Mehman Ağayev, Sultan Əliyev ÄÈÀËÈÇ Bakı – 2010
Yüklə 9,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dializ xəstələrin problemləri
- Müasir dövrdə XBÇ zamanı ən çox fl uoksetin istifadə olunur.
- 7.2. Qidalanma problemləri
- Dializ xəstələrin problemləri Cədvəl 7.1 Qidalanma vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
- Dializ Fiziki vəziyyətin qiymətləndirilməsi, antropometriya.
- Qidalanma çatışmazlığının səbəbləri
- Zülal katabolizminin artması
- Qidalanma çatışmazlığının kliniki və biokimyəvi qiymətləndirilməsi
- Dializ xəstələrin problemləri Cədvəl 7.4 Dializ xəstələrinin sağlam şəxslərlə müqayisədə pəhriz tövsiyələri
- Zərdab albumini
- Tərkibində kalium cox və az olan qida məhsulları
- Dializ Kalsium .
|
Reabilitasiya. Dializ xəstələrin 2/3 hissəsi əvvəlki işlərinə qayıtmırlar, bu onların sosial-iqtisadi vəziyyətindən, xəstəliyin ağırlığından və dializ müalicəsini vaxtında başlamasından asılıdır. Əqli iş sahiblərinə işi fi ziki iş sahiblərinə nisbətən dializlə kombinə etmək daha rahat olur. Qadınlar, xüsusən əqli işlə məşğul olan qadınlar özlərini işlə da- ha asan təmin edirlər, əksərən onlar ev təsərrüfatı işlərini aparırlar. Fiziki məhdudiyyətlər xəstələrin əksər halda işdən imtina etməsinə səbəb olur, bu da xüsusən kişilər üçün böyük psixoloji zərbə olur. Eritropoetinin istifadə olunması, adətən, Hb-nin səviyyəsini yüksəltməklə xəstələrin fi ziki işgörmə qabiliyyətini artırır. Xəstəliyə qədər işini sevən və ondan zövq alan şəxslər işə can atırlar, amma ondan zövq almayanlar dializi başlayan kimi onu atırlar. Qeyd olunmalıdır ki, xəstələrin fi ziki aktivliyi reabilitasiyanın əsas şərtlərindən sayılmalıdır. Həyatın keyfi yyəti. Həyatın keyfi yyətini (HK) qiymətləndirmək üçün hazırda standart metod yoxdur. İstifadə edilən üsullar subyektiv və obyektiv göstəricilərə görə xəstələrin özlərini hiss etmələri, ümumi vəziyyəti və sağlamlığına görə həyatla qane olunma dərəcəsinə əsaslanır. HK-nı qiymətləndirmək üçün əsas subyektiv parametrlərə daha çox yer ayrılır. Eritropoetin istifadəsi, transplantasiyadan sonra HK yüksəlir, transplantatın funksiyasının pozulması zamanı HK pisləşir.
185 Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri Müalicə. Xəstənin şəxsiyyətindən və həyati situasiyadan ası- lı olaraq müalicə seçilir. Sərbəst olan xəstələr erkən dövrdə trans- plantasiyaya namizəd kimi seçilirlər. Anamnezində psixoz olan xəstələrin trasplantasiyadan sonra qlükokortikoid qəbulu problem yarada bilər, odur ki, onlara psixiatrın məsləhəti lazım olur. Bütün kişilər seksual disfunksiyanın baş verə biləcəyi haqda xəbərdar olunmalıdırlar. Belə olduqda onlar həkimə daha çox inanırlar və seksual disfunksiyaya kişiliyin itirilməsi kimi yox, uremiyanın ağırlaşması kimi baxırlar.
neçə formada istifadə olunur: 1. individual psixoterapiya; 2. qrup halında psixoterapiya; 3. seksual davranışın korreksiya texnikası; 4. fi ziki hərəkətlər. Dərman müalicəsi. Litium preparatlarından başqa, bütün psi- xotrop dərmanlar praktiki olaraq yağda həll olan olduğu üçün, hematoensefalik baryeri keçir, qaraciyərdə detoksikasiya olunur, öd, nəcislə xaric edilir, yüksək molekulyar kütləyə malik olduğu üçün dializ membranından keçmirlər. Bütün psixotrop dərmanlar XBÇ zamanı 2/3 dozada verilir. 1. Trankvilizatorlar. Narahatlıq və qorxu hissi olduqda qısa təsir müddəti olan benzodiazepinlər: lorazepam (Ativan), yaxud alprazolam (Xanax) istifadə olunur. Farmakoloji aktiv metabolitləri olan benzodiazepinlər: xlordiazepoksid (Librium), yaxud diazepam (Valium) dializ xəstələrində istifadə olunmamalıdır, çünki onların qanda yüksək səviyyəsi yığılıb, letargiya verə bilər. Barbituratlar da istifadə olunmamalıdır. 2. Antidepressantlar. Dializ xəstələrində depressiyanın müa- licəsində antidepressantlar yaxşı təsir göstərir. Serotaninin əks tutu- cularının selektiv inhibitorları və başqa antidepressant preparatlar: fl uoksetin (Prozac), sertralin (Zoloft), paroksetin (Paxil), nefazodon
186 Dializ (Serzone) və venlafaksin (Effexor) unikal xassələrə malikdirlər. Bu preparatların antixolinergik və sedativ təsiri yox, yaxud da çox az dır, ona görə yüksək dozada istifadə oluna bilər. Bu xassə onları hətta ölüm verə bilən tsiklik antidepressantlardan (amitriptilin, dezipra- min, sinekvan, nortriptilin) və monoaminoksidoza inhibitorlarından: fenelzin (Nardil) və tranilsipromindən (Parnate) fərqləndirir.
Standart gündəlik doza 20 mq xəstələr tərəfi ndən yaxşı keçirilir. Bu preparatların çatışmayan cəhəti kliniki effektin 3–6 həftə sonra əldə olunmasıdır. Litium preparatları – ancaq dializdən-dializə 600 mq təyin olunur. Neyroleptiklər – psixozda təyin olunur. Bu qrupdan olan haloperidol, xlorpromazin, tioridazin, risperidon və olanzapin istifadə oluna bilər. Bu preparatların normal böyrək funksiyası zamanı istifadə olunan dozasının 2/3 miqdarı təyin olunur. 7.2. Qidalanma problemləri XBÇ xəstələrinin ən mühüm problemlərindən biri qidalanma çatışmazlığı olub xəstələrin xəstələnməsinin və ölümünün sə bəb- lərindən sayılır. Qidalanma pozğunluqları xəstələrin dializəqədər mərhələsində 20–50%, dializ zamanı 10–70% müşahidə edilir (E.V.Shutov, 2008). Qidalanma pozğunluqları ikincili olaraq az qida qəbulu, yüksək itkilər və hiperkatabolizm nəticəsində baş verə bilər (cədvəl 7.1). Qidalanma çatışmazlığının nəticələri çoxtərəfl i ola bilər: ölüm səviyyəsinin artması, hospitalizasiyanın tezləşməsi, yaraların bitişməsinin pozulması, infeksiyaya həssaslığın artması, halsızlıq, reabilitasiyanın pisləşməsi müşahidə olunur. Dializ xəs- tələrində qidalanmanın düzgün qurulması reabilitasiyanın, həyatın keyfi yyətinin yaxşılaşmasına səbəb olur.
187 Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri Cədvəl 7.1 Qidalanma vəziyyətinin qiymətləndirilməsi • İdeal halda bütün xəstələr dietoloq tərəfi ndən müayinə olunur; • Dializə qədər 4-cü və 5-ci mərhələ BXX, adətən, zülal qəbulunun azaldılması müşahidə edilir, odur ki, qidalanmanın qurulmasına kömək lazım olur (məsələn, mötədil miqdarda zülal qəbulu, yüksək enerji): • Pəhrizdə kalium cox olan qidaların məhdudlaşdırılmasi HD xəstələri üçün lazım olsa da, PD xəstələri üçün lazım olmur; • HD xəstələri zülal tələbatlarıni ödəyirlər, amma PD xəstələrinin zülal ehtiyacları əlavə olaraq ödənməlidir; • HD xəstələri, gecə və qısa gündəlik dializdə olduqda dializdən baş qa, fosfat birləşdiricilərini qəbul edirlər. Hər bir xəstədən iştahanın azalması, ürəkbulanma, qusma, çə- kinin azalmasının səbəbini aydınlaşdırmaq lazım gəlir. Qidalan ma pozğunluqlarına, həmçinin ürək çatışmazlığı, diabet, mədə-bağır- saq traktının xəstəlikləri, depressiya kimi bəzi xroniki xəstəliklər də səbəb ola bilər. Qidanın keyfi yyətini qiymətləndirmək üçün xəstə qəbul etdiyi qida məhsullarının tərkibinin: zülal, yağ, karbohidrat hesabatını verməlidir. Dərmanlardan alüminium antasidləri, dəmir preparatları nəticəsində baş verən dispepsiyadan qida qəbulu azalır. Qlyukokortikoidlərin qəbulundan katabolizm sürətlənir. • Adətən, HD müalicəsi başlanandan iştah və qida qəbulu yaxşılaşır. • Qidalanma normal insanın qidalanma tövsiyələrinə uyğun olmalı: bütün enerjinin 50%-i karbohidratların və 30–35%-i yağların hesabına (əsasən poli və monodoymamış yağ turşuları hesabına) ödənilir. • Bədən çəkisi indeksinin (BÇİ) 20–25 olması təqdir olun- malıdır.
188 Dializ Fiziki vəziyyətin qiymətləndirilməsi, antropometriya. Qida-
lanmanın vəziyyətinin qiymətləndirilməsi üçün bədən çəkisi ni ideal bədən çəkisi ilə müqayisə etməklə, dəri örtüyünün, selikli qişaların, tüklərin vəziyyətinə əsasən aparılır. Biseps ya triseps üzərində dəri büküşünün qalınlığının ölçülməsi, piy yığımı, bazunun dairəsinin ölçülməsi əzələ kütləsini qiymətləndirməyə imkan verir. Qarının yan tərəfi ndə, göbək səviyyəsində kaliper ilə dəri büküşünün qalınlığının ölçülməsi də dərialtı piy qatının vəziyyəti haqda obyektiv məlumat verir (cədvəl 7.2). Cədvəl 7.2 Qidalanma çatışmazlığının səbəbləri: – qida maddələrinin az daxil olması; – pəhrizin həddən çox məhdudlaşdırılması; – qidanın mədədən pis evakuasiyası, diareya; – interkurrent xəstəliklər, hospitalizasiyalar; – dializ günü qida qəbul etməmək; – dərman dispepsiyası (fosfor birləşdiriciləri, dəmir preparatları); – periton dializi məhlulundan bədənə çox qlükozanın daxil ol- ması; – maliyyə problemləri; – depressiya; – dad hissiyyatının təhrif olunması.
Mədə-bağırsaq traktından qanın itirilməsi (100 ml qan=14-17 q zülal); HD zamanı azot birləşmələrinin itirilməsi (HD zamanı bir proseduraya 6–8 q aminturşular, PD xəstələri hər gün 8–15 q zülal itirirlər). Zülal katabolizminin artması: - interkurrent xəstəliklər, hospitalizasiyalar; - başqa yanaşı xəstəliklər; - metabolik asidoz. 189 Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri Böy hormonu / insulinəbənzər boy faktoru sisteminin disfun k- siyası. Başqa hormonların (PТН, kortizol, qlükaqon) katabolik təsiri. European best practice guidelines (2007) görə dializ xəstələrində nutritiv vəziyyət əsasən 4 parametr ilə qiymətləndirilir: 1) çəkinin itirilməsi; 2) qidalanmada dəyişikliklər (pəhrizi qiymətləndirmək); 3) piy kütləsinin itirilməsi; 4) əzələ kütləsinin itirilməsi. İnsanın qidalanma vəziyyətinin inteqral göstəricisi bədən kütləsi indeksi (BKİ) olub, dializ xəstələrində ≥23,0 olması tövsiyə olunur. Pəhrizin fərdiləşdirilməsi. Böyrək çatışmazlığı zamanı pəhrizin saxlanması çox çətin məsələdir, çünki məhdudlaşdırmalar hətta onu dözülməz edir. Pəhriz fərdi seçilir, onun dad keyfi yyətləri, qiymətliliyi, xəstənin vərdişləri, yanaşı xəstəliklər nəzərə alınmalıdır. Həddən artıq ciddi məhdudlaşdırma qidalanma çatışmazlığına sə- bəb ola bilər. Dietoloqdan başqa, pəhrizin saxlanmasına xəstənin müalicəsində iştirak edən bütün tibb personalı nəzarət edir. Ayda bir dəfə pəhrizin düzgünlüyü yoxlanılır. Yanaşı xəstəlikləri (məs. ŞD) olan pasientlərin pəhrizi əlavə modifi kasiyaya ehtiyacı olur. Belə ki, ŞD zamani tətbiq olunan pəhriz ilə XBÇ xəstələrinə verilən pəhriz biri-biri ilə tam əksinə olurlar: ŞD zamanı ət məhsulları tövsiyə, şirin yeməklər qadağan olunursa, XBÇ xəstələrinə – əksinə, ət məhsulları qadağan edilir, şirin qidalar tövsiyə edilir. Dializin adekvatlığı təmin olunmadıqda xəstələrdə anoreksiya, kserostomiya (ağızda quruluq) müşahidə olunur və bu da öz növbəsində pasientlərin psixoloji durumlarını daha çox pisləşdirir. Xəstənin quru çəkisi rəqəmlərinin real vəziyyətdən uzaqlaşdığı üçün ümumi vəziyyətin pisləşməsi, halsızlıq, baş ağrıları, arterial təzyiqin nəzarətinin pisləşməsi, ürək çatışmazlığı əlamətləri, bəzən 190 Dializ hətta gözəçarpan periferik ödemlər meydana çıxır. Əksər hallarda PH xəstələrinin vəziyyətlərinin pisləşməsi yuxarı tənəffüs yollarının iltihabi xəstəlikləri, yaxud başqa təhrikedici faktorların təsirindən baş verir. Bu zaman pasientlərin vəziyyətlərini yaxşılaşdırmaq üçün onların qidalanma göstəricilərinin kliniki və biokimyəvi qiymətləndirilməsi lazım gəlir (cədvəl 7.3). Cədvəl 7.3 Qidalanma çatışmazlığının kliniki və biokimyəvi qiymətləndirilməsi Faktor
Gostərici Çəki
Ayda çəki azalması ≥5% İzafi quru çəkinin əldə olunması BÇİ
Maye
>1 kq/gün maye ləngiməsi Biokimyəvi Zərdabda albuminin səviyyəsi
Zərdab kaliumun səviyyəsi >6,0 mmol/l uzun HD intervalından sonra
Zərdab fosfat səviyyəsi Adətən >2 mmol/l Zərdab kreatininin səviyyəsi Proqressiv azalır Dializönü karbamid səviyyəsi Adətən <20 mmol/l Ümumi xolesterin səviyyəsi >4,0 mmol/l Xolesterin-HDL
Triqliseridlərin səviyyəsi >2,0 mmol/l Qanda qlükozanın səviyyəsi Davamedici yüksək
Dializ xəstələrinin dietik tələbatı. Dializ xəstələrinin pəhrizinin düzgün qurulması üçün onların müxtəlif qida maddələrinə görə gündəlik tələbatını bilmək vacibdir (cədvəl 7.4). Əksər Dializ Mərkəzlərində adekvat hemodiali olan xəstələrə maye qəbulundan başqa, praktiki olaraq azad rejimdə qidalanma tövsiyə edilir.
191 Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri Cədvəl 7.4 Dializ xəstələrinin sağlam şəxslərlə müqayisədə pəhriz tövsiyələri Maddə
Sağlam şəxslər HD PD Zülal, q/kq 0,8
1,2 1,2 - 1,5 Kalori sakitlikdə, kkal/kq
30 30 30 Zülal, % 15-20
15 15 Karbohidratlar 55-60 55-60
55-60 Yağlar
20-30 balans
balans Xolesterin, mq 300-400 300-400
300-400 Doymamış/doymuş nisbəti 2,0:1,0
2,0:1,0 2,0:1,0
Toxuma q 25 25 25 Natrium
(1q=43mekv) 2-6 q
2q+1q/1L sidik
2,4q+1q/1L sidik
Maye, L/1 L sidik Sərbəst qəbul 1L/1L/1L sidik
1,0-2,5+1L/1L sidik
Kalium (1q=25 mekv)
2-6 q 2q+1q/1L sidik 4q+1q/1L sidik Kalsium, q 0,8-1,2
Pəhriz+1,2 Pəhriz+1,2 Fosfor, q 1,0-1,8
0,6-1,2 0,6-1,2
Maqnezium, q 0,35
0,2-0,3 0,2-0,3
Dəmir, mq 10-18
fərdi fərdi
Tiamin, mq 1,5
1,5 1,5
Ribofl avin, mq 1,8
1,7 1,7
Vitamin B 6 , mq 10 10 10 Vitamin B 12 , mq 0,03 0,006
0,006 Niasin, mq 20 20
Fol turşusu 1,0
>1,0 >1,0
192 Dializ Pantoten turşusu, mq Məlumat yoxdur
10 10 Biotin, mq Məlumat yoxdur
0,3 0,3
Vitamin C, mq 100
60-100 60-100
Vitamin E Məlumat
yoxdur yox
yox Vitamin D, mkq/gün - 0,25-0,5
0,25-0,5 Vitamin K, mq/həftə məlumat yoxdur
7,5 7,5
Zərdab albumini. Dializ xəstələrinin zərdabında albuminin aşağı səviyyəsi ölüm göstəricisi və hospitalizasiya tezliyi ilə uyğun gəlir. Albuminin qanda səviyyəsi 4,0 q/dl-dən aşağı olduqda ölüm riski artır. Albuminin səviyyəsinə çoxlu faktorlar, qaraciyərdə onun sintezi, hüceyrəxarici sahədə paylanması, katabolizmi, qan plazmasının həcmi təsir göstərir. Kəskin faza zülallarından CRP, zərdab amiloidi A də albumin səviyyəsinə təsir edir. Xəstələrdə qidalanma pozğunluqları başlananda albuminin səviyyəsi də aşağı düşür və qidalanma yaxşılaşanda albumin də qalxır. Dializönü dövrdə zərdabın sidik cövhəri azotunun miqdarı zülal qəbulunun səviyyəsini göstərir və göstəricilər 50–80 mq/dl arasında olur, 50 mq/dl-dən aşağı düşməsi zülal qəbulunun az olduğunu göstərir. Dializ xəstələrində albuminin qanda normal səviyyəsinə aid tövsiyələr daima dəyişirlər. 2006-cı ilə qədər Avropa qidalanma assosiasiyası albuminin qandakı səviyyəsini 35 q/l-dən yuxarı saxlamağı tövsiyə edirdisə, artıq 2007-ci ildə bu göstərici 40 q/l-ə qədər qaldırılmışdır.
HX gündə 1,2 q/kq zülal qəbul etməlidirlər və bunun da yarısı keyfi yyətli zülal olmalıdır (tərkibində əvəzolunmayan aminturşuların miqdarı çox olmalıdır). Enerji. Gündə 35 kkal/kq enerji istifadəsi neytral azot mübadiləsini 193 Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri təmin edir və zülalın parçalanmasının qarşısını alır. 60 yaşdan yuxarı enerji istifadəsi 30 kkal/kq-a endirilə bilər. Adətən, xəstələr 23–27 kkal/kq/gün istifadə edirlər. Natrium və su. Hidratasiya dərəcəsindən, diurezdən, AT səviy- yəsindən asılı olaraq natrium və su rejimi seçilir. Böyrəklərin qalıq funksiyası olduqda onu nəzərə almaq lazımdır. Əgər xəstə gündə 1 l sidik ifraz edirsə, qəbul olunan mayenin miqdarı 1,5 l/gün, natriumun miqdarı 3-4 q/gün olmalıdır. Diurezi artırmaq üçün furosemid təyin edilir (200–400 mq/gün). HD xəstələrində gündəlik qəbul olunan mayenin miqdarı 1L, natriumun miqdarı 2 q-a qədər aşağı salınır.
Kaliumun qəbulu gün ərzində 4 q, yaxud 100 mekv/gün olmalıdır. ACFİ kaliumun stul ilə çıxmasına səbəb olur. Anuriyası olan HD xəstələrində kalium 2q/gün-ə (50 mekv/gün) azaldılır. HD xəstələrində pəhrizdə kalium qəbulunun məhdudlaşdırılması vacib olsa da PD müalicəsində buna ehtiyac olmur. Dializ müalicəsi zamanı xəstələrdə oliqo-anuriya müşahidə edildikdə qida ilə qəbul olunan kaliumun miqdarı onun qan zərdabındakı səviyyəsini təyin etdiyi üçün kalium ilə zəngin məhsulların məhdud qəbulu praktiki əhəmiyyət kəsb edir. (cədvəl 7.5). Hiperkaliyemiyanın dializ müalicəsində başqa səbəblərindən AÇFİ istifadəsi, qəbizlik, qeyri- adekvat dializi göstərmək olar. Cədvəl 7.5 Tərkibində kalium cox və az olan qida məhsulları K çox olan məhsullar K az olan məhsullar Banan, kivi, quru meyvələr, meyvə şirələri, tərəvəz şirələri Alma, armud, mandarin, konservlənmiş meyvələr (qurudulmuş) Kartof, avokado, ispanaq Noxud, paxlalılar, kərövüz, soğan Bütün yarmalar, myusli, yar- ma lopası, qoz, xırçıldayan kartof plastinkası, şokolad Qarğıdalı lopası, düyü unu, üfürülmüş buğda
Soya Düyü, makaron yeməkləri 194 Dializ Kalsium . Sağlam insanlar 1 q/gün kalsium istifadə edir. Dializ xəstələrinin kalsium tələbatı daha çoxdur, amma xəstələrin pəhri- zində fosfor məhdudlaşdırıldığı üçün kalsium da az qəbul olunur. Adekvat kalsium balansını təmin etmək üçün kalsium preparatları və vitamin D təyin olunur. Amma hiperkalsiyemiya təhlükəsi olduğu üçün ciddi nəzarət aparılmalıdır. Fosfor. Sağlam şəxslər 1,0–1,8 q/gün istifadə edirlər. Qanda fosforun səviyyəsini 4,5–5,5 mq/dl saxlamaq üçün XBÇ zamanı pəhrizdə fosforun qəbulu 0,6–1,2 q/gün qədər məhdudlaşdırılır. Qida məhsullarında fosforun zülal ilə korellyasiya etdiyi üçün onu məhdudlaşdırdıqda zülal da azalır, ona görə bütün dializ xəstələri fosfat birləşdiricilərini qəbul etmək məcburiyyətində qalırlar. Hiperfosfatemiya süd məhsulları çox qəbul edən və fosfat birləşdiricilərini qəbul etməyən və adekvat dializ almayan xəstələrdə müşahidə edilir. Tərkibində fosfor zəngin olan qida maddələri: daxili orqanlar (qaraciyər, böyrək, beyin), balıq, ət pastaları, süd məhsulları, araxis yağı, qoz, günəbaxan tumu, pivə, şokolad, kakao, kola və s.
Dializ xəstələri vitaminlərin gündəlik dozasını qəbul etdikdə belə onlarda suda həll olan vitaminlərin qıtlığı baş verir. Vitamin qıtlığının səbəbi lazımi miqdarda qəbul olunmaması, bəzi dərmanların qəbulu vitaminlərin absorbsiyasını pozması, uremiya, metabolizm pozğunluğu və ən əsası isə dializ ilə çıxarılmasıdır. Odur ki, bütün dializ xəstələrinə fol turşusu və B qrupu vitaminləri təyin olunur. Fol turşusunun yüksək dozası (10–15 mq/gün) homosis tei - nin – ÜDS xəstəliklərinin risk faktorunun səviyyəsini aşağı salır.
Dozanın artırılması askorbin turşusunun metabolitlərinin – oksa- latların artmasına və böyrəkdaşı xəstəliyinə səbəb ola bilər. Askorbin turşusunun vena daxilinə yeridilməsi bir tərəfdən, eritropoetinə rezistent olan anemiyanın müalicəsində dəmirin istifadəsini yaxşı-
195 Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri laşdırdığı, digər tərəfdən, oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarının pozitiv yatağa yönəltdiyi üçün faydalı ola bilər.
həmişə yüksək olur. Bunun səbəbi retinolbağlayan zülalın səviy- yəsinin artması, onun böyrəkdə katabolizminin aşağı düşməsi və dializlə xaric olmamasıdır. Hipervitaminoz A dializ xəstələrində anemiya, lipid və kalsium metabolizminin pozğunluqları yaradır.
müalicəsi üçün istifadə olunur. Vitaminin dozasını seçdikdə bir tərəfdən, PТН səviyyəsini aşağı salmağa nail olmalı, amma digər tərəfdən, hiperkalsiyemiya və Ca×P hasilinin yol verilən göstəricilərinin keçməməsinə nəzarət etmək tövsiyə edilir.
bağırsaq fl orasının depressiyasıdır və belə halda xəstələrə həftədə 7,5 mq həftə vitamin K təyin edilməsi tövsiyə olunur.
rünün yaxşılaşmasına səbəb olur. Polivitamin preparatları arasında tərkibində vitamin A və yüksək səviyyədə vitamin C olanların xəstələrə təyin olunması məsləhət görülmür. Dializ xəstələri üçün xüsusi preparatlar seçmək lazımdır.
Yüklə 9,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|