Microsoft Word ?hali cografiyas?

Qövml&r (kiçik xalqlar) – kosmogen c miyy t (quldarlıq, feodalizm), texnogen sivilizasiya (kapitalizm, sosializm) mill tl ri. Etnik birlikl rin inkişafı v qarşılıqlı t siri prosesind h m tamdan ayrılma, qopma, h m d dig r etnoslarla birl şm baş vermişdir. Superetnoslar. Müxt lif etnoslara m nsub olan v vahid dövl td
yaşayan xalqların (Az rbaycan xalqı, Rusiya xalqı, Hindistan xalqı v s.) fövq letnik birliyinin formalaşması. Superetnos etnoslar sistemi kimi m n vi, yaxud siyasi birlik deyil, t bii ümumilikdir. Q rbi Avropa superetnosunu Rusiya superetnosundan göz görünm z landşaft s rh di – yanvar sıfır izoterm ayırır. Ş rqd tayqa zonasında yaşayan fin-uqor xalqları (karell r, vepsl r, komil r, mordvalar, udmurtlar v s.), habel pravoslav ukraynalılar, çuvaşlar v bir çox Sibir xalqları ruslarla birlikd vahid superetnos t şkil etmişl r. Daha çoxsaylı ruslar onu Rusiya superetnosu adlandırmışlar. İki sas superetnosun – Rusiya v Çöl qollarının bir-birini uğurlu ş kild tamamlaması Moskva dövl tinin yaranmasının, sonralar is Rusiya imperiyası razisinin genişl ndirilm sinin, el c d İkinci Dünya müharib si ill rind SSRİ-nin m ğlubedilm zliyinin r hni olmuşdur.
Komplementarlıq. Müxt lif superetnosların, etnosların v h tta ayrı-ayrı ş xsl rin t ht lşüur, hansısa vv lc d n düşünülmiş açıq-aşkar s b b olmadan qarşılıqlı r ğb ti (yaxud xoşlanmaması – m nfi komplementarlıq).
Etnik sistemin ikinci pill sini (yuxarıdan) orijinal davranış stereotipi sasında t bii sur td yaranmış, komplementarlıq duyğularından çıxış ed r k, özünü bütün dig r insan kollektivl rin qarşı qoyan enerji sistemi kimi f aliyy t göst r n etnos tutur. O, bütün etnik sistemin sas s viyy si, «mehv ri»dir.
Üçüncü (aşağı) pill d etnosun t rkibin daxil olan subetnos durur. M s l n, Az rbaycan etnosunun t rkibin talışlar, kürdl r, tatlar v dig r subetnoslar daxildir.
Meqaetnoslar – etnik c h td n yaxın olub, müxt lif dövl tl rd yaşayan birlikl r ( r b xalqı, Latın Amerikası xalqı v s.). Etnosun mahiyy tinin v onun
sas inkişaf meyll rinin başa düşülm si indi milli siyas tin hazırlanmasının v etnik milli münasib tl rin müxt lif s viyy l rind – ayrı-ayrı dövl tl r ç rçiv sind , dövl tl rarası v beyn lxalq s viyy l rd t tbiqinin z ruri ş rtidir.Etnikos, ilk növb d , dill , m d niyy tl v milli adla mü yy nl şdiril n, y ni m hz etnik xarakterli birlikdir; geniş m nada etnos – «etnomilli orqanizm» is n inki etnik v razi ümumiliyin malikdir, h m d sosial-iqtisadi bütövlük
dem kdir. M s l n, dünyada, o cüml d n İranda, Türkiy d , Rusiyada v dig r ölk l rd yaşayan bütün az rbaycanlılar etnikos, Az rbaycan Respublikasında yaşayan az rbaycanlılar is etnososial orqanizmdir.
Hazırda etnik birliyin üç tipi – q bil , qövm v mill t – ayırd edilir.