Microsoft Word P. doc titul doc
Yüklə 0,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
__________________Milli Kitabxana__________________
63 Akademik N.P.Dubinin göstərir ki, fizika, kimya, biologiya və riyaziyyat müəllimləri öz işlərində möhkəm əlaqə yaratmalıdır. Müasir elmin nailiyyətlərilə şagirdləri tanış etmək üçün onlar birgə işləməlidirlər. Əgər bu əlaqə fizika ilə biologiya arasında həyata keçirilməlidirsə, onda fizika vƏ biologiya müəllimlərinin özlərinin aydın təsdəvürü olmalıdır. Hansı istiqamətdə bu əlaqənin inkişaf etdirilməsinin mümkün olduğunu və bu məqsədlə hansı metodlardan istifadə etmək lazım gəldiyini müəyyən etməlidirlər. Seçilmiş metodlar bioloji və fiziki hadisələrin qarşılıqlı əlaqəsini, bir-birinə təsirini açmalı, fizika qanunlarınıp canlı və cansız təbiət üçün ümumi olduğunu göstərməlidir. Bu iki fənnin bir-birini çihazlar, tədqiqat metodları və ideyalarla neçə zənginləşdirdiyini şagirdlər konkret misallar və faktlar əsasında yaxşı dərk etməlidirlər. Fizika dərslərində biologiya ilə əlaqənin həyata keçirilməsi bir sıra anlayışların, məsələn, «hərəkət», «enerjn», «maddə», «qüvvə» və s. formalaşmasında daha böyük əhəmiyyət kəsb edir. Həmin anlayışlardan bütün təbiət elmlərində geniş istifadə olunur. Buna baxmayaraq, müxtəlif tədris fənlərinin həmin anlayışlardan istifadə etmək rolu eyni deyil. Əsas istiqamətləndirici formalaşma fizika dərslərində aparılır. Lakin biologiya və ya kimyadan götürülmüş materialdan istifa də etdikdə anlayışın canlı təbiət hadisələrini öyrənməkdə rolu məlum olur, onun haqqında şagirddə yaradılmış təsəvvür daha da genişlənir, inkişaf edir və konkretləşir. Təəssüf ki, bəzən fənlərarası əlaqənin yaranmasına proqramlardakı uyğunsuzluq maneçilik törədir. Məsələn, botanikanı öyrənərkən fiziki biliklərə ehtiyac olur. Ümumi biologiya kursu ilə fizika arasında da kifayət qədər əlverişli uyğunlaşma yoxdur. Məsələn, fizikaya aid biliklərin istifadə olunmasına ehtiyacı olan «fotosintez» mövzusunun öyrədilməsi «işığın təbiəti» mövzusundan xeyli qabağa düşür. Belə hallar biologiya müəlliminin vəziyyətini çətinləşdirir. O, fiziki biliklərin köməyilə formalaşmağa ehtiyacı olan bir sıra bioloji anlayışların şagirdlərə verilməsində çətinlik çəkir. Fizika müəlliminin vəziyyəti isə bu barədə çox yax- |