Mashinali o‘qitishga kirish

1-ma’ruza uchun o’zini-o’zi tekshirish savollari 
 
1. Ma’lumot va bilim nima? 
2. Bilimning ma’lumotdan qanday farqlari mavjud? 
3. MO’ fanining maqsadi nima? 
4. MO’ ning ma’nosini izohlang?
5. MO’ ning asosiy tushunchalarga izoh bering?
6. MO’ qandy bosqichlardan iborat? 
7. MO’ning asosiy tishunchalari nimalardan iborat? 
8. Obyektning belgilari qanday turlarga bo’linadi 

---

25 
9. Empirik ma’lumotlarni izohlang? 
10. Sun'iy intellekt (SI) nima? 
11. Intellekt atamasi nimani anglatadi? 
12. SI ning olimlar tomonidan taklif qilingan qanday ta'riflari mavjud? 
13. Bugungi kunda SIni ko'pchilik nuqtai nazaridan umumiylikga ega uchta ta’rifni 
keltiring? 
14. SIT nima? 
15. Nechanchi yilda va qayerda "sun'iy intellekt" atamasi taklif etildi? 
16. SITlarning tipik sxemasi qanday bloklardan iborat? 
17. SITlardan foydalanishning funksional strukturasi qanday bloklardan iborat? 
18. DENDRAL, MYCIN, "PROSPECTOR", LUNAR tizimlari qanday tizimlar va 
ular qanday vazifalarni bajargan? 
19. S.N. Pavlov tomonidan taqdim etilgan SI tizimlarini sinflashni keltiring. 
20. Strukturali, evolyutsiyali va imitatsiyali yondashuvlarni izohlang? 
21. SITlari kelajakda qanday masalalarni amalga oshirishi lozim? 
1-ma’ruza uchun testlar 
 
1. Mashinani o’qitish (Machine Learning) – bu kompyuterni dasturlashning yangi 
yo’nalishi bo’lib, ma’lumotlarni ............ olish va shu ma’lumotlar asosida 
............. xususiyatiga ega bo’lishidir. 
a) o’qib; o’rganish; 
b) saralab; differensiallash; 
c) sezish; his qilish; 
e) saralab; integrallash. 
2. Mashinali o’qitish - bu ........................................
a) ma'lumotlardan ma'lumot olishdir; b) integrallashuv jarayonidir; 
c) ma’lumotlarni to’plashdir; e) his qilish jarayonidir. 
3. X - obyektlar to’plami, Y- javoblar to’plami uchun f:X→Y no’malum bog’liqlik 
maqsad funksiyani aniqlashning hal qiluvchi (decision function) R:X→Y 
algoritmini qurish – bu .............. masalasining qo’yilishi hisoblanadi. 
a) o’qitish; b) integrallashuv; c) gibridlashuv; e) masofani hisoblash. 
4. 
Muammoni aniqlash, ma’lumotlarni tayyorlash, algoritmni ishlab chiqish va 
baholash, natijaviy ma’lumotlar aniqligini oshirish va yakuniy natijani taqdim 
qilish –bu .................. bosqichlari hisoblanadi.
a) 
mashinani
o’qitish; 
b) ekspertlarni aniqlash; 
c) mashinani sozlash; 
e) ekspertlarni tanlash. 
5. Obyektlarni tanib olish uchun ... foydalaniladi. 
a) muhim belgilardan; b) barcha belgilardan; 
c) bir xil belgilardan; e) yopiluvchi belgilardan. 
6. Sinf – bu ... xususiyatga ega bo‘lgan ... to‘plamidir. 
a) umumiy; obyektlar; b) diametr; to’rtburchaklar; 

---

26 
c) harorat; raqamlar; e) og’rlik; harflar. 
7. Obyektlar haqida empirik ma’lumotlar ............ yordamida aniqlanadi. 
a) tajriba; b) ekspert; c) foydalanuvchi; e) kompyuter. 
8. Obyektlar haqidagi ma’lumotlarni o‘rganish ............... topishga asoslanadi. 
a) obyektlar uchun xos bo‘lgan asosiy belgilarni; 
b) obyektlar uchun xos bo‘lmagan asosiy belgilarni; 
c) obyektlar uchun chegaraviy sharti bo‘lgan asosiy belgilarni; 
e) obyektlar uchun boshlang‘ich sharti bo‘lmagan asosiy belgilarni. 
9. Belgilarning turlari qaysi javobda to’gri keltirilgam? 
a) Determinalli, mantiqli, strukturali, ehtimolli, nominalli; 
b) Strukturali, ehtimolli, chiziqli, etalonli, bo’sag’ali; 
c) Determinalli, bo’lakli , bo’sag’ali, skeletli, mantiqli; 
e) Strukturali, skeletli, chiziqli, determinalli. 
10. Determinalli belgilar ……….… qiymatlarga ega bo’ladi. 
a) aniq va sonli; b) chin; c) ehtimolli; e) simvolli. 
11. Etimolli belgilar ..........… qiymatlarga ega bo’ladi. 
a) tavakkali; b) yolg’on; c) chin; e) aniq. 
12. Mantiqiy belgilar ..........… qiymatlarga ega bo’ladi. 
a) chin yoki yolg’on; b) tavakkali; c) simvolli; e) uzluksiz. 
13. Strukturali belgilar ....................... ko’rinishidagi obyektlarda uchraydi. 
a) simvol va tasvir; b) faqat simvol va raqam; c) faqat tasvir va harf; 
e) faqat harf va raqam. 
14. Sinflashtirish – bu ...................... asosida sinflarga bo‘lish. 
a) obyektlarni belgilar; b) obyektlarni etalon tanlov; 
c) etalon tanlovni erkin tanlov; e) harflarni erkin tanlov. 
15. Intellekt -bu …………………………………tushunchalarini anglatadi.
a) b) va e) javoblar to’g’ri; 
b) aql va idrok; 
c) sezish va his qilish ; 
e) ong va insonning fikrlash qobilyati. 
15. “Sun’iy intellekt” atamasi nechanchi yida va qayerda taklif etilgan.
a) 1956 yilda Dartmut kolleji seminarida; 
b) 1956 yilda Massachussets Texnologiya Institutida; 
c) 1956 yilda Carnegie Mellon Universitetida; 
e) 1956 yilda Dartmut Universitetida seminarida. 
16. Sun’iy intellekt -bu …………………………………tushunchalarini anglatadi.
a) b) va c) javoblar to’g’ri; 
b) inson intellektining alohida funksiyalarini bajarishni ta’minlovchi avtomatik 
tizim; 
c) qaror qabul qilish, muammoni hal qilish, o’qitish, o’rgatish kabi insoniy 
fikrlash bilan bog'liq bo'lgan faoliyat turlari; 
e) kompyuter sxemasi. 
17. Sun’iy intellekt tizimi (SIT) -bu ……………………………. hisoblanadi.
a) barcha javoblar to’g’ri; 

---

27 
b) kompyuterli va kreativ tizim; 
c) murakkab strukturali moslashish; 
e) maqsadga erishish uchun muhit o’zgarishiga moslashish va soha 
o’zgarishidagi ichki holat. 
18. DENDRAL - qanday vazifani bajargan?
a) murakkab organik molekulalar strukturalarini tanish uchun qo’llaniladigan 
ekspert tizim; 
b) idrok etuvchi, dinamik muhitda murakkab rejalarni amalga oshiruvchi 
ekspert tizim; 
c) mehanik integrallashgan robotlarni boshqaruvchi ekspert tizim; 
e) robotlarni ishlab chiqarishga mo’ljallangan ekspert tizim. 
19. MYCIN - qanday vazifani bajargan?
a) ichak kasalliklariga tashxis qo`yuvchi ekspert tizim; 
b) murakkab rejalarni amalga oshiruvchi ekspert tizim; 
c) iqtisodiy masalalarni boshqaruvchi ekspert tizim; 
e) bank operatsiyalariga mo’ljallangan ekspert tizim. 
20. PROSPECTOR -qanday vazifani bajargan?
a) foydali qazilmalarni topishda maslahat beruvchi ekspert tizim; 
b) loyihalashni amalga oshiruvchi ekspert tizim; 
c) biznes masalalarni boshqaruvchi ekspert tizim; 
e) bank operatsiyalariga mo’ljallangan ekspert tizim. 
21. Prolog, FRL, KRL, GUS - nima?
a) mantiqiy dasturlash tillari; 
b) loyihalashni amalga oshiruvchi ekspert tizimlar; 
c) biznes masalalarni boshqaruvchi muloqat tizimlar; 
e) bank operatsiyalariga mo’ljallangan dasturlar.