Microsoft Word Info-5 mv az (11-07-20). docx

 
Rollu oyun. 
Bu oyunu “Robot”, yaxud “Komandir – 
ə
sg
ə
r” kimi d
ə
 adlandırmaq 
olar. 
Ş
agirdl
ə
rd
ə
n biri “komandir”, dig
ə
ri is
ə
“
ə
sg
ə
r” olur. Mü
ə
llim qar
ş
ıya 
mü
ə
yy
ə
n bir m
ə
qs
ə
d qoyur. M
ə
s
ə
l
ə
n, “Yazı lövh
ə
sini t
ə
mizl
ə
m
ə
k”, “Birinci parta-
dan kitabı götürm
ə
k” v
ə
 s. 

---

76
Komandir 
ə
sg
ə
r
ə
 bu i
ş
l
ə
ri görm
ə
k üçün d
ə
qiq komandalar verm
ə
lidir. 
Müəllim şagirdlərlə birlikdə mövzunun “Sual və tapşırıqlar” hissəsində verilmiş 
tapşırıqların cavablarını müzakirə edə bilər. 3-cü tapşırığın cavabı B) bəndidir.
Müəllim dərsin təlim məqsədlərinə nail olmaq dərəcəsini qiymətləndirmək üçün 
aşağıdakı meyarlar üzrə rubriklər hazırlaya bilər.
Qiym
ə
tl
ə
ndirm
ə
 meyarları
: izahetmə, təqdimetmə, icraetmə 
I səviyyə
II səviyyə
III səviyyə
IV səviyyə 
“Alqoritm” anlayışını 
izah etməkdə çətinlik 
çəkir.
“Alqoritm” anlayışını 
qismən izah edir.
“Alqoritm” anlayışını 
əsasən izah edir.
“Alqoritm” anlayı-
şını düzgün izah 
edir
Alqoritmi addımlarla 
təqdim etməkdə 
çətinlik çəkir.
Alqoritmi müəllimin 
köməyi ilə addımlarla 
təqdim edir.
Alqoritmi addımlarla 
təqdim edərkən kiçik 
səhvlərə yol verir.
Alqoritmi addımlar-
la düzgün təqdim 
edir.
Addımlarla yazılmış 
alqoritmi icra 
etməkdə çətinlik 
çəkir.
Addımlarla yazılmış 
alqoritmi müəllimin 
köməyi ilə içra edir.
Addımlarla yazılmış 
alqoritmi icra edərkən 
kiçik səhvlərə yol verir.
Addımlarla yazıl-
mış alqoritmi 
düzgün icra edir.
Dərs 24 / Mövzu 18:
 ALQORİTMİ NECƏ TƏQDİM ETMƏK OLAR 
Təlim məqsədlərini reallaşdırarkən çalışmaq lazımdır ki, şagirdlər müxtəlif 
məsələlərin həll alqoritmlərini fərqli üsullarla göstərsinlər. Artıq 4-cü sinifdə onlar 
alqoritmlərin təqdimolunma üsulları ilə tanış olmuşlar. Müəllim çalışmalıdır ki, 
şagirdlər özləri belə bir nəticəyə gəlsinlər: məqsəddən asılı olaraq eyni bir alqoritmi 
müxtəlif formalarda təqdim etmək olar. Bu zaman yada salmaq olar ki, alqoritmin 
təqdimolunma forması həm də onun icraçısından və onun komandalar sistemindən 
asılıdır. Alqoritm icraçının başa düşəcəyi formada və icra edə biləcəyi komandalarla 
yazılır.
 
 

---

77
Müəllim mövzuya bir neçə sadə alqoritmi təqdim etməklə başlaya bilər. 
Sözlə, sxemlə, şəkillə təqdim olunan alqoritmlərə misallar göstərmək üçün 
suallar vermək olar. Müəllim dərslikdə verilmiş şəkil üzrə iş təşkil edə bilər. 
 
Dərsliyin “Fəaliyyət” hissəsində şagirdlər verilmiş məsələni əvvəlcə həll 
etməli, sonra isə həlli müxtəlif üsullarla göstərməlidirlər. Həll alqoritmini 
şəkillərlə də göstərmək olar.
İşin müzakirəsi dərslikdə yazılmış suallar əsasında qurula bilər. Şagirdlərin 
bir neçəsinin işinin müzakirə edilməsi alqoritmi başa düşmək üçün faydalı olardı. 
Bu zaman bir şagirdin tərtib etdiyi alqoritmi digərinə yerinə yetirmək üçün 
vermək olar. Tapşırığın alqoritmini sözlərlə, şəkillə, cədvəllə göstərmək 
mümkündür. Məsələn, onu cədvəllə belə göstərmək olar:
Addımlar 
Su qabları 
6 litrlik 4 litrlik 3 litrlik 
Başlanğıc 6 
0 
0 
1 
2 
4 
0 
2 
2 
1 
3 
3 
5 
1 
0 
Məsələnin həllini sözlə belə təsvir etmək olar: 
1.
6 litrlik balonda olan su ilə 4 litrlik balonu doldur (6 litrlik balonda 2 litr su 
qaldı).
2.
4 litrlik balonda olan suyu 3 litrlik balona boşalt.
3.
3 litrlik balonu 6 litrlik balona boşalt. 
Orada olan 2 litr suyun üzərinə 3 litr su tökəndə 6 litrlik balonda 5 litr su alınır.
Bu hissədə verilən izahat və yeni məlumatlar oxunur. Alqoritmin təsvirinin 
müxtəlif üsullarını izah edərkən bu üsulların icraçıdan asılı olaraq seçildiyi 
vurğulana bilər. Müəllim lövhədə sadə bir alqoritmin blok-sxemini çəkib göstərə 
bilər. Xətti və budaqlanan alqoritmlərə aid sadə nümunələr göstərmək faydalı olardı.
Dərsliyin “Araşdıraq-öyrənək” hissəsində verilmiş tapşırıq sinifdə, yaxud evdə 
yerinə yetirilə bilər. 
 
Şagirdlərə hər hansı bir məsələnin alqoritmini blok-sxemlə qurmağı təklif etmək 
olar. Bu zaman sadə məsələ vermək lazımdır ki, onun həlli çox vaxt aparmasın. Bu 
işi lövhədə icra etmək daha məqsədəuyğundur. Məsələn, tərəfləri 
a
və 
b
olan
düzbucaqlının sahəsinin hesablanması alqoritmini blok-sxemlə qurmaq olar.
Dərsliyin bu hissəsində hissəsində kotletin qızardılması haqqında məsələni birgə 
həll etmək olar. 
Müəllim şagirdlərlə birlikdə mövzunun “Sual və tapşırıqlar” hissəsində verilmiş 
tapşırıqların cavablarını müzakirə edə bilər. 6-cı tapşırığın cavabı C) bəndidir.
Müəllim dərsin təlim məqsədlərinə nail olmaq dərəcəsini qiymətləndirmək üçün 
aşağıdakı meyarlar üzrə rubriklər hazırlaya bilər.

---

78
Qiym
ə
tl
ə
ndirm
ə
 meyarları
: şərhetmə, fərqləndirmə, təqdimetmə