Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

«HAQIQATLAR KITOBI»NING DEBOCHASI 
Bismillohir rahmonir rohiym. Yo Rabbiy, sabr-toqat va madad bergil manga o‘z lutfu-
karaming birla va tamom qilg‘il bu kitobimni xo‘bliq - go‘zallik va yaxshilik birla. Hamdu 
sano yulduzlardek behad va yomg‘ir qatralari yanglig‘ beadad, daraxtlar bargi misllik 
beshumor (son-sanoqsiz), qumlar donasidek behisob, osmonu zamin zarralari yanglig‘ bi-
lo inhisor (to‘siqsiz, to‘xtamaydigan) cheksiz shukrona aytay ul Xudog‘akim, yagonalik 
aning sifati, jalolu kibriyoda ulug‘lik, balandlik va buzruklik aning xossasidur va bu 
qadar ulug‘ kamolidin hech mavjudot ogoh ermas, va zotining haqiqatin tanimoqqa 
o‘zidan o‘zgaga yo‘l bermas. 
Balki, Haq subhanahu va taoloni tanimoqdin ojizlik izhor qilish siddiqlar ma’rifatining 
intihosi va anga hamd ayturda o‘zlarining nuqsonlarig‘a iqror bo‘lmoq farishta va 
payg‘ambarlar hamdu-sanosining nihoyatidur. Chunonchi, shu mazmunni hazrat Amir 
Navoiy bu baytda ado qilibdurlar (Demak, tarjimon Muhammad Iso hazrat Navoiyning 
ijodini va uning amirligini bilgan): 
NAZM 
Chun koinot zubdasi ojiz ko‘rib o‘zin,
Hamd etolmas oncha balog‘at bila senga. 
(Ya’ni, Koinotdagi barcha mavjudotlarning qaymog‘i, afzali bo‘lgan insonlar (jumladan 
payg‘ambarlar) ham Haq taoloni mukammal madh etishga ojizlik qiladilar). 
Uqalo (oqillar) aqlining g‘oyasi aning jaloliyati nuri oldida hayronlik va muridlar 
sulukinyng nihoyati aning hazrati qurbi (yaqinligi) talabida sargardonlig‘dur. Aql va xayol 
birla ma’rifatning kamolini da’vo qilmoq tamsil va tashbehdur. Ya’ni o‘zini mushabbaha - 
o‘xshatuvchilar firqasidin demak bo‘lur. Muattala deb ul toifai badmazhabni ayturlarkim, Haq 
subhonahu va taoloni tanurg‘a yo‘l yo‘q, deb aqida qilurlar. Bu nav’ aqida qilmoq nihoyati 
jaholat bo‘lib, musulmonlar orasida nifoq chiqishiga slib keladi. 
Mushabbaha - ul toifa badmazhabdurkim, (ular) Haq subhanahu va taoloni aql va xayol 
birla bir nimarsaga o‘xshatib, tanig‘ali bo‘ladur deb aqida qilur. Bu nav’ aqida qilmoq g‘oyat 
kufr va zalolatdur. Hamma hissiyotlar nasibasi zoti qadimi jamolin mulohaza qilmoqdin 
xiralik va hamma aqdlar samarasi aning ajoyib san’ati va g‘aroyib qudratini aqliy dalil birla 
tanimoqda tiyralik qilur (ya’ni, ravshan tasavvur qilolmas). Hech kishi yo‘qdurki, Aning 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy