ETNOPSİXOLOGİYA 98
haqqında neqativ obrazın yaradılması məqsədinə xidmət etmişdir.
KİV-də düşmən haqqında verilən informasiya real
olamamlıdır və şəxsi münasibəti özündə əks etdirməməlidir. Hətta,
müharibə dövründə ADR- də qısa dalğalı radioları da satışdan
yığışdırılımışdır.
1982-ci ildə Folklend adaları uğurunda Böyük Britaniya ilə
Argentina arasında müharibə zamanı BBC- radiosu M.Tetçerin
tənqidinə məruz qalmışdır. Müharibə zamanı oğlunu itirmiş
argentinalı analardan intervyu aldığına görə BBC kompaniyası
maliyyə dəstəyindən məhrum edilmişdir.
Etnik konfliktin yaranmasına səbəb olan amillərdən biri
illuzior korelyasiyanın yaradılmasıdır. Mahiyyət ondan ibarətdir ki,
bir-biri ilə əslində heç bir əlaqəsi olmayan, yaxud da güman
edildiyindən də az əlaqəsi olan iki müxtəlif hadisə bir-biri ilə
əlaqələndirilir. İlluzior korelyasiya fenomeni stereotip əsasında
işləyir. Konflikt iştirakçılarının qarşı tərəf haqqında malik olduğu
stereotip hadisələr arasında əlaqəni tapmaqda insanlara kömək edir
və o da öz növbəsində yaranmış stereotipin həqiqiliyin sübut edir.
Psixologiyada etnoslararası münasibətlər üç əsas problem
öyrənilir: konflikt necə baş qaldırır, necə cərəyan edir və onlarıı
necə tənzimləmək olar. Etnoslararası, millətlərarası konfliktlərin
səbəbi və həlli məsələsi psixoloqlarla yanaşı, siyasətçi və
sosioloqları da maraqlandırır. Məsələyə sosioloji aspektdən
yanaşdıqda əhalinin etnik mənsubiyyəti ilə cəmiyyəin sosial
stratifikasiyası (cəmiyyətin təbəqələrə, startlara bölünməsi)
arasındakı əlaqəsi təhlil olunur. Politoloji yanaşmada “etik
hisslərin, etnoslararası gərginliyin mobilizasiya olunmasında və
onun açıq konflikt səviyyəsinə qədər çatdırılmasında, hər şeydən
əvvəl siyasi və intellektual qüvvələrin, elitanın rolu öyrənilir”.
Psixologiyada isə etnik konfliktlərin səbəbləri ümumi nəzəriyyə
çərçivəsində araşdırılır. Qeyd etmək lazımdır ki, bütün psixoloji
konsepsiyalar qruplararası konfliktlərin sosial səbəblərini və sosial
rəqabət və düşmənçiliyin səbəbini hərəkətlərdə və təsəvvürlərdə
təzahür edən səbəblərini ayırd etmirlər. Halbuki, ingilis dilində