Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
56 
Kimya elminin və kimya sənayesinin fövqəladə böyük 
müvəffəqiyyətlərinə baxmayaraq, hələ indiyə qədər canlı təbiətdə baş 
verən bir sıra kimyəvi prosesləri laboratoriya şəraitində almaq
mümkün olmamışdır. Canlı təbiətdəki kimyəvi reaksiyalar ətraf 
mühitin temperaturuna yaxın aşağı temperaturlarda, su muhitində 
böyük sürətlə baş verdiyi halda, sənaye miqyasında bunlar yüksək 
temperatur və təzyiqlərdə həyata keçirilir. Orqanizmdəki kimyəvi 
reaksiyalar ətraf mühiti çirkləndirmir. Bir canlının həyat-fəaliyyət 
məhsulu başqası tərəfindən tamamilə istifadə olunur və təbiətdəki 
müvazinəti pozmur. Biokimyəvi reaksiyaların bu xüsusiyyətləri son 
zamanlar alimlərimizin diqqətini daha çox özünə cəlb edir və onlar 
sənaye istehsalı proseslərini həmin əsasda həyata keçirmək üçün 
səy göstərirlər. 
§ 3. TƏBİƏT ELMLƏRİNİN ƏSASLARININ ƏLAQƏLİ 
ÖYRƏDİLMƏSİ 
Alimlərin yazdığına görə əgər fizikanı molekullar mexanikası, 
kimyanı-atomlar fizikası, biologiyanı isə albuminlər kimyası 
adlandırsaq, birelmii başqa bir elmə nüfuz etdiyini, yəni bunların 
əlaqəsini, vəhdətini və fərqini qeyd etmək mümkündür. Beləliklə, bu 
ifadədən iki mühüm nəticə, bir tərəfdən fənlərarası əlaqənin mövcud 
olması, digər tərəfdən, ali hərəkət formalarının sadə hərəkət 
formalarına görə öyrənilə bilməməsi meydana çıxır. Ona görə do 
müəyyən mənada bu elmlərin müstəqilliyinə toxunmamaq şərtilə 
onların əlaqələrini açmaq əsas şərtdir. Həyat proseslərində ən sadə 
hərəkət formaları ən mürəkkəblərilə birlikdə iştirak edir. Doğrudur, 
canlı orqanizmlərdə baş verən sadə hərəkətlər ali hərəkətlərə tabedir, 
lakin onlar çox cüzi də olsa öz xassələrini saxlayır. Beləliklə, atom, 
molekul, ion və ya elektronun canlı və cansız obyektlərdəki 
hərəkətinin səciyyəvi cəhətlərinin muqayisəsi müəyyən nəticələr
çıxarmağa imkan verir. Canlı orqanizmlərdə kimyaya və fizikaya 
məlum olan enerji növlərindən və kimyəvi elementlərdən fərqli 
heç nə müşahidə edilməmişdir. Bu onu göstərir ki, dünyanın maddi 
vəhdət təşkil etdiyini bütün elmlər təsdiq edir. Kimya elmi fizikaya 
məlum olan

---