Po‘Iat detallarning sirtini plastik deformatsiyalab, puxtalash Mashina detallari va inshootlarning sirtini plastik deformatsiyalab
puxtalash ilg‘or texnologik jarayon boMib, ulaming uzoq muddat
xizmat qilishini ta’minlovchi samarali usuldir. Bu usulda detal sirti
murakkab yoki rolik bostirib deformatsiyalanadi. Detallarga pitra
purkash mexanik ishlov berilgandan keyin, maxsus pitra purkagichlarda
bajariladi. 0,2-1,5 mm diametrli pitralar poMatdan yoki oq cho‘yandan
yasaladi. Tez uchib keladigan pitralar urilib, plastik deformatsiya hosil
qiladi (0,15-0,40 mm chuqurlikda parchalanish hosil boMadi).
120
Sirtqi qatlam yanada qattiqroq boMadi, unda siqilish kuchlanishi paydo
boMadi. Bunday puxtalashdan keyin, detallarning xizmat muddati o‘n
marta oshadi.
Payvand birikmalarning sirtini puxtalash keng tarqalgan. Natijada
+30°C dan -70°C temperaturali iqlim sharoitlarida ekspluatatsion
mustahkamligi keskin ortadi. Masalan, Riga vagonsozlik zavodida
elektr seksiya aravalarining 220 ta payvandlangan ramalari shunday
usulda puxtalangan edi. Ular 220 ming km yoM o‘tib, turli iqlim
sharoitlarida yuqori ekspluatatsion mustahkamlikka ega ekanligini
ko‘rsatadi: +30°C dan -70°C temperatura oraligMda darzlar paydo
boMmagan. Plastik deformatsiyalanganda ressorning mustahkamlik
chegarasini 5-6 marta, oquvchanlik chegarasini esa 3-7 marta oshirishga
erishildi, bunda mumkin boMgan deformatsiyalar maksimal boMdi.
Toliqish paydo boMadigan sharoitda ishlaydigan avtomobil o‘rama
prujinalarining xizmat muddati 50-60 marta, tirsakli vallarniki esa 25-30
marta ortadi. Payvand birikmalarning sirtini puxtalash muhim ahamiyatga ega, chunki bunday birikmalar sanoatida juda keng tarqalgan.
6.7. Legirlangan poMatlarga termik ishlov berishning
VI BOB. METALL VA QOTISHMALARGA TERMIK VA KIMYOVIY-TERMIK ISHLOV BERISH ASOSLARI
