Dvigatelni ishga tushirish sharoitlari. Dvigatelni ishonchli
ravishda ishga tushirish uchun zarur bo‘ladigan startyorning quvvati
asosan ikki omilga bog‘liq: dvigatel tirsakli valining aylanishga qarshilik
momentiga va dvigatelning ishga tushirish aylanishlar chastotasiga
bog‘liq.
124
Qarshilik momenti. Qarshilik momenti Mq kattaligi dvigatel
qismlari orasidagi ishqalanish kuchi (porshenlarni silindrlarda, tirsakli
valni podshipniklarda) va silindrlarda havoni siqilishiga bo‘lgan
qarshilik (dizel dvigatellarida) qiymatlari bilan belgilanadi.
Ishga tushirish aylanishlar chastotasi. Startyor dvigatelni ishga
tushirish vaqtida, ya’ni tirsakli valni majburiy ravishda aylantirish
jarayonida quyidagi qarshiliklarni yengishi zarur. Avvalo, startyor
dvigatel va uning qo‘shimcha mexanizmlaridagi harakatlanuvchi
qismlarning ishqalanish kuchlari ta’sirida vujudga kelgan momentlarni
yengishi kerak.
Dvigatel ishonchli ravishda ishga tushishi uchun tirsakli valni
aylantirish chastotasi ma’lum belgilangan eng kichik qiymatdan kam
bo‘lmasligi kerak. Karburatorli dvigatelni 10s, dizel dvigatelini 15s
davomida, ikki urinishda (urinishlar oraligidagi vaqt - 1 minut) ishga
tushib ketishini ta’minlovchi aylanish chastotasi dvigatelning minimal
ishga tushish aylanish chastotasi deb ataladi.
Dvigatelni ishonchli ishga tushirish mumkin bo‘lgandagi atrof
muhitning eng past harorati, ishonchli ishga tushirishning chegaraviy
temperaturasi deb ataladi. Chegaraviy temperaturaning qiymati
karburatorli(injektorli) dvigatellar uchun moyning qovushqoqligiga
qarab
20....25
0
S, dizel dvigatellari uchun esa
12....17
0
S ni tashkil
qiladi. Harorat bundan ham pasaysa, dvigatelni ishga tushirishni
yengillatuvchi maxsus moslamalar qo‘llaniladi.
77-rasm. Dvigatelni ishga tushirish tizimi sxemasi.
a) startyor qo‘shilmagan. b) startyor qo‘shilgan. 1-startyor qobig‘i;2- yakor vali;
3-shesternya; 4-shesternya tortqisi; 5-tortish relesining cho‘lg‘amlari; 6- tortish
relesining yakori; 7-tortish relisi plastinasi; 8-kontak boltlari; 9-startyor
cho‘lg‘amlari; 10-yakor cho‘lg‘ami; 11-tirsakli val; 12-moxovik tishlari.
|
