23№-li “Satış üçün nəzərdə tutulmuş uzunmüddətli aktivlərin uçotu və dayandırılmış əməliyyatlar üzrə” MMUS-a uyğun şəkildə satış üçün saxlanılmış olaraq təsnifləşdirilən birgə nəzarət edilən müəssisələrdəki iştirak paylarının uçotu həmin Milli Mühasibat Uçotu Standartına uyğun olaraq aparılmalıdır.
Birgə nəzarət edilən müəssisədəki iştirak payının uçotu sahibkarın fərdi maliyyə hesabatlarında 19№-li Milli Mühasibat Uçotu Standartına uyğun olaraq aparılmalıdır.
21№-li Standart ictimaiyyətə açıq fərdi maliyyə hesabatlarını hazırlayan müəssisələri müəyyən etmir.
Sahibkar birgə fəaliyyətə aktiv ianə edərkən və ya satarkən, əməliy- yatdan yaranan mənfəət və ya zərər payının tanınması əməliyyatın mahiy- yətini əks etdirməlidir. Aktivlər birgə fəaliyyət tərəfindən saxlandıqda, habelə sahibkar aktiv ilə bağlı mülkiyyət hüququ üzrə risk və mükafatların əhəmiyyətli hissəsini birgə fəaliyyətə ötürdükdə, mənfəət və ya zərərin yalnız digər sahibkarın iştirak paylarına aid edilən hissəsini tanımalıdır. Sahibkar hər hansı zərər məbləğinin tam dəyərini, ianə və satışın, cari aktivin xalis mümkün satış dəyərinin azalmasını və ya qiymətdən düşmə zərərini sübut etdiyi zaman tanımalıdır.
Sahibkar birgə müəssisədən aktiv satın alarkən, həmin aktivi müstəqil bir tərəfə satana qədər bir müəssisənin əməliyyatından irəli gələn mən- fəətindəki payını tanımalı deyil, sahibkar həmin əməliyyatlar nəticəsində çəkilən zərərdəki payını mənfəət payını tanıdığı kimi tanımalıdır. Lakin əgər bu zərər cari aktivlərin xalis mümkün satış dəyərinin azalmasına və ya qiymətdən düşmə zərərinə gətirib çıxarırsa, onda zərər dərhal tanınmalıdır.
Sahibkarla birgə müəssisə arasındakı əməliyyatların aktivin qiymətdən düşməsini sübut etdiyini yoxlamaq üçün sahibkar “Aktivlərin qiymətdən düşməsi üzrə” 24№-li MMUS-ə uyğun olaraq, aktivin bərpa edilə bilən məbləğini müəyyənləşdirir. İstifadə dəyərini müəyyənləşdirərkən sahibkar, aktivin davamlı istifadəsi və onun birgə müəssisə tərəfindən axırda satılması şərtinə əsaslanaraq aktivdən irəli gələcək pul vəsaitinin hərəkətini qiymətləndirir.
Birgə müəssisə üzərində birgə nəzarəti olmayan investor, birgə müəs- sisə üzərində mühüm təsirə malik olduqda, həmin sərmayəni öz uçotunda “Asılı təsərrüfat cəmiyyətlərində investisiyaların uçotu üzrə” 20№-li MMUS-ə uyğun olaraq əks etdirməlidir.
Birgə müəssisənin rəhbərləri və ya operatorlarının hər hansı qono- rarları 6№-li “Gəlirlər üzrə” MMUS-ə uyğun olaraq uçota alınmalıdır.
Bir və ya bir neçə sahibkar birgə müəssisənin operatoru və ya me- neceri qismində çıxış edə bilər. Adətən, belə vəzifələrin icra edilməsinə görə
operatorlara idarəetmə qonorarı ödənilir. Bu qonorarlar birgə müəssisə tərəfindən xərc kimi hesaba alınır.
Dostları ilə paylaş: |