Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc
Yüklə 1,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
JO’YBOR XOJALARI, J o‘ y b o r shayxlari- naqshbandiylik tariqatining vakillari. Ularning J.x. nomini olishi Xoja Muhammad Islomning bobosi Xoja Muhammad Yahyo Buxorodagi Jo‘ybor degan yerga ko‘chib kelishi bilan bog‘likdir. J.x. o‘zlarini islom dinini targ‘ib qilish uchun Makkadan Nishopurga, undan Buxoroga kelgan Imom Ali Murtazo avlodi deb hisoblaganlar. J.x.dan Abu Bakr Sa’dga va uning avlodlariga somoniylar davrida Buxoroning shayx ul-islomi degan mansab beriladi. Abu Bakr Sa’dning nevarasi Muhammad Islom J.x.ning iqtisodiy va siyosiy jihatdan katta nufuzga ega bo‘lishida Islom Ensiklopediyasi www.ziyouz.com kutubxonasi 159 muhim o‘rin tutgan. U 16-a.ning 50-y.larida Shayboniylar davlatidagi toj-taxt uchun bo‘lgan kurashlarga aralashib, o‘z muridi Abdullaxon II ning taxtga chiqishiga yordam beradi. Bu davrga kelib J.x.ga Buxorodagi Sumiton qishlog‘i in’om etiladi. J.x.ning ota- bobolari Buxorodagi Chor Bakr mozoriga qo‘yilganligi uchun 16-a.dan boshlab J.x. bu joydagi qabrlar ustiga hashamatli maqbara kurib, ziyoratgohga aylantirishgan. Bu ziyoratgohdar katta vaqf yerlariga ega bo‘lib, ularga J.x. merosxo‘rlar tariqasida egalik qilishgan va bu yerlar J.x. xo‘jaligining rivojlanishiga asos bo‘lib xizmat qilgan. J.x. katta yer-mulkka, yuzlab qullarga, ko‘plab chorva mollarga, sug‘orish inshootlariga, savdo korxonalariga ega bo‘lganlar. Ularning savdo karvonlari 16-a.ning 2-yarmidayoq xorij bilan savdo aloqalari olib borgan. Mustahkam iqtisodiy poydevorga ega bo‘lgan J.x. shayboniylar davlatining siyosiy hayotida juda katta rol o‘ynagan. Ingliz sayyohi A. Jenkinson 1559 y.da Buxoroda bo‘lib, bu yerdaga ruhoniylarning rahbarlari bo‘lgan J.x. haqida shunday degan edi: "Buxoroda diniy rahbar bor. Unga qirolga nisbatan ko‘proq kuloq soladilar, u o‘z xohishi bilan qirolni o‘rnidan olib, boshqasini qo‘ya oladi". J.x. 17- a.ning 1-yarmida mamlakatda paydo bo‘lgan qiyin siyosiy vaziyatdan so‘ng o‘zlarining oldinga mavqeini yo‘qotganlar. |