Mavzulashgan

Tugamaydigan tabiiy resurslar qaysi resurslardan iborat? J: Quyosh energiyasi (gelioresurslar), shamol, dengiz qalqishlari va oqimlari energiyasi, Yerning ichki energiyasi (geotermal resurslar), agroiqlimiy resurslardan iborat

Nisbatan kichik hudud doirasida turli tabiiy resurslarning mavjudligi nima deb ataladi? J: tabiiy resurslarning hududiy birikmasi deb ataladi

Qaysi resurslarining hududiy birikmalari iqtisodiyot uchun ancha yuqori qiymatga ega? J: temir rudasi va tosh ko'mirning hududiy birikmasi yoki rangli metallarning rudalari va gidroenergiya resurslarining

Tabiiy resurslar bilan ta'minlanganlik deganda, nima tushuniladi? J: tabiiy resurslarning umumiy zaxiralari ko'rsatkichi bilan ulardan foydalanish miqdori o'rtasidagi nisbat tushuniladi

Tabiiy resurslar bilan ta'minlanganlik ko’rsatkichlari qanday ifodalanadi?J: tabiiy resursning necha yillargacha yetishi yoki resurs zaxirasining aholi jon boshiga qanchadan to'g'ri kelishi ko'rsatkichlari bilan

Tabiiy resurslar bilan ta'minlanganlik darajasiga ko'ra, jahon mamlakatlari, odatda uch guruhga bo'linadi, bular qaysilar? J:

1. 
   tabiiy resurslarning ko'p turlari bilan yaxshi ta'minlangan mamlakatlar;
   
2. 
   tabiiy resurslarning ayrim turlari bilan yaxshi ta'minlangan mamlakatlar;
   
3. 
   tabiiy resurslar bilan ta'minlanmagan mamlakatlar.
   

Birinchi guruhga jahondagi hududiy kattaligi jihatidan eng yirik qaysi davlatlar kiradi? J: Rossiya, Xitoy, AQSH, Kanada, Braziliya, Avstraliya, Hindiston, JAR, Qozog'iston kiradi

Ikkinchi guruh davlatlari qanday resurslarga ancha boy? J: Fors qo'ltig'i davlatlari neft va tabiiy gazga, Janubiy Amerikadagi tog'li mamlakatlar mis va polimetall rudalariga, Finlandiya suv va o'rmon resurslariga ancha boy

Uchinchi guruhga davlatlariga qaysilar kiradi? J: tabiiy boyliklar, ayniqsa, mineral boyliklar bilan yetarli darajada ta'minlanmagan «mitti» davlatlar (Vatikan, Andorra, San-Marino, Singapur, Sent- Lyusiya, Tuvalu va b. kiradi

Tabiiy resurslar bilan ta'minlanganlik ko'rsatkichlarini.

№	Tabiiy resurs xili	Resurs zaxirasi, mln. t.	Yillik qazilishi, mln. t.	Aholi soni, mln. kishi	Resurs bilan ta'minlanganlik
					Zaxirasini necha yilga yetishi	Aholi jon boshiga, t.
1	Neft	36 000	500	120	72	4,2
2	Ko'mir	27 000	900	54	30	16,7
3	Mis	800	20	25	40	0,8

1. MAVZU: MINERAL RESURSLAR GEOGRAFIYASI.

1. 
   Tabiatda minerallar holida uchraydigan tabiiy boyliklarga nima deyiladi? J: mineral resurslar
   

(foydali qazilmalar) deyiladi

2. 
   Hozirgi vaqtda mineral resurslarning nechaga yaqin turlaridan xo'jalik ehtiyojlari uchun foydalanilmoqda? J: 200 ga yaqin turlaridan
   
3. 
   Mineral resurslar necha guruhga va qaysi resurslarga bo'linadi? J: 3 guruhga, ya'ni yoqilg'i- energetika, rudali va noruda mineral resurslariga bo'linadi
   
4. 
   Tugaydigan va tiklanmaydigan tabiiy resurs hisoblanadigan qaysi boyliklaridan foydalanish hajmi yildan yilga oshib bormoqda? J: yerosti qazilma boyliklaridan
   
5. 
   Mineral resurslardan eng katta hajmda iste'mol qilinadiganlar qaysilar? J: neft, tabiiy gaz, ko'mir, temir rudalari va qurilish materiallaridir
   
6. 
   Mineral yoqilg'i-energetika resurslariga qaysilar kiradi? J: ko'mir, neft, tabiiy gaz, torf, yonuvchi slanes, uran
   
7. 
   Mineral yoqilg'i zaxiralarining eng katta qismi qaysi yoqilg’iga to'g'ri keladi? J: ko'mirga (70- 75 % gacha)
   
8. 
   Yoqilg'i mineral resurslarining konlari qayerlarda ko'proq uchraydi? J: qadimgi platformalarning chekka botiq qismlarida
   
9. 
   Hozirgi vaqtda jahonda nechadan ziyod ko'mir havzalari va konlari bor bo'lib, ular jami quruqlikning qancha % ini egallaydi? J: 3 600 dan ziyod bo'lib, 15 % ini egallaydi
   
10. 
    Yirik ko'mir havzalari ko'proq qaysi yarim sharda joylashgan? J: Shimoliy yarim sharda
    
11. 
    Ko'mirning eng yirik zaxiralari qaysi davlatlarga to'g'ri keladi? J: AQSH, Rossiya, Xitoy, Avstraliya, Hindiston, Germaniya, Ukraina, Qozog'iston, JAR va Indoneziya davlatlariga
    
12. 
    Eng muhim foydali qazilmalarning jahon bo'yicha aniqlangan zaxiralari va qazib olinishi (2016-y.)
    

Foydali qazil¬ma turlari	O'lchov birligi	Aniqlangan zaxiralari	Yillik qazib olinishi
Ko'mir	mlrd.t	861,5	7,3
Neft	mlrd.t	191,3	4,3
Tabiiy gaz	trln. m^3	180	3,6
Temir rudasi	mlrd.t	160	2,1

13. 
    Jahon bo'yicha nechaga yaqin neft va gaz havzalari aniqlangan? J: 600 ga yaqin
    
14. 
    Neft va gaz konlarining ham asosiy qismi sayyoramizning qaysi yarim sharida joylashgan? J: shimoliy yarim sharida
    
15. 
    Eng yirik neft-gaz zaxiralari qayerlarda joylashgan? J: Fors qo'ltig'i davlatlari, Venesuela, Shimoliy Amerika (AQSH, Kanada, Meksika), Rossiya (asosan, G'arbiy Sibir), Kasbiybo'yi mamlakatlari, Shimoliy Afrika (ayniqsa, Liviya va Jazoir), Gvineya qo'ltig'i mamlakatlari (ayniqsa, Nigeriya) hamda Xitoyda
    
16. 
    Yer yuzida rudali mineral resurslarga boy mintaqalar qaysilar? J: Alp-Himolay, Tinch okeanbo'yi mintaqalari
    
17. 
    Jahonda qora va rangli metall xomashyolariga eng boy mamlakatlarga qaysi davlatlar kiradi? J: Xitoy, Rossiya, AQSH, Kanada, Avstraliya, Braziliya, JAR, Qozog'iston, Hindiston, Chili, Peru
    
18. 
    Noruda mineral boyliklardan eng muhimlari qaysilar hisoblanadi? J: osh tuzi, kaliy tuzlari, fosforit, oltingugurt, olmos, qurilish materiallari hisoblanadi
    
19. 
    Noruda konlari qayerlarda ko'p uchraydi? J: qadimiy platformalarda, burmali tog'larda, sho'r ko'llarning botiqlarida
    
20. 
    Turli mineral tuzlarning zaxiralari bo'yicha dunyoda qaysi mamlakatlar yetakchilik qiladi? J: Rossiya, AQSH, Xitoy, Hindiston, Boliviya, Belarus, Avstraliya singari mamlakatlar
    
21.