Mashinali o‘qitishga kirish

 
 
Muloqot tizimi 
Mantiqiy blok 
EHM 
Bilimlar bazasi 
Tashqi muhit 
Ma’lumotlar bazasi
Konseptual 
qatlam 
Axborotli 
qatlam 
Maxsus MB 
Yechuvchi 
Muloqot tizimi 
T
ransl
y
at
o
rl
ar
, 
o
’zar
o
mu
lo
q
o
tn
i 
ta’m
in
lo
vch
i 
ti
zi
m
3. Intellektual 
interfeys 
Foydalanuvchiga 
moslashish 
2. Bilimlar bazasi 
Predmet sohaga 
moslashish 
Pro
g
ramm
al
ar
H
is
o
b
la
sh
, 
man
ti
q
iy
, 
Izl
as
h
v
o
si
ta
lar
i 
Masala tipiga 
moslashish
1. Bajaruvchi 
tizim 
Fo
y
d
al
an
u
v
ch
i

---

19 
6. Mashinali o’qitishning amaliy sohalari tahlili 
 
MO’ ning qo`llanilish sohalariga quyidagilar kiradi: 
▪ Teoremalarni isbotlash; 
▪ O`yinlar; 
▪ Timsollarni tanib olish; 
▪ Qaror qabul qilish; 
▪ Adaptiv (moslashuvchan) dasturlash; 
▪ Mashinada musiqalarini bastalash; 
▪ Tabiiy tilda ma’lumotlarni qayta ishlash; 
▪ O`qituvchi to`rlar (neyroto`rlar); 
▪ Og`zaki kontseptual o`qitish. 
MO’ quyidagi sohalarga qo’llanilmoqda: timsollarni tanib olish, 
ma’lumotlarni ishlash, timsollardagi ma’lumotlarni to’ldirish, assosiativli qidiruv, 
sinflash, bashoratlash, tashxis qo’yish, signallarni ishlash, jarayonlarni boshqarish, 
ma’lumotlarni segmentlash, ma’lumotlarni siqish, murakkab jarayonlarni 
boshqarish, mashinali ko’rish, nutqlarni tanish va h.k. 
Hozirgi vaqtda har bir predmet sohada MO’ masalalarini topish mumkin. 
Iqtisod va biznes. Bozorlar va banklarning sinishini oldindan aytish, 
avtomatik diling, kreditlarni qaytarmaslikning oqibatini baholash, ko’chmas mulk 
narxini baholash, avtomatik reytinglash, buyum va pulli oqimlarni optimallashtirish, 
chek va shakllarni hisoblashni avtomatlashtirish kabi masalalarni yechishda 
qo’llaniladi.
Tibbiyot. Bu sohada tibbiy tasvirlarni ishlash, bemorlarning holatini 
monitoring qilish, tashxis qo’yish, davolashni samaradorligini faktotli tahlil qilish, 
davolashni nazorat qilish kabi masalalar yechiladi. Misol: ko’z qatlami tomirlaridagi 
melonomlarni oldindan tashhislash tizimi (http://www.chat.ru/ neurocon). 
Аvionika. Bu sohada o’rgatuvchi avtomatlar, radar signallarini anglab olish, 
kuchli shikastlangan samolyotda uchish apparatini boshqarishga moslashish kabi 
masalalar yechiladi. Misol: Samolyotning qanday shikastlanish turidan qat’iy nazar 
real vaqt rejimida uchishni avtomatik rejimga o’tkazish. 
Aloqa. Bu sohada bideoaxborotlarni siqish, tez kodirovka-dekodirovkalash, 
sotkali tarmoqlarni va paketlarni marshrutlash sxemalarini optimallashtirish kabi 
masalalar yechiladi.
Internet. Bu sohada axborotlarni assotsiativ qidiruv, elektron kotibalar va 
tarmoqlardan foydalanuvchi agentlar, tizimlarda axborotlarni filtrlash, manzilli 
reklama, elektron savdo uchun manzilli marketing kabi masalalar yechiladi. Misol: 
alohida neyroagentlar ko’rinishidagi foydalanuvchilarning kasbiga qiziqishlarini va 
foydalanishlarini 
ta’minlovchi 
AGENTWARE 
tizimi 
(neyrokotibalar) 
(http://www.agentware.com). 
Siyosiy texnologiyalar. Bu sohada sotsiologik so’rovlarni tahlil qilish va 
umumlashtirish, reytinglarni tashhislashni oldindan aytish, muhim faktorlarni ajratib 
olish, aholining sotsial dinamikasini vizuallashtirish kabi masalalar yechiladi.

---

20