www.ziyouz.com кутубхонаси
14
zoti buyukligini, cheksizligini qanday, nima uchun kabi savollar birla o‘ylab yetolsa.
Haq subhonahu va taolo bechun va bechigunadur (ya’ni, bu savollar o‘tkinchi narsalar
uchundir). Hech ko‘ngil yo‘qturki, Aning san’ati va ajoyibotlaridin ogoh bo‘lib, namuna
(birla) isbot qila olsa. Haq taolo beshubha va benamunadurki, chunu chandiyyati va
shubha kayfiyati Aning zoti qadimig‘a yo‘l topmas. Bas, nochor bilg‘aysenkim, hamma
mavjudotlarkim, olam sahnasida paydodur, Aning (Allohning) qudrati komilasidan zarradur
va hamma nuru zulmat, ajoyibot va g‘aroyibotlarkim, kavnmakon sahifasida bordur, Aning
hikmati shomilasidin shu’ladur. Va hamma mavjudot Xudoi taoloning bandasidur va Aning
dargohig‘a qaytguvchidur. Balki hamma mavjudotning avvali Haq subhanahu va
taoloning zoti vojibul vujudidur.
Haq taoloning Vojibul vujudidan bir shu’la, xudoyi taoloning rahmati bo‘lgan hazrati
Muhammad Mustafo s.a.v.ga bag‘ishlangankim, payg‘ambarlar sayyidi va mo‘‘minlarning
rahnamo va rahbari, Parvardigori olam asrorlarining amini, Haq subhanahu va taolo
dargohidagi hamma mavjudotning sarasi va hamma payg‘ambarlarning a’losidurlar. Va Xudoi
taoloning rahmati (ul) payg‘ambar s.a.v. va hamma yoronlarig‘a bo‘lsunki, bularning har
birlari hamma ummatlarning muqtadosi va shariat yo‘lining paymosidurlar. Sallallohu alayhi
va ala olihi va ashobihi ajma’iyn (Payg‘ambarimiz, oilasi va jam’i sahobalariga Allohning
salomi bo‘lsin, ya’ni barchasini Xudo yarlaqasin).
Ba’daz on: Bilginki, (Haq taolo) odamni o‘ynamoq va kulmoq, yemoq va ichmoq uchun
yaratmabdur. Balki Odamning yaralishida ulug‘ hikmatlar bordurki, hazrati Haq subhonahu
va taolo o‘zini tanitmoq uchun yaratibdur. Va ma’rifat yo‘lining ulug‘ xatarlari bordur.
Agarchi, odam azaliy ermasdur, lekin abadiydur, qiyomat kuni qayta tirilgondin keyin,
odamning vujudi shahristonig‘a o‘lim lashkari yo‘l topmas, abadul-abad vujud shahri
ma’mur bo‘lib, mo‘minlar- behisht ne’matidin masrur (rohatda) va kofirlar do‘zax
o‘tidin majrur (azobda) bo‘lg‘aylar.
Agarchi, Haq taolo odam vujudini past va bee’tibor qilibdur, ammo ruh shahbozi - burguti
hazrati Parvardigor dargohidin kelgandur. Agarchi, ruh gavhari bu tiyra tuproqni (tuprokdan
bo‘lgan tanani) makon qilmoq birla chahorpoy va darranda va shayton sifatlari birla
aloyish topib (aralashib va ifloslanib) vobasta bo‘libdur, vaqtiki riyozat-mashaqqatlar
bo‘tasig‘a tushib, bu oloyish g‘am kuduratidin pok bo‘lsa, hazrati Haq subhonahu va
taolo rahmati va hamsoyalig‘iga shoyista bo‘lg‘uvsidurki, asfalasofilindin to a’loi
illiying‘acha hamma balandlar aning‘ sayrgohidir.
Odamning asfalasofilin martabasida QOltani uldurki, (u) chahorpoy va darranda sifoti birla
mutgasif bo‘lib, (ya’ni, hayvonlar sifatlarini olib), shahvat va g‘azab ilgida asir bo‘lg‘ay. Va
(odamning) a’loi illiyyin martabasig‘a yetgani uldurki (hayvoniy sifatlardan qutulib)
farishtalar darajasin va martabasin kasb etg‘ay. Andog‘ki inson ma’rifat va riyozat birla
g‘azab va shahvat ilkidin xalos bo‘lib, bu ikkovini o‘ziga asir aylab, o‘zi bular uzra
podshohlik martabasida o‘lturgay.
Vaqtiki, odam o‘z badani mamlakatiga podshohlik martabasiga yetsa, Haq subhonahu
va taoloning bandaligiga shoyista va loyiq bo‘lg‘onidur, va bu podshohlig‘ining kamolidur.
Vaqtiki, inson hazrati Maliki subhonning jamolini ko‘rishg‘a (ko‘zi qamashib) toqat qila olmas.
Va ul jamoli bezavol mushohadasi inson gavharining behishtidur va Haq subhonahu va taolo
yaratgan behishtlar al-on (hozir ham) mavjud. Qiyomat kuni bandalariga (shu behishtlarni)
ato qilmoq va’dasini beribdur. Bu behisht ne’matlari ko‘rmak lazzati, yemak va ichmak
manfaati va ayshu ishrat shahvatidin ziyoda nasibalardir. Bu olam bog‘larining ne’matlari
hazrati zuljaloli bokamol behishtida nasib etuvchi ne’matlar oldida yengil va arzimasdir.
Ammo, inson javhari avval yaralishda noqislik va kamlik birla xalq qilinibdur. Inson
mehnat va mashaqqatsiz bu nuqsonlaridan qutulib, kamOlta yetmagi mumkin emas. Inson
mujohada, ya’ni riyozat va ibodat birla jamoli bokamol davlatiga musharraf bo‘lg‘usidir.