Marketinq Kommunikasiyaları

Qulaqdan qulağa marketinqin önəmi

Qulaqdan qulağa marketinq çox əvvəlki dövrlərdə yaranmış və hələ də aktuallığını qorumaqdadır.Kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı nəticəsində qulaqdan qulağa marketinq effektiv bir marketinq növünə çevrilmişdir. (Yozgat, 2011) Qulaqdan qulağa marketinq istehlakçılar arasında məhsul və ya xidmət haqqında bir birlərinə ötürdükləri düzgün məlumatlardır.Yəni istehlakçıların öz aralarında etdikləri bir marketinq növüdür.
WOM inam yaratmaq üçün vasitəçi rol oynayır (Ciobanu et. al., 2019: 36). Bu, həm də alıcıların online ticarət saytlarında məhsul tapmaq istəyini və məqsədini sürətləndirməkdə müəyyənedicidir (Gibreel et. al., 2018).İstehlakçılar hər gün fərqli növ marketinq mesajlarına məruz qalırlar və maraq dairələrində olmayan məhsul və ya xidmət haqqında məlumatları oxumaqdan imtina edirlər. Lakin istehlakçılar məlumat almaqdan imtina etmədikləri mesajlar yaxın ətraflarından aldıqları məlumatlardır. Demək olar ki, çox vaxt insanlar məhsul və ya xidmət satın almadan öncə yaxın ətraflarından məlumat alırlar çünki həmin məlumatların dürüst və səmimi olduğuna inanırlar. (Onurlubaş, 2016) İstehlakçıların istifadə etdikləri məhsul və ya xidmət haqqında yaxın ətraflarına məlumat verməsi qulaqdan qulağa marketinqin önəmlilik dərəcəsini artırmaqdadır. (Özaslan, 2014) Çünki satın almadan öncə onlar üçün ən təsirli tövsiyələr o məhsul və ya xidməti istifadə etmiş dostları və referans qruplarıdır.Nəticə etibari ilə insanlar üçün ən güvəndikləri mənbə sosyal qruplardır (Lin ve Cheng-Hsi, 2006:1210). Düşünək ki, dostunuz sizə film tövsiyə edir. Yəqin ki, reklamlardan daha çox dostunuz tövsiyəsi ilə film seçimi edərsiniz. “Qulaqdan qulağa marketinq adi marketinqdən minlərlə dəfə güclüdür” (SILVERMAN, 2001).
WOM-un mövcudluğu istehlakçı davranışına təsir edən ən vacib amillərdən biri və satınalma qərarlarının qəbul edilməsində istehlakçılar üçün ən vacib məlumat mənbəyi hesab olunur (Wu & Li, 2020,158827).Rosen-ə (2000) görə, qulaqdan qulağa marketinq bir çox məhsulların alış prosesində mühüm rol oynayır:
• Səyahət Sənayesi Assosiasiyasına görə, səyahət edəcəyimiz yerlər, qalacağımız otellər haqqında sorğu aparıldıqda insanların 43 faizi məlumatları ailəsindən və ya dostlarından aldıqlarını bildiriblər.
• Maritz Marketing Research tərəfindən aparılan araşdırmaya görə,reklamlarlara nə qədər büdcə ayırılmasından asılı olmayaraq 53% insan filmlərə baxmadan öncə tövsiyəni yaxın ətraflarından alırlar.
• Amerikada aparılan araşdırmaya görə insanların 70 faizi həkimə getməmişdən öncə başqalarından tövsiyə alır
Qulaqdan qulağa marketinq həm maliyət, həm də güvənirlilik baxımından ənənəvi marketinqdın daha effektivdir. (Özaslan ve Uygur, 2014: 71). Həmçinin bir çox istehlakçı reklamların artıq güvənilir məlumat mənbıyi olduğunu düşünmür buna görə də daha araşdırmalar nəticəsində reklamların artıq 90 faizinin güvənilir olmadığını lakin qulaqdan qulağa marketinqin 90 faizinin güvənilir olduğunu göstərir. (OGDEN, 2001). Məhsul və ya xidmət kateqoriyalarına baxdıqda məlumat alma faizləri dəyişiklik göstərməkdədir.Misalçün kredit əldə etmək istəyən birinin qulaqdan qulağa marketinqdən istifadə etməsi 20 faizdirsə, həkim seçimi zamanı bu faiz 50 olmaqdadır. (Çilingir, Yıldız ve Kurtuldu, 2010: 96).
Bu terminin müəssisələr tərəfindən tez bir zamanda mənimsənməsinin fərqli səbəbləri vardır. Fərz edilir ki, ilk olaraq bir nəfər məlumatı 25 nəfərə ötürür və daha sonra həmin 25 nəfər məlumatı yeni 25 nəfərə ötürür beləliklər məlumatlar 625 nəfərə yayılır. İkinci halqada on beş min nəfəri keçir. (Silverman, 2007).Belə ucuz və sürətli marketinq metodu bugünkü marketinq üçün bir nemətdir. Əksinə, marketinqdə rəqabət artır və buna uyğun olaraq reklam və marketinqin də payı artır. Belə şiddətli rəqabət mühitində şifahi ünsiyyət vasitəsi ilə brend və ya məhsulun yayılması ucuz və sürətli yol hesab olunur. Digər tərəfdən internet, sosial şəbəkələr, virtual kanallar həyatımızın bir parçasına çevrilib. Belə olduqda insanlar zaman-zaman müəyyən məsələləri qiymətləndirmək üçün dünyanın hər yerindən insanlarla ünsiyyət qura bilirlər. Marketoloqlara inam və etibar dəyərini itirərkən, bu yeni sosial dostlara inam və etibar dəyər qazanır.

1.