Microsoft Word Materiallar Full Mənim gənclərə xüsusi
İXTİONİM KOMPONENTLİ AMERIKANİZM – FRAZEOLOGİZMLƏRİN LEKSIK-
Yüklə 10,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Big fish in a small pond
- II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- Thats a fine kettle of fish - the car wont start and I have to leave in five minutes
- CHARLOTTE BRONTE AND HER AUTOBIOGRAPHICAL NOVELS Mövlanə MƏMMƏDZADƏ
- WH-ƏVƏZLİKƏRİNİN SEMANTİK YÜKÜ Nigar YARMƏMMƏDOVA
- SHAKESPEARE AND TURKS Nargile MEMMEDEOVA
- THE CONFLICT BETWEEN AESTHETICISM AND MORALITY IN OSCAR WILDE’S THE PICTURE OF DORIAN GRAY Nargiz Babashova
|
İXTİONİM KOMPONENTLİ AMERIKANİZM – FRAZEOLOGİZMLƏRİN LEKSIK- SEMANTİK TƏHLİLİ Mehdi RƏHİMOV Gəncə Dövlət Universiteti mehdi.rahimov@gmail.com Məlum olduğuna görə, “hər hansı milli dilin frazeologiyasının dərindən öyrənilməsi həmin dilin tam mənimsənilməsində əsas halqadır və eləcə də o dilin daşıyıcılarının zəngin, rəngarəng və bir qədər də sirli aləminə açılan pəncərədir” (Mirzəliyeva M. Türk dilləri frazeologiyasının nəzəri problemləri,Bаkı, 2009; s.25). Bu səbəbdən də bu və ya digər dilin frazeoloji sisteminin öyrənilməsi həmin xalqın məişəti, yaşam standartları, əxlaqi-etik prioritetləri haqqında dolğun məlumat əldə edilməsinə yardımçı ola bilər. Başqa sözlə desək, “frazeologimlər həmişə dolayısı ilə xalqın dünya- görüşünü, ictimai – siyasi quruluşunu, dövrün ideologiyasını əks etdirir. Necə ki, səhər günəşinin işığı şehdə öz əksini tapdığı kimi...”). Bu mənada nəinki ayrı-ayrı ədəbi dillərin, hətta fərqli coğrafi regionalarda işlək olan ədəbi dil variantları və dialektlərin frazeoloji sistemində yer alan fraeoloji obrazların spesifikası və süjet özəllikləri ilə seçilməsi qaçınılmazdır. Heç şübhəsiz ki, ingilis dilinin ABŞ variantının ümumingilis ideomatik fondundan özünə xas özəlliklərlə fərqlənməsi bu coğrafi regionun təbii şərtləri, multikultural, linqvososisoloji spesifikasının məntiqi davamı kimi səciyyələndirilməlidir. ABŞ variantının frazeoloji sistemində zoonim komponentli ifadələr özünün geniş leksik-semantik palitrası və kifayət qədər yüksək işlənmə tezliyi ilə seçilir. Onların sırasında ixtionim, yəni balıq adı komponentli frazeologizmlər xüsusi maraq doğurur. Xatırladaq ki, yunan dilində ichthys “balıq”, onim “ad” deməkdir. Amerikanizm olduğu qeyd edilən və ilk istifadə tarixi 1881-ci ilə aid edilən ("They [local vested interests in Galveston] are big fish in a small pond." / The Galveston Daily News ) Big fish in a small pond ifadəsi geniş məna spektrini əhatə edir. Belə ki, A.V.Kuninin lüğətindən də məlum olduğu kimi, istifadə edildiyi kontekstə görə həmin ifadə “yerli səviyyədə tuz, nüfuzlu adam” kimi müsbət səciyyəli məna yükündən başlayaraq, “gölməçə balaca olduğundan balıq böyük görünür” kinayə konnotasiyalı mənasına qədər geniş semantik spektri əhatə edir (А.В.Кунин Англо-русский фразеологический словарь, М.,1964; с.280). “But tell me, why does Miss Tuckerman think you ought to get out of Fort Penn?” “Because, I’ll stagnate here”. “Did she explain that?” said Grace “She said I’d just grow up to be a big frog in a little pond” ( J.O’Hara “A Rage to Live”) “Bir mənə de görüm, nə üçün Miss Takerman sənin Fort Penndən getməyinin vacibliyini düşünür?” “Ona görə ki, mən burda ətalətdə batıb qalacağam”. “O, bunu necəsə izah etdi?”- Qreys dedi.”O, dedi ki, mən sadəcə balaca gölməçədəki böyük qurbağaya dönəcəm” (C. O’Hara “Yaşam tutqusu”) Müqayisə üçün deyək ki, ingilis və Azərbaycan dillərində zoomorfizmləri araşdırmış A.Hacıyeva həmin ifadənin dilimizdəki qarşılığını neytral deyil, neqativ semantikada təqdim etmişdir: “kiçik bir yerdə böyük hesab edilən şəxs = Öz
(A.Hacıyeva İngiliscə-Azərbaycanca zoometaforizmlər lüğəti, B., 2004, s.20). II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 371
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan Amerikanizm kimi xarakterizə edilən digər ixtionim komponentli frazeoloji vahid etnokultural şərtləndirməyə malikdir və onun tarixi kökləri ABŞ ərazisindən kənara gedib çıxır. Söhbət “çətin situasiya, qəliz vəziyyət” anlamını verən a
və şotlandların təbiət qoynundakı istirahət adətlərindən qaynaqlanan bu ifadənin etimoloji izahı “balıq qazanı” mənasını bildirir. Zamanla kettle sözünün “çaydan” Aogizmi şotlandların balıq piknikindən sonra səs-küylü istirahət adətinin neqativ səciyyələndirməsindən törəməsi şübhə doğurmur Ежи Лисовский. English day: a kettle of fish ) İngilis dilinin ABŞ variantında yer alan ixtionim komponentli digər maraqlı ifadə XX əsərin 90-cı illərində televiziya tənqidçiləri tərəfindən ədəbi dilin dövriyyəsinə salınmış Jumping the shark və ya to jump the shark ifadəsidir. Daha öncəki frazeoloji vahiddən fərqli olaraq, to jump the shark ifadəsi ABŞ ərazisində meydana gəlib formalaşmışdır. Con Heyn tərəfindən istifadə edilməyə başlayan bu frazeologizm məşhur ABŞ TV serialı “Xoşbəxt günlər”in qəhrəmanının akula üzərindən atlayışına allyuziya (latın dilində:allusio “eyham, işarə” deməkdir ) kimi meydana çıxmışdır. TV tənqidçiləri arasında qazandırğı məna yükü isə hər hansı bir TV serialın, verlişin öz məşhurluğunun pik nöqtəsindən atlayışı və TV auditoriya itirməyə doğru zəifləməsini xarakterizə edir. Məsələn: Lara Croft doesn't jump the shark – she's much too refined for such blatant pandering – but she does manage to take it for a ride. Washington Post, July 25, 2003. Nümunədən də göründüyü kimi, burada kinotənqidçinin Lara Kroft haqqında sikvellərə münasibəti öz əksini tapmışdır və həmin filmlərin hələ də öz auditoriyasını itirmədiyi bildirilmişdir. DİALOQUN STRUKTUR-SEMANTİK TƏŞKİLİ Məsmə İSMAYILOVA Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti mesme.ismayilova@mail.ru Dialoji nitqin semantikası leksik vahidlərin semantikasından fərqlənir. Burada semantika anlayışı başqa şəkildə təyin olunur. Dialoqda semantika sözün, ifadənin və ya qrammatik formanın mənasından genişdir. Dialoqun semantikası onun ayrı-ayrı replikalarının məzmunu, bu replikaların ümumi mövzuya münasibəti, dialoq iştirakçılarının, rolunu (danışan- dinləyən-danışan) dəyişməsinin ümumi məzmuna təsiri, dialoqun praqmatikası, dialoqda intonasiya, məntiqi vurğunun məzmuna təsiri kimi məsələləri əhatə edir. Ona görə də dialoji nitqdə hər bir replika dialoqun ümumi gedişindən asılı olaraq təşkiledicilərinin semantikasından fərqli məzmun, məna ala bilər. Dialoji nitqdə məntiq dialoq iştirakçılarının kommunikativ strategiyasında, kommunikativ niyyətində gizlənir. Məsələyə diskurs təhlil yönündən yanaşsaq dialoqda replikaaltı, mətnaltı mənaları ayırmaq lazım gəlir. Bu cəhət dialoq iştirakçılarının öz rollarnı dəyişməsində də ifadəsinı tapır. Yerdəyişmə təsadüfı səciyyə daşımır. Bu, dialoji nitqin gedişinin doğurduğu gerçəklikdir. Kommunikativ rolun dəyişməsi mexanizmi kommunikativ təşəbbüs üzərində nəzarətdir. Lakin kommunikativ rolun dəyişməsi göstərıcısi mütləq deyildir. Ünsiyyət prosesində xalis monoloq olmur. Ünsiyyət ən azı ikinci tərəfın kommunikativ prosesə qoşulmasını tələb edir. Monoloji nitq də, dialoq da müəyyən hüduda malik olur. Onların başlanğıcı və sonu vardır. Bununla belə, nə dialoqun, nə də monoloqun sonu heç də mövzunun tam bitməsi sayıla bilməz. Hər bir dialoq müəyyən məzmuna və ya məzmunlar toplusuna malik olur. Həmin məzmun dialoq vahidlərinin semantikasından təşkil olunur. Deməli, dialoqun semantik təşkilediciləri vardır. V.V.Vinoqradov nitq ifadələrini, onların quruluşunu, əlaqə növlərini, qovuşmalarını, özünəməxsusluğunu tədqiq etməyin zəruriliyini qeyd etmişdir. Dialoji nitqin semantik xüsusiyyətləri həm dialoqda işlənən leksik vahidlərin sintaktik konstruksiyalarının mənalarına, həm də dialoqun bütün parametrlərinin kompleks nəzərə alınmasına görə araşdırıla bilər. Dialoji nitqdə də kommunikantların ayrı-ayrılıqdakı kommunikativ niyyətlərini, eləcə də ümumi dialoqun məzmununu başa düşmək dialoq semantikasına kompleks yanaşmanı tələb edir.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 372
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan CHARLOTTE BRONTE AND HER AUTOBIOGRAPHICAL NOVELS Mövlanə MƏMMƏDZADƏ Qafqaz University movlanamamedzade@gmail.com An Autobiographical novel is a form of novel that merges autobiographical and fiction elements. There are many writers who created autobiographical novels, such as, Charles Dickens, Leo Tolstoy, George Eliot, Ernest Hemingway, Jack London etc. Among them we can also mention Charlotte Bronte’s name. Charlotte Bronte is an outstanding novelist of Victorian period whose life has received rather inapplicable and even untoward attention. Although she had distraught life and creativity, her works, especially “Jane Eyre” is still read and admired by vast amount of readers around the world. She followed no one, and many have followed her. Her work stands in the middle of the century, obviously transitional, distinguished as much from Thackeray and from Charles Dickens by a curious spirit of irregular and stunted romanticism. Charlotte Bronte’s creativity is coincided with a period of patriarchy. It was a period that had very strict discipline and the only victims of this discipline were women. They were depended on their family, social rules, so were not able to socialize, to get education. The women were always ruled by others, they did not have a right to make a decision on their own. In spite of the rigorous rules of the society she managed to create and publish her works. She was well-educated, in both academic subjects and in the difficulties of life. She was motherless and without any real expectation in life. Charlotte Bronte put into words all these hardships in her works. She believed that education was the key to all social problems, and by the enhancement of education system, most of the evils of capitalism could be removed. In her autobiographic novels writer also mentioned the real problems that she had faced in her private life. Her novels were something more than fiction. They were reflections of the sad and sometimes lonely life that she had. Bronte’s the most popular and autobiographic work is called “Jane Eyre”. In this novel Ch. Bronte describes an educated woman who alone struggles against the society in order to take her own place in life. Jane Eyre was and still remains as an extraordinary phenomenon: curious, totally assured and overwhelming piece of realist fiction. Charlotte Bronte’s limitations are extraordinary. It seems as if, she could never get beyond her personal experiences. The exacter and less dreamy part of Jane Eyre itself is merely a half- revengist record of her sufferings as a school-girl and a governess. “Shirley” was Charlotte Bronte’s second published novel after “Jane Eyre”. Shirley is a portrait of her sister Emily and it is believed that Caroline Helstone was loosely based on Anne. It has been speculated that Bronte originally planned to kill off Caroline but changed her mind because of her family tragedies. Shirley is what Bronte believed her sister, Emily Bronte, would have been, if she had been born into a wealthy family. Ch. Bronte’s another fourth novel which is called “Villette” is set in the fictional city of Villette. It reproduces her stay in Brussels with the same audacious fidelity. The transcript of personal experience is not only a legitimate, but also an almost invariable part of the novelist’s resources. But the novelist cannot, like a poet, “look in his heart” and his memory and write exclusively. Every life will give one book if the liver knows how to write it, but few lives indeed will give more than one.
WH-ƏVƏZLİKƏRİNİN SEMANTİK YÜKÜ Nigar YARMƏMMƏDOVA Bakı Slavyan Universiteti aqnesa@mail.ru WH- əvəzliklərinnin belə adlandırılmasının səbəbi adından göründüyü kimi onların baş hərfləri ilə bağlıdır. Mətndə pozisiyasından asılı olaraq WH-əvəzliklərini 5 qrupa bölmək olar: A.
İnterrogative B.
Exclamative C.
Relative D.
Nominal Relative E.
WH-conditional WH-əvəzlikləri müxtəlif semantik yük daşıya bilərlər. Bu əvəzliklərdən bəziləri həm əvəzlik, həm də təyinedici söz (determiner) kimi də işlənə bilər. WH-birləşməli söz və ya ifadələr ön pozisiyada işlənir və cümlənin mübtədası kimi çıxış edir. Məsələn: They gave me an interesting book for my birthday.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 373
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan WH-əvəzlikləri xüsusi suallar düzəldir və cümlədə danışan şəxsin dinləyiciyə çatdırmaq istədiyi məlumatın bir hissəsi kimi çıxış edirlər: 1) A: Who`s that girl over there? B: Well, I think she`s Tom`s sister. Aşağıdakı misallarda WH əvəzlikləri tamamlıq budaq cümləsini baş cümləyə bağlayır: A: I want to know what made him change his decision? B: I`m not sure. 1) A: Do you know what he thinks of me? B: Not actually. Ingilis dilində sual əvəzliklərindən (who?, whom?, whose?, which?, what?) üçü (which, what, whose) həmçinin təyinedici söz (determiner) kimi də işlənir. Məsələn: What cities have you lately been? -London, İstambul.
işlənir. Lakin şifahi nitqdə çox vaxt obyekt hal əvəzinə adlıq hal (nominative case) who işlənir: Who are you waiting for? ; Well, who else can we invite to the party? Digər bir fərq də ondan ibarətdir ki, who və whom ancaq canlılarla, whose isə həm canlılara, həm də cansızlara aid ola bilər: Whose is this house? ; Whose inventions are these? Which əvəzliyi də həm canlı, həm də cansızlara aid ola bilir. Which həm də təyinedici söz kimi də işlənə bilir: I wonder which is better to ask for help or to do it by myself? Which of your friends knows you better? ; Which story do you like best? Funksiyasından asılı olaraq Whatəvəzliyinin cins kateqoriyası muxtəlif olur. What əvəzliyi ancaq cansızlarla işlənə bilir: Whatdisturbs you? What are you doing here? Təyinedici əvəzlik kimi what həm canlı həm də cansız ismi ifadələr kimi çıxış edə bilir: What celebrities have you met? ; What books have you read in the original? What make is your car? Which əvəzliyinin işlədilməsi danışan şəxsin dinləyiciyə obyektin məhdud kəmiyyətdə olduğunu, what əvəzliyi isə kəmiyyətin məhdud olmadığını bildirir. Sual əvəzlikləri else və ya otherwise, ever sözləri iləvə müxtəlif ifadələrlə də (who the hell? What the devil?) işlənərək ekspressivlik bildirə bilər.
Nargile MEMMEDEOVA Qafqaz University nmemmedova3@std.qu.edu.az
This article deals with information about Shakespeare's attitude to Turks and his discussion about Turks in his plays. All data was collected by the research of Shakespearian works and several articles, comments which written on Shakespeare's plays.
Shakespeare was the most influential writer of English Literature. Since he touched more actual problems of his time his works were successful and world-known. However Shakespeare was a member of Western Literature, there are many oriental references in his works.
Shakespeare discussed about Turks (mentioning either Turks or Tatars) in his several plays. Obviously a question appears that 'How he mentioned about Turks in his plays?' since during the period of Shakespeare's time Ottoman Empire was really nightmare in the west. On the base of historical facts we know that there were several wars between Turks and Western people.
So Shakespeare himself also showed his attitude to Turks in his plays. He did a little in the "Othello", "King Henry V", "Richard II", "Merchant of Venice".
From the Turkish religion Shakespeare offers some word such as Mohammad, Moslem, Islam, Holy Koran, Allah, and Mecca that nowhere appears. So he touches on the practical teaching of faith. He knows that Prophet Mohammad forbade his followers to quarrel with one another. So for Othello disgusted at the 'mutiny' rebukes his officers.
Are We turn'd Turks? and to ourselves do that Which Heaven hath forbid the Ottomites II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 374
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan Here he meant that Prophet Mohammad forbade his followers to quarrel with one another. Turks were also followers of Prophet Mohammad .So in Othello officers were resembled to Turks. Obviously here Shakespeare wanted to mean that not to be Turk and not to quarrel.
On the other hand 'Turning to Turks' was the idiom to express on evil change of fortune. Shakespeare twice used this idiom.
Furthermore, in Richard II he refers to the Crusades when Corlisle describes Norfolk as: Streeming the ensign of the Christian Cross
Against black pagans, Turks and Saracens Besides in the other plays like King Henry V Shakespeare used one more oriental historic colour.
Either our history shall with full mouth Speak freely of our acts, or else our grave
Like Turkish mute, shall have toungeless mouth Not worshipp'd with a waxen epitaph. (Henry V Act I)
In the second part of King Henry V King Henry says: This new and gorgeous garment, majesty
Sits not easy on me as you think Brothers, you mix your sadness with some fear
This is the English, not the Turkish court
(King Henry V Act II) European monarchs were wearing oriental style of clothes (garment), and he addresses his supporters, Christian brothers that do not mix, I am an English not Turkish, and do not fear. It is fact that in history all European monarchs, kings were afraid of Turkish (Ottoman) authority. Here Shakespeare described the same situation.
In 'The Merchant of Venice' the prince of Morocco when addressing Portia says: Even for that I thank you
Therefore, I pray you, led me to the casket To try my fortune, by this scimitar—
That slew the Sophy and a Persian prince That won three fields of Soltan Solyman,--
I would o'erstare he sternest eyes that look (Act II)
In those lines Shah Ismail's son Shah Tahmasib (the ruler of Safavid Azerbaijan) was described as Sophy. Soltan Solyman was the greatest ruler, sultan of Ottoman Empire. Shakespeare meant several battles between Ottoman Empire and Safavid Azerbaijan.
Overall, Shakespeare was fond of English History. He wrote thirty seven plays and ten of them were devoted to English History. Besides he also used some oriental colour almost in each play.
THE CONFLICT BETWEEN AESTHETICISM AND MORALITY IN OSCAR WILDE’S THE PICTURE OF DORIAN GRAY Nargiz Babashova Qafqaz University nbabashova@std.qu.edu.az Oscar Wilde’s The Picture of Dorian Gray is a novel of aesthetic pursuing and moral regression which shows how social compulsion can kill an individual. The Picture of Dorian Gray had been written in the Victorian Period in which the Aesthetic Movement was widely spread. In pursuing aestheticism the pursuer may come out uglier than ever before. With writing this novel Oscar Wilde intended to describe the portrayal of the Aesthetic Movement, its adverse consequences and to promote aestheticism in his contemporary society. Aestheticism too often fastens itself with immorality. It results in an insecure philosophy that must be practiced on purpose. The Picture of Dorian Gray is often read as a stated and clearly proclamation of the worthiness of real life in agreement with aesthetic values. This is brought about by the successful Aesthetic Movement of Victorian England during the novel’s publication, as well as Oscar Wilde’s association with the movement itself. There is a juxtaposition of Oscar Wilde’s support for Aesthetic Movement with Dorian’s demise which provides a competition between morality and immorality. Oscar Wilde prefaces his novel The Picture of Dorian Gray with a conversation between the artist Basil Hallward and his friend Lord Henry about art and sense of beauty. After cautious investigation, he concludes: “All art is quite useless”. In this one sentence, Oscar Wilde generalizes the whole principles of
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 375
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan the Aesthetic Movement in Victorian Period. Art is quite pleasurable. As painter says: “I have put too much of myself into it”. Only he can see the moral side of his art, it is the secret of his soul. “He is all my art to me now. What the invention of oil-painting was to the Venetians, the face of Antonius was to late Greek sculpture, and the face of Dorian Gray will be some day to me. He is much more to me than a model or a sitter”. Dorian Gray has a harmful secret which finally ruins him and he is not able to survive in society. His handsome face covers all of his disgusting actions but his portrait starts to take all of the burden. Attracted by his own beauty, Dorian Gray makes a wish not to grow old. “If the picture could change, and I could be always what I am now”. Dorian Gray starts to act without any limitations. Instead of his body’s getting old and ugly his portrait becomes old, ugly and shocking, day by day. Dorian thinks that he is able to hide his evil spirit from people and does not feel any remorse or guilt. His temptations have arduous consequences which causes several people’s death. Dorian Gray is a warning character and with this character Wilde encapsulates the detrimental effects of the aesthetic philosophy. Wilde’s strong support of an aesthetic lifestyle is aligned in his depiction of Lord Henry in Dorian Gray. The ultra-cynical Lord Henry tempts Dorian to worship his own youth and potential for pleasure: Wilde, through Lord Henry, regrets the stuffy quality of his contemporary Victorian society and how the supposed morality necessitates self-denial and refusal of life’s most beautiful aspects. The face Dorian introduces to the society is pure and attractive as he hides the unpleasant, sinful, evil and dreadful. The emergence of narcissism in Dorian reveals the inevitable opposition between aestheticism and morality which is integral to Wilde’s novel. Dorian is polite gentleman. He is good at respective social interactions. On the other hand he does not conform to moral principles. He demonstrates the immorality of self-absorption, as Dorian’s portrait becomes more disfigured with each detrimental and unwittingly acts. This egocentric character, hedonistic temptations appear to be an inevitable consequence of aestheticism. Dorian pursuits a life of eternal youth, as he goes down the depths of narcissism, he maintains his external beauty, and his portrait disfigures instead. As in the myth of Narcissus, such egotism has its harsh consequences. He wants to get rid of the pressure of his fear. He kills the portrait and this brings his own end. Dorian’s death is by his own hand. The story begins with innocence and beauty, moves through temptation in a garden, and ends with murder and death. So the adoption of unrestrained aestheticism results in a lack of regret, self-absorption, and intellectual regression. Yüklə 10,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|