Microsoft Word 86 Agciyerden kenar verem 4

Urogenital orqanların vərəmi 

ACKV-lər arasında urogenital orqanların vərəmi 20-30% təşkil 

edərək, vərəm plevriti və  vərəm limfadenitindən sonra 3-cü yer 

tutur

15

. ACKV-lər arasında böyrək vərəmi də tez-tez təsadüf edilən 

formalardandır. Kişilərdə  vərəm prosesinə prostat vəzi, toxum 

kisələri, xaya artımları və xayalar da qoşula bilər.  

Uroloji vərəm və kişilərdə cinsi orqanların vərəmi 

Adətən, vərəm zamanı böyrəklərin zədələnməsi bu orqana 

bilavasitə infeksiyanın təsiri nəticəsində, bəzi hallarda isə xronik 

ağciyər vərəminin fəsadı olaraq ikincili amiloidoz nəticəsində baş 

verir. Bu zaman adi üsullar ilə aparılan müalicəyə tabe olmayan 

dizurik pozuntular (tez-tez və  ağrılı sidik ifrazı) müşahidə edilir. 

Ağrılar hematuriya, poliuriya, nikturiya ilə müşayiət olunur

21

. 

Xəstələrin 10%-dən az hissəsi böyrək sancılarından şikayət edir, 90% 

hallarda hematuriya ilə müşaiyət edilən steril piuriya (əkmə üsulu ilə 

bakterial floraya müayinə nəticəsinin mənfi olması) müşahidə edilir. 

Bu, urogenital orqanların vərəmi üçün patoqnomonik simptom 

sayılır.  

Səhər sidiyin 3 porsiyasının  əkmə üsulu ilə müayinəsi VMB-ni 

aşkar etməyə  və böyrəklərin fəal vərəmi diaqnozunu 90% hallarda 

təsdiqləməyə imkan verir.

 

Venadaxili pieloqrafiya belə  xəstələrdə 

böyrək ləyənciklərinin papilyar nekroz tipində  zədələnməsini aşkar 

etməyə imkan verir. Gecikmiş formalarda sidikçıxarıcı yolların 

obstruksiyası  əlamətləri (böyrək ləyənciklərinin və sidik axarlarının 

genişlənməsi) müşahidə edilir

17

. Böyrəklərin ikitərəfli xronik 

zədələnməsi, xüsusilə proses obstruktiv dəyişikliklə müşayiət 

olunduqda, yumaqcıqların filtrasiya qabiliyyətinin pozulması 

nəticəsində böyrək çatışmazlığı əlamətlərinin inkişafı ilə nəticələnir. 

Bu dəyişikliklərin proqressivləşməsi nəticəsində xronik böyrək 

çatışmazlığı formalaşır. Qarın boşluğu orqanlarının USM-də çox 

vaxt böyrəklərdə kalsinatlar, daşlar, çapıqlaşma hidronefroz və ya 

sidik axarlarının strikturası, büzüşmüş sidik kisəsi, toxumaparıcı 

axarlarda, toxum qabarcıqlarında və prostat vəzində kalsinatlar kimi 

digər zədələnmələr aşkarlana bilər. Kişilərdə cinsi orqanların vərəm 

mənşəli zədələnmələri, adətən, böyrəklərdə olan ilkin ocaqdan 

infeksiyanın enən yolla kontakt və ya limfogen yayılması nəticəsində 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

32 

formalaşır. Bu zaman xayaların ölçüsünün böyüməsi də müşahidə 

edilə bilər. Digər simptomlardan spermatozoidlərin sayının azalması 

(oliqospermiya) aşkarlana bilər.  

Müalicə aparılmadıqda böyrək vərəmi pionefrozla və sidikçıxarıcı 

funksiyaların bir və ya hər iki böyrək tərəfindən itirilməsi ilə 

nəticələnə bilər. Eyni nəticə sidik kisəsinin büzüşməsi və sidik 

axarlarının çapıqlaşması zamanı müşahidə oluna bilər. Buna görə də 

ACKV-nin bu formasının vaxtında başlanmış  və düzgün müalicəsi 

xəstəliyin proqnozunu təyin edir.