Mavzu: O`zbekiston dehqonchilik tarmoqlari geografiyasi

O`zbekistonda paxta yetishtirishning o`sishi

Yillar	Paxta maydoni, ming ga	O`rtacha hosildorlik, p/ga	Yalpi paxta hosili, ming tonna
1924	264,8	7,8	205,8
1930	883,8	8,4	744,3
1940	923,5	15,0	1385,9
1950	1098,1	20,3	2225,6
1960	1386,6	20,4	2823,5
1970	1709,2	26,3	4495,2
1980	1877,7	29,7	5578,6
1990	1830,1	27,6	5058,0
1995	1492,8	26,4	3934,1
1996	1487,3	22,5	3350,1
1998	1531,6	21,3	3206,2
2002	1421,0	22,0	3122,4

1-Jadval
Shu bilan birga respublika paxtachiligini rivojlantirishda yangi-yangi agrotexnika usullari keng qo`llanilmoqda. Jumladan, 1997 yilda birinchi marta 350 ming ga, 2002 yilda 850 ming ga maydonga chigit Andijon usulida ya`ni, plyonka ostiga ekildi. Bu usulning afzalligi shundaki, chigit erta ekiladi va binobarin, erta hosil yetishtiriladi, hosildorlik ham oshadi. Ertagi paxtadan bo`shagan yerlar esa, takror dehqonchilik qilishga keng imkoniyat yaratadi.
Shuningdek, chet ellarda paxtachilik sohasida to`plangan texnologiyalarni vatanimizda joriy etishda ham birmuncha ishlar qilinmoqda. Chunonchi, g`o`zani yangi usulda sug`orish (tomchilatib sug`orish usuli-Isroil texnologiyasi asosida), oziqlantirish, ishlov berish, AQSH va Isroil kabi davlatlarning paxta hosilini erta muddatlarda yig`ib olish borasidagi tajribalari mamlakatimizning turli mintaqalaridagi xo`jaliklarda sinovlardan o`tkazilmoqda, yaxshi natijalar keng ko`lamda ommalashtirilmoqda.
Kanopchilik-Respublikada 1936 yildan boshlangan. Shu yilda Toshkent viloyatining Quyi Chirchiq tumanida 6980 ga maydonga kanop ekildi, 19,7 s/ga hosil olindi va 13,8 ming tonna kanop poyasi tayyorlandi. 1937 yildan Toshkent viloyatining Yuqori Chirchiq tumani, 1950-56 yillarda Surxondaryo, Samarqand viloyatlari va Qoraqalpog`istondagi xo`jaliklarda ham kanop yetishtirish yo`lga qo`yildi. 1971 yilda Toshkent viloyatining Yuqori Chirchiq, O`rta Chirchiq, Oqqo`rg`on, Bo`stonliq va Quyi Chirchiq tumanlarida ekilib, respublikada eng yuqori marra-360 ming tonna kanop poyasi yetishtirildi. 1972 yildan kanop maydonlari qisqarib bordi. Hozir asosan Yuqori va Quyi Chirchiq tumanlarida ekilib, yiliga o`rtacha 6,5 ming tonna kanop poyasi yetishtiriladi. Poyasidan olinadigan toladan gazlama, o`rov materiallari, qop, brezent, kanop arqon, kanop ip tayyorlanadi. Yetishtirilgan kanop poyasi “Toshkentkanop-sanoatsotish” uyushmasi tizimidagi kanop (lub) zavodlarida qayta ishlanib, kanop tolasi olinadi. Ayni paytda ushbu uyushmaga qarashli 6 ta lub zavodlari faoliyat ko`rsatmoqda.