Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
18
Agar sen to‘rtoyoqlilar, ya’ni hayvonlar, darrandalardansen, bularning ishlariga 
mashg‘ul bo‘lg‘il. Va ularning tariqasin o‘zingga lozim tutgilki, tokim to‘rt oyoqlilar 
martabasi va ularning saodatig‘a yetg‘aysen. 
Va farishtalarning g‘izosi va saodati – Haq taoloning jamoli bokamolini mushohada 
qilmoq birladur. G’azab va shahvat chahorpolar va darrandalar va shayotin sifatlari 
farishtalarning pok, saxovatli vujudlarig‘a yo‘l topmas. Va agar asling farishtalar 
gavharidandur, o‘z asling kamoliga jahdi tamom qilg‘ilki, to Haq taoloni tanig‘aysen. Va ul 
jamoli bezavolni tanimoqqa yo‘l topg‘aysen. Va o‘zingni shahvat va g‘azab ilkidin 
(dastidin) xalos qilg‘aysen. 
Va bilg‘aysenkim, hayvonot sifatlarini vujuding binosi ichida nima uchun xalq qilibdur? Ogoh 
bo‘lgilki, bu avsofi zamimalarni (yomon qiliqlarni) seni asir qilmoq, o‘z xizmatlarida 
tutmoq, kecha va kunduz seni o‘ziga musaxxar qilmoq uchun xalq qilmabdur. Balki bu 
sifatlarni o‘zingga asir va dastyor aylab, ul sufraki, sening oldingdadur, bu sifatlarni o‘zingga 
musaxxar aylab, ba’zini ulov va qurol qilg‘aysen. Va necha kunkim bu olam manzilgohida 
bordursen, bu sifatlarni xizmatkor aylab, bularning yordami va yorlig‘i birla saodat tuxmin 
qo‘lg‘a kelturgaysen. 
Vaqtiki, saodat tuxmin qo‘lg‘a kelturding, bu avsofi zamima - yomon sifatlarni oyog‘ing 
ostiga solib, saodating qarorgohiga yuz kelturgaysenki, xoslarning murodi ul 
qarorgoxdin - jamoli hazrati malikul subhon va avomlar murodi - bihishti jovidondur. Va bu 
ma’nilarning hammasini bilsang, o‘zingni andek tanig‘on bo‘lursen. 
Va har kishikim, bu ma’nilarni tanimabdur, aning nasibasi omonlik yo‘lidin maqrum 
va nobud, haqiqatni tanimoqtsin mahjub (to‘silgan) bo‘lg‘usidur. 
FASL 
Dilingni anglasang, o‘zingni tanigaysen 
Bilginkim, seni kim xalq qilibdur? Ikki nimarsadin biri zohir badandurki, ani tan 
atabdurlar, muni zohir ko‘z birla ko‘rgali bo‘lur. Yana biri ma’noi botindurki, ani nafs 
derlar, jon atarlar va dil ham derlar. Bu ma’nii botinni (yashirin ma’noni) botin (ichki) ko‘z 
birla tanigani bo‘lur. Zohir ko‘z birla ko‘rgali bo‘lmas. Va sening haqiqating – ushbu ma’noi 
botindur. 
Va har nimarsaki, bu ma’noi botindin o‘zgadur - hamma aning tobei va lashkaridur. Va 
xizmatkoridurlar. Va ul ma’noi botinga dil ot qo‘yibdurlar. Va dilning xosiyatlarin va 
xislarin bayon qilg‘umdir. 
Va dildin murod - haqiqati odamiydurkim, ani gohi ruh atarlar. Va gohi nafs derlar. Dil 
deb go‘sht porani aytmasmizkim, siyna, ya’ni ko‘krakning chap tarafida qo‘yilibdur. 
Aning hech qadri va e’tibori yo‘kdur. Ul go‘sht pora hayvonotda va o‘liklarda ham bordur. Ani 
zohir ko‘zi birla ko‘rgali bo‘lur. Har nimarsaki zohir ko‘zi-la ko‘rinur, ushbu olamdindurki, ani 
olami shahodat derlar. Va dilning haqiqati ushbu olamdin ermasdur, va bu olamda g‘arib 
va musofirdur. 
Dil bu olam ko‘hna rabotidin oxirat dorul najotiga qaytmoqqa kelibdur. Ul go‘sht pora 
(yurak) podshoh dilning markabi (ulovi) va asbobi sufraidur. Va hamma azoi badan dilning 
lashkaridur. Va jumlai badanning podshohi dil - qalbdur. 
Xudoi azza va jallani tanimoq va Haq taoloning jamoli bokamolini mushohada qilmoq 
- podshoh dilning sifatidur. Taklif va xitob, va’da va itob angadur. Saodat va 
shaqovat asli dilning sifatidur. Va badan hamma ahvolda aning tobeidur. 
Podshoh dilni va aning sifatlarini tanimoq xazrati Haq subhonahu va taoloni 
tanimoqning kalididur. Jahdi tamom qilg‘ilki dilning haqiqatin tanig‘aysen. Dil 
gavhari azizdur, farishtalar gavhari jinsidadur. Va dilning ma’dani asli Dargohi 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy