Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

FASL 
Qabr azoblariniig turli-tumanligi bayonida 
Chunonchi, qabr azobining aslini taniding, ya’ni, qabr azobining sababi odamning bu 
dunyoni yaxshi ko‘rganidandur. Bilgilki, bu azoblar turli-tumandir. Ba’zilarga ziyoda va 
ba’zilarga kam, ya’ni mol-dunyoga do‘stligi miqdoriga boqib azob bo‘lur. Bas, kishikim, 
dunyolikdan oz narsaga ko‘ngil bog‘lasa, bu kishining azobi dunyolikdin joh, 
dabdaba, hashamatga ko‘ngil bog‘lagan kishining azobidan kamroq bo‘lg‘usidur. 
Chunonchi. bu olamda bir kishining bir otini g‘orat (talon) qilsalar, yana bir kishining 
o‘n otini g‘orat qilsalar, bir oti g‘oratga ketgan kishiniig ranj alami o‘n oti g‘oratg‘a 
ketgan kishidin kamrog‘ bo‘lg‘usidur. Bas, har kishining azobi va uqubati, osoyishi va 
rohati dunyodagi yo‘qotgan narsa va havaslarining miqdoriga ko‘ra bo‘lg‘usidur. 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
61
Ul kishikim, mol-dunyo jam’ qilib, hamma himmatini dunyoning muhabbatiga 
bog‘lasa, bu toifa holidin Xudoi taolo xabar berurkim: 
Zolika biannahamus - tahabbul hayotad - dunv alal oxirati. (Nahl, 107). 
Oyatning tafsiri: «Ul toifadurkim, dunyoning besh kunlik tirikligini oxiratning abadul 
abad podshoxlig‘idan ziyoda ko‘rurlar, bu toifaning azobi qattiqroqdur». 
Naqldurkim, hazrat rasuli akram s.a.v. sahobalarga bu oyatni o‘qirdilar. 
Fa inna lahu maishatan zankan. (Toho, 124). 
Dedilarki, bilurmisizlar, bu oyat na ma’nida nozil bo‘lubdur? Sahobalar aytdilarki: 
«Xudo va Xudoning rasuli olimdur». Onhazrat alayhis salom ayttilar: «Kofirlarga 
go‘rdagi azobning biri bukim, har kofirga to‘qson to‘qqiz ajdarhoni musallat (tayin) 
qilurlar. Har yilonning to‘qquz boshi bor. Ul kofirga to qiyomatgacha nish urarlar». 
Bas, basiyrat ahli bu ajdaholarni qalb ko‘zi birla ko‘rub, mushohada qilibdurlar. Va 
axmoq bebasiyratlar ayturlarkim, biz go‘rga qararmiz, hech o‘lukda bu nav’ 
ajdaholarni ko‘rmasmiz. Agar rost bo‘lsa erdi, bizlar ham ko‘rar erduk. 
Bas, bu ahmoqar bilmaslarkim, bu ajdaholar o‘lukning ruhiga musallatdur. Va 
jonlarining ichida paydo bo‘lg‘uchidur. Balki ajdaholar o‘lmasdan ilgari odamiylar ichida 
bordur, anindin g‘ofildurlar, Bas, bilgil, bu ajdaholar aslida nafsdin va nafsning sifoti 
mazmuma (yomon, nafratli) fe’lidan. Bu ajdaholar boshining adadi va sifoti yomon 
xulqlarning miqdoriga ko‘ra bo‘lg‘usidur. Bu azobning asli tiynati mol-dunyoni do‘st 
tutishdandir. Bu ajdaholar kofirlarning ichida barqaror va yashirindur, ular 
kofirlarning joni ichra musallat bo‘lmog‘i (ularning) Xudo va rasulni bilmagani jihatidin 
emastur. Balki mol-dunyoni sevgani jihatdindur. Chunonchi: Xaq taolo xabar berur: 
Azhabtum tayyibatikum fi hayotikum ud - dunyo. 
Mazmuni: «Sizlar o‘z huzur - halovatlaringizni dunyodagi hayotingizdayoq tugatdingiz». 
(Ahqof, 20). 
Va agar ajdaholar odamiyning zoxir badanida bo‘lib, ko‘zga ko‘runsa, andin bir 
soatda xalos bo‘lish mumkin bo‘lur erdi. Va lekin bu ajdaholar jon ichida barqarordur. 
Andin qochib qutulmoq mumkin emas. Chunonchi, kishi kanizagiga oshiq bo‘lsa 
shuning ajdahosi ani joniga nish urar. Bas, bu ajdaho ul kanizakning ishqidurkim 
joni ichra barqaror va yashirindur. Agar ishq bo‘lmasa firoq ranji dilni xarob qilmas 
erdi. Bas, bu dunyoning mehri bo‘lmasa, bu ajdarlar ruh mamlakatini tasarruf qilolmas. 
Bas, har kishi azob-uqubatning sababini oxiratga o‘zi olib borg‘usidur. Ushbu ma’noda 
hazrati rasuli akram s.a.v. aytibdurlar: 
Innamo xiya amolukum turaddu ilaykum. 
Ya’ni «Mundin o‘zga emasturkim, ul azob va uqubat o‘zunglarning amallaringdur, o‘sha 
ishlaringni senga hukmron qilg‘usidur»
 
Xudoi taolo xabar berurkim: 
Va inna jahannama la muhiytatun bil kofiriyna. 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy