Mbaza. Uz imtihon javoblar

nimalardan iborat?
Bu oilaga asosan tropik, qisman mo‘tadil iqlimli mintaqalarda tarqalgan 70 turkumga 
mansub 900 o‘simlik turi kiradi. Gulxayridoshlarga, asosan o‘tlar, qisman butalar va 
daraxtlar kiradi. Ildizi o‘q ildiz tizimli. Poyasi asosan tik. Barglari oddiy, yonbargli, 
uzun bandli, panjasimon tomirli, butun yoki o‘yilgan, ko‘pincha panjasimon bo‘lakli. 
Gullari to‘g‘ri, ikki jinsli barg qo‘ltig‘ida yakka yoki shoxlar uchidagi to‘pgulda 
joylashgan. Gulkosachasi 5 ta gulkosabargning qo‘shilishidan hosil bo‘lgan. Ko‘pchilik 
vakillarida 
kosacha ikki qavatli. Ostki gulkosacha erkin holdagi yoki qo‘shilgan gulbargchalardan 
tashkil topgan. Gultojbarglari 5 ta, erkin. Changchilari ko‘p, iplari bir-biri bilan 
qo‘shilib, 
urug‘chini o‘rab turadi. Urug‘chisi bitta, uch yoki undan ko‘p urug‘chibarglaming 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan. Mevasi 3-5 uyli ko‘sak yoki juda ko‘p bir urug‘li 
mevachalarga bo‘linadigan yig‘ma meva. 
 
3. Tabiatda shunday o‘simliklar borki, ular chorva mollari uchun to‘yimli ozuqa
hamda yerni azot bilan ham boyitadi. Bu o‘simliklar qaysi oilaga mansub ularga
misollar keltiring?
Qumli cho‘llarda 
saksovul 
turkumiga oid 
oq 
va 
qora saksovul 
o‘sadi. Bulaming ikkalasi 
ham uncha yirik bo‘lmagan daraxtlardir. Barglari juda mayda. Saksovullar martning 
oxiri - aprelning boshlarida o‘sa boshlaydi va gullaydi. Sentabming ikkinchi yarmidan 
boshlab saksovullaming yong‘ oqcha mevalari yetiladi. 5 ta gulqo‘rg‘on bargchalardan 
qanotchalar hosil bo‘ladi. Saksovul barglarining mayda, tangachasimon bo‘lishi va bir 
yillik novdalaidan bir qismining to‘kffishi uning issiq va quruq cho‘l sharoiti la 

---

MBAZA.UZ IMTIHON JAVOBLAR 
yashashga moslashganligining belgisidir. Saksovulning poyasi qimmatbaho yoqilg‘i, bir 
yillik novdalari va mevalari chorva mollari uchun ozuqa hisoblanadi. Bundan tashqari, 
saksovullar ko‘chma qumlami mustahkamlashda keng qo‘llaniladi. Sho‘radoshlarning 
aksariyat turlari gipsli va sho‘rli cho‘l o‘tloqlaridagi asosiy yem-xashak o‘simliklari 
qatoriga kiradi. Masalan, 
teresken, izen, sho‘rak, donasho6r 
turkumlariga oid o‘simliklar 
tuyalar va qorako‘l qo‘ylari uchun to‘yimli ozuqadir. 
Cherkezning 
bargi va mevasidan 
olinadigan dori tibbiyotda qon bos m li pasaytMsh uchun ishlatiladi. 
Itsigakdan 
olinadigan za- harli modda - anabazin qishloq xo‘jaligiga zarar keltiruvchi hasharotlarga 
qarshi kurashda qo‘llanadi