Microsoft Word Yeni kitab A5-son docx
Yüklə 1,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
237 niyə ölmürsən, şairim? yaşadıqca üzündə Allah qocalır yalnız ölülər yol boyu hamıdan ucadır. “Yaşadıqca üzündə Allah qocalır” – bu fikir “Ənəlhəqq” deyib, insanı Tanrı səviyyəsinə ucaldan Həllac Mənsur təsəv- vürlərindən, Nəimi ideyalarından su içmirmi? Eləcə də: hələ yaşadır məni içimdəki ölmək ehtirası. Eh, ölümü neynirəm ki, onsuz da kəpənəkləri diri ikən toz basır − misraları “Ey Nəsimi, yeru göy, xirqə ərənlər donudur, Geymədi münkir anı, sandı ki, zindan kəpənək” deyib kəpənəyi “müqəddəs geyim” kimi qavrayan hürufi dünyagörüşünün çağ- daş əsrdə mifopoetik bərpası deyilmidir? Teatrşünas A.Talıb- zadənin yazdığı kimi, əgər “hürufilərin mistik bilgilər paradiq- masında kəpənək Allah, Ənəlhəqq, Mən, Fəzl, Nəsimi, Leyli, Kainat, Kosmos, Mütləq Harmoniya, huri və qılmanın bulun- duğu cənnət, maddi və ruhi aləmin birgəliyinə görk, ilahi, sak- ral, müqəddəs bir şifrədir”sə, o zaman bunların gerçək məna- sını, mənəvi mövcudluğunu bu dünyada ikən dərk edən şairin “ölümü neynirəm ki” deməyi haqlı qanunauyğunluq, məntiqi sonluq sayılsın gərək. Ümumiyyətlə, Aqşinin şeirləri iki dünya arasında körpüdür, yoldur. Burada sabit olum, yaxud mütləq ölüm yoxdur. İki hiss, iki dünya bir-birinə çulğalanmış haldadır və bu dünyanın hansındansa şairi təcrid eləmək, onun poetik aləmini daraltmağa bərabərdir. O, müqəddəs Tanrı dərgahına ucalmağa müntəzirsə də, fani dünyanın yaşantılarına da meylli- dir, “Haqq ilə Haqq”sa da, insan ilə insandır, ölümə nə qədər təşnəlidirsə də, həyata bir o qədər ehtiraslıdır: 238 bəlkə quşlar da özünü öldürmək istəyir hərdən. Ağacların başından ataraq nə böyük bədbəxtlikdir uçmaq bəlkə ən böyük dərddir ağacların tək ayağı bəlkə də bizim kimi dünyanı görmək istəyidir ağacların ucalığa boy atmağı. Ancaq nə bir quş özünü öldürə, Nə bir ağac dünyanı görə bilib hələ ay qardaş, biz nə xoşbəxtdik dünyanı görmək və özümüzü öldürmək imkanımızın çoxluğu ilə Tanrıya olan hiss və bu hissi bütün hallarda uca tutmaq məra- mı şairin, demək olar ki, əksər şeirlərində izlənilir, onun psixoloji yaşantılarını, duyğularını şərtləndirən əsas amil olur. Və bəzən bu sevgi qəribə bir mühafizəkarlıq şəkli alır: şairə görə, üzündə Tanrı olan insan yalnız sevilməyə layiqdir. Qorxu hissi bura yaddır. Çünki “biz Allahı tapanda qorxunu itiririk” (Pifaqor). Sevgi yox, qorxu yağan simada isə Allah əbədiləşə bilməz: demə adam sifətində özümüzə qorxuymuşuq. Biz ən böyük qorxumuzun adını Allah qoymuşuq. birimizin ömrü gödək birimizin bəxti qırıq biz Allahdan qorxa-qorxa qorxumuza sığınırıq. 239 elə ki, tək qalır adam ömür-gün düyünə düşür. Hamı Allahın altında Allahın üstünə düşür. Əlbəttə, bu şeirdə Allaha sevgisi əksini tapıb, belə demək caizsə, müəllif qarşısına Tanrı ilə bağlı qənaətini bölüşmək niy- yətini qoyub və bu niyyəti misra-misra əyaniləşdirib də. Və qeyri- ixtiyari şairin məhəbbət mövzulu şeirlərini arayır, bu şeirlərdə azacıq təbəddülatla üzləşəcəyinə, real sevginin daha çox cəlb edəcəyinə gümanlı olursan. Axı sevgi hisslər dünyasıdır. Hisslər dünyasında ağıl da, mühakimə də susmalıdır. Amma hətta bu məqamlarda belə, əmin olursan ki, şair öz ilahi sevgisini heç bir bəni-adəmlə paylaşmağa hazırlaşmır, dini-fəlsəfi düşüncələrini burada da davam etdirir və belə hallarda sevgi mövzusuna müraciətin özü bir vasitə, akvarel fon səciyyəsi daşıyır: Yüklə 1,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|