__________________Milli Kitabxana__________________ 39
və yarada bilər. Bu cür mühakimələr zəminində həyata keçirilən
inteqrasiyada biofiziki yanaşma bir vasitə rolunu oynayır və təbiət
elmlərinin əlaqəli öyrənilməsi üçün şərait yaradır. Bu baxımdan
Günəş-Yer hadisələri ilə də şagirdlərin yeri gəldikcə tanış olması çox
maraqlıdır.
Bizim eradan əvvəl III əsrdə yaşamış Roma yazıçısı Katon
müşahidə etmişdi ki, Günəş «qaşqabaqlı» olduqda həmin ildə
buğdanın qiyməti ucuz olur. XVII əsrdə Q. Qalileyin dostu Baliani
yazmışdı ki, Günəşdəki ləkələr Yerə soyuducu təsir göstərir. Bu isə öz
növbəsində bitkilərin həyat və fəaliyyətini müəyyən dərəcədə
dəyişdirir. Uran planetini kəşf etməklə şöhrət qazanmış məşhur ingilis
astronomu Vilyam Harşel, iki yüz il müddətində Günəşdəki ləkələrin
artıb-azalması ilə buğdanın bazar qiyməti arasındakı əlaqəyə aid
ədədləri toplamış və qərara gəlmişdir ki, ləkələr artdıqca buğda ucuz
olur. Günəşdəki ləkələrin sayını balıqların çoxalması ilə, çaxırın
qiymətini düşüb-qalxması ilə və digər hadisələrlə də əlaqələndirənlər
olmuşdur. Lakin müşahidələr nəticəsində toplanan bu faktlar elmi
cəhətdən əsaslandırılmamış və onların sirri uzun müddət açılmamışdır.
Bu sahədə ilk dəfə dərin tədqiqat işi aparan sovet alimi A.L.Çijevski
olmuşdur. Çijevskinin Fransada nəşr etdirdiyi «Günəş
püskürmələrinin Yerdəki əks-sədası» adlı kitabında Günəşdə dövri
olaraq təkrar olunan şiddətli fəallıqla Yerdəki yoluxucu xəstəliklərin
şiddətlə çoxalması arasında sıx əlaqə olduğunu astronomik tədqiqatlar
və xəstəlik tarixinə aid sənədlər əsasında konkret faktlarla sübut
etmişdir. O, topladığı faktlara görə kəmiricilərin artıb-azalması, kənd
təsərrüfatı məhsullarınıp bol və ya qıt olması, köçəri həyat sürən
quşların öz səmtlərini itirərək kütləvi şəkildə tələf olması və bir sıra
başqa hadisələr müəyyən maksimum və minimumdan keçirlər, sanki
Günəşdə baş verən dəyişmələri duyurlar. Bu əlaqədə insanlar da
kənarda qalmır. Vəba, qarın yatalağı, poliomielit, qrip, vərəm və digər
xəstəliklər tarix boyu gah şiddətlənərək insanları həddindən artıq
narahat etmiş, gah da müəyyən dövrdə xeyli azalmışdır. Statistikaya
görə bu xəstəlikləri törədən mikrobların bəziləri Günəşin fəallığı