Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
KURSAVIY Abu Nasr (1776, Kursa, Tatariston - 1812, Istanbul) - islomdagi islohotchilik 
harakati va tatar ma’rifatparvarligining asoschisi. Mahalliy madrasada saboq oldi. 19-a. 
boshida Buxoroga keladi va Niyozkuli at-Turkmaniy (naqshbandiya - mujaddadiya 
tariqatining mashhurshayxlaridan biri) ko‘lida tahsil oldi. Buxoro madrasalaridagi o‘quv 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
169
tizimini isloh qilish bo‘yicha o‘z dasturini ishlab chikdi. Aqoid va Kalom masalalarida 
Buxoro ulamolari bilan tortishib qoldi. Yirik ilohiyotchi olim Sa’daddin at-Taftazoniy 
(1390 y. v.e.) kitobiga yozgan sharhida K. o‘z fikrini oshkora bayon qildi. 1808-09 y.da 
Buxoro amiri Haydar huzurida bo‘lgan ulamolar majlisida o‘z qarashlarini qat’iyat bilan 
himoya qilsa ham, u dahriylikda ayblandi va qisqa muddat tutqunlikda saqlandi. 
Buxorodagi mudarris ustozlarining talabi bilan ozodlikka chiqarildi. K. o‘z yurti - Qozon 
yaqinidaga Yuqori Kursa qishlog‘iga qaytib, mahalliy madrasada mudarrislik qildi. U o‘z 
qarashlarini mashhur "Al-Irshod lil-ibod" risolasida bayon qildi. Makkaga haj safari 
paytida Istanbulda vafot etdi va o‘sha yerda dafn qilindi. K. g‘oyalari hayotlik chog‘ida 
unchalik shuhrat topmadi. 19-a. 2-yarmida Marjoniyning asarlari orqali K.ning islom 
ilohiyotchisi va ma’rifatparvarlik g‘oyalarining tarqatuvchisi ekanligi tan olindi. 
Turkistonda uning qarashlarli keng tarqalgan va ko‘plab tarafdorlari bo‘lgan.
KURSIY (arab. - ikki qadam, o‘rindiq, taxt, tayanch, kursi) - islom manbalarida 
Arshning ikkinchi nomi, yetti qavat osmondan tashqari alohida sakkizinchi osmon ham 
tushuniladi. Qur’oni karimning Baqara surasidagi 255-oyat "Oyat al-Kursiy" deb 
nomlangan. Unda "Allohning Kursiysi Yeru osmonlardan ham kenglik qiladi" - deyilgan. 
Uning tafsirida ba’zi olimlar Arshning keng va kattaligi Yeru osmonlarni o‘z ichiga 
sig‘dirgudek hajmda deb bilsa, ba’zilari Yeru osmonlar, ularning ichi va tashqarisidagi 
barcha narsalardan xabardor bo‘lish Allohning ilmidir, deb hisoblaydi. Bu kabi bahslar 
Qur’oni karimdaga ayrim oyatlar mazmunini Muhammad (sav) hadislarida sharhlanmay 
qoldirilgani bois vujudga kelgan. Bunday holatda tafsir yozgan olimlar o‘zlarining akd va 
fikrlari doirasida izoh berishlari tabiiydir.