Microsoft Word chingizxon ziyouz com doc
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.ziyouz.com
kutubxonasi 8 gapiraman va shu tilda fikr yuritaman deb turgan kishini qo‘lga tushirib ko‘rchi! Xuddi ana shu yangi, yashirin dushmanlarni fosh etish bo‘yicha kurashni avj oldirish qiyin bo‘lib qolgan, voqea-hodisalar kamayib ketgan davrda tasodifiy bo‘lsa ham har holda mayor Tansiqboevning omadi keldi. Bo‘ronli bekatidan Abutalip Quttiboev nomiga kelgan «yumaloq xat» unga ikkinchi darajali material sifatida jiddiy tekshirib ko‘rish uchun emas, faqat tanishish uchun berilgan edi. Biroq Tansiqboev paytni boy bermadi. Burni biron hid sezganday edi. Tansiqboev erinmadi, masalaning mohiyatiga yetish uchun Sario‘zagigacha yetib bordi, mana endi ko‘rib turibdi — bir qaraganda arzimasday tuyuladigan material yaxshiroq ishlov berilsa, durustgina ahamiyat kasb etishiga ko‘zi yetdi. Hammasi ko‘ngildagiday chiqsa, rag‘batlantirishga kelganda tepadagilar Tansiqboevni ham chetlab o‘tmasligi ko‘rinib qoldi. Bunday ishlarning qanday yuzaga kelishini va qanday samaralar berishini u bilmaydi deysizmi, shu bugungi tantanaga, shu bugungi ziyofatga o‘zi guvoh bo‘lib turibdi-ku! O’ziga yaxshi tanish odamlar davrasida yursa kam bo‘lmaydi — Xudo kabi qudratli hokimiyatga imon e’tiqodi bilan astoydil xizmat qilgan va bugun stoli ham, shipi ham billurdan egilgan baxtiyorlar hayoti buni yana bir bor isbot etmayotirmi? Lekin qudratli hokimiyatga yetishishning faqat bir yo‘li bor — u ham bo‘lsa niqoblanib olgan dushmanlarni topish va fosh etishda unga tinimsiz fidokorona xizmat qilish, buning uchun turli vositalardan, jumladan «qora» yo‘llardan tap tortmaslikdir. Dushmanlar jumlasidan esa asirda bo‘lib kelganlarni, ayniqsa, sezgirlik bilan kuzatib borish kerak edi. Bundaylar ikki hissa dushman edilar, chunki ular taslim bo‘lmasliklari, balki o‘lishlari va shu yo‘l bilan hokimiyatga mutlaq sodiq ekanliklarini namoyish etishlari kerak edi, hokimiyat fuqarolardan urushda o‘lsa ham asirga tushmaslikni talab qilar edi. Kim taslim bo‘lsa u jinoyatchidir. Bunday jinoyat uchun ana shunday jazo berilishi hamma uchun, barcha zamonlar, barcha avlodlar uchun ogohlantirish bo‘lib xizmat qilishi kerak edi. Dohiyning — Xudo yanglig‘ qudratli hokimiyatning ko‘rsatmasi ana shunday! Tergov qilinayotgan Quttiboev esa xuddi ana shunday harbiy asirlardan, shu bilan birga uning ishida juda muhim kerakli jihati, o‘ta dolzarb tomoni bor — agar Quttiboevga shu masalada kichkinagina bir faktni bo‘lsa ham tan oldirilsa bormi, bu fakt, kichkinagina mix o‘z o‘rnida muhim vazifani bajargani kabi Yugoslaviyaning Stalin ma’qullamagan taraqqiyot yo‘lini tanlagan Tito-Rankovich buzg‘unchi to‘dasining xiyonatkorona rejalarining tub mohiyatini fosh qilishdek ulkan ishda yordam berishi mumkin. Obbo, orzuga ayb yo‘q ekan-da? Urush allaqachon tugagan. Ular esa ajralib chiqib mustaqil yo‘l tutishmoqchi. Bunaqasi bo‘lmaydi! Stalin bu g‘oyaning kulini ko‘kka sovuradi. Bunda kichkinagina fakt misolida bo‘lsa ham xiyonatkorona buzg‘unchilik g‘oyalari Yugoslaviyada allaqachonlar urush yillaridayoq partizan komandirlari orasida paydo bo‘lganini va bunda Angliya maxsus xizmatlarining bevosita ta’siri borligini yana bir bor isbot qilish ortiqchalik qilmaydi. Abutalip Quttiboevning esdaliklarida yugoslav partizanlarining inglizlar bilan uchrashganliklari to‘g‘risida gap ketadi. Demak, Quttiboevdan hozir talab qilinayotgan narsani tan oldirishga majbur qilish uchun hamma asoslar bor. Binobarin, shunday ekan, har qanday qilib bo‘lsa ham bunga erishmoq zarur. Ana shu sario‘zaklik yozag‘onni kerak bo‘lgan hamma narsani har qanday yo‘l bilan bo‘lsa ham to‘kib solishga majbur etish shart. Axir, siyosatda har qanday qo‘shimcha material ish beradi. Arzimaydigan kichik bir misol ham kerak bo‘lib qolishi, g‘oyaviy bellashuvda dushmanni batamom yakson qilish uchun otiladigan tosh bo‘lib xizmat etishi mumkin. Demak, o‘sha toshni, ramziy bo‘lsa ham, hatto kichkinagina toshni topish, qo‘lga kiritish, qo‘lga kiritganda ham Xudo kabi qudratli hokimiyat qo‘liga o‘zi bo‘lmasa ham boshqa biron kishi orqali, gazetalarda yozganlaridek, buzg‘unchi Tito hamda uning yugurdagi Rankevichning malaylariga uloqtirish uchun samimiy topshirish muammosi kelib chiqar edi. Toshingiz kichikroq ekan deb qabul qilmasliklari mumkin, lekin astoydil qilingan mehnat inobatga o‘tadi. Qarabsizki, hozir dasturxon atrofida o‘tirganlar uning uyiga ham borishadi, uning uyida ham quling o‘rgilsin munosabat nishonlanadi. Axir hayotning mazmuni baxtdadir, muvaffaqiyat esa baxtning boshidir. O’sha mehmondorchilikda o‘tirib lochin ko‘zli Tansiqboev ana shu haqda o‘yladi, u dasturxon atrofida boshqalar bilan suhbat qurar ekan, ehtiroslar-u istaklar og‘ushida tog‘ daryosida |