefti qaldırmaq üçün işçi agentin daha 
az sərf olunduğu ilk dəfə aşkar edilmişdir ki, bu da quyuların optimal 
rejimini təyin edərkən bu faktı nəzərə almağa və nefti yer səthinə 
qaldırmaq üçün lazım olan qaz sərfini xeyli miqdarda azaltmağa 
imkan yaratmışdır; 
♦ Qazlift üsulu ilə işləyən vertikal və maili istiqamətlənmiş 
quyularda boruarxası fəzaya maye vurmaq yolu ilə qum tıxacının 
qarşısının alınması üçün nano tərkibli mayesistem işlənmiş və tətbiq 
edilmişdir; 
♦ Qeyri-müəyyənlik şəraitində müxtəlif kriteriyaların təhlili 
əsasında yataq üzrə hər hansı texnoloji tədbirin aparılması və işlənmə 
şəbəkəsinin sıxlaşdırılması məqsədilə qazılacaq əlavə quyuların 
sayını müəyyən etmək üçün qərarların qəbul edilməsinin optimal 
variantları müəyyən edilmişdir; 
♦ Texnoloji əməliyyatlarda istifadə etmək məqsədilə dispers 
maye sistemlər hazırlamaq üçün hidrodinamiki qarışdırıcı qurğu 
yaradılmışdır;
♦ Maye sistemlərin reologiyasını tədqiq etmək üçün yeni 
viskozimetr qurğusu işlənmiş və tətbiq edilmişdir;
 
♦ Laya və onun quyudibi sahəsinə təsir etmək üçün 
hidrodinamiki dalğa generatorları təklif edilmişdir; 
♦ Layda nefti quyudibi zonaya sıxışdırmaq üçün nanobentonit 
əsaslı yeni tərkibli araqatı və texnologiya işlənmişdir; 

---

7 
♦ Lay sularının neft quyularına axmasının qarşısını almaq 
məqsədilə yeni nanotexnologiya işlənmişdir; 
♦ Müxtəlif tərkibli məsaməli mühitdən ibarət lay modellərində
maqnitləşmiş suyun kapilyar hopma proseslərinə müsbət təsiri 
aşkar
edilmişdir; 
♦ Ştanqlı quyu nasos üsulunda maqnit sahəsi vasitəsilə qum 
təzahürlü quyularda mexaniki qarışığın nasos qurğusunun işinə mənfi 
təsirini aradan qaldırmaq üçün yeni üsul işlənib hazırlanmışdır; 
♦ Layın quyudibi zonasına təsir etmək üçün yeni tərkibli, 
ultrasəs dalğaları ilə aktivləşdirilmiş mikroemulsiya və texnoloji üsul 
işlənmışdır.