Tütünçülük, baramaçılıq və fındıqçılıq
Qeyri-neft sahələri içərisində bu gün tütünçülük,
baramaçılıq və fındıqçılığın yenidən dirçəldilməsi qeyri-
neft sahələrinin ən önəmli, məsələlərdən biridir. Çünki
hər bölgənin özünə xas olan ənənəvi kənd təsərrüfatı
sahələrinin bərpa olunması və inkişafı bilavasitə
regionların sosial-iqtisadi vəziyyətinə müsbət təsir edən
məsələ olmaqla yanaşı, həmin iqtisadi-coğrafi ərazilərin
iqtisadi inkişafı üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.
45
Mövcud olan münbit torpaq, torpağın münbitliyi,
iqlim şəraiti, ərazi-coğrafı vəziyyət, xarici bazarlara
yaxın olmağı və qədim İpək yolu üzərində yerləşmək
ipək istehsalı üzrə qeyri-neft sahələrin inkişafına təkan
verib.
Dövlət strateji kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişafı
üçün öz dəstəyini göstərməklə tütünçülük, baramaçılıq,
fındıqçılıq və digər sahələr kimi uğurla inkişaf edərək
həm fermerlər, həm də dövlət daha böyük fayda götürür.
Fındıqçılıq çox gəlirli və valyuta gətirən bir sahədir,
fındıq istehsalı ilə bağlı bütün proseslər ölkədə həyata
keçirilir. 2017-ci ölkədə fındıq istehsalı 34.3 min ton
olub. İstehsalçılara 25 minə yaxın ev təsərrüfatını və 22
fındıq emalı müəssisəni əhatə etməklə, 80 min hektar
sahədə fındıq bağlarının salınması qarşıdakı dövrdə əsas
hədəfdir.
Tütün istehsalçılarına güzəştli kreditlərindən
istifadə etməklə artıq 13 rayonda tütün əkini aparılıb:
2016-cı ildə 3.6 min ton tütün tədarük olunub. 2017-ci
ildə tütün əkin sahələri 3 min hektara təşkil etməklə hər
rayonda tütün qəbulu məntəqələri və qurutma kameraları
fəaliyyət
göstərir və ixracı ilə bağlı bazarlar
genişləndirilməklə ölkədə müasir siqaret istehsal edən
fabriklər fəaliyyət göstərirlər.
Ölkənin ümumi iqtisadi inkişaf perspek-
tivlərindən danışan dövlət başçısı bildirib ki, Azərbaycan
iqtisadiyyatı inkişaf edir: “bu ilin altı ayının nəticələri
bunu deməyə imkan verir. Qeyri-neft sahələrinin
46
iqtisadiyyatı artmaqla 2016-cı ildə hasil olunmuş ixracı
36 faiz, qeyri-neft ixracı sənaye məhsulları 27 faiz
artmış, ölkədə kənd təsərrüfatı ixracı 40 faizdən çox
artıb. Təsadüfi deyil ki, Davos Ümumdünya İqtisadi
Forumu ölkə iqtisadiyyatını rəqabətqabiliyyətliliyinə
görə düyna ölkələri içərisində 37-ci yerə layiq görülüb,
bu səviyyə MDB məkanında birinci göstəricidir.
Makroiqtisadi
sabitlik
təmin
edilməklə
manatın
məzənnəsi sabitdir, dövlət xətti ilə yanaşı özəl sahələrdə
ölkə iqtisadiyyatına sərmayə qoyulur. Qeyri-neft
sahələrinə xidmət qırxa yaxın aqropark yaradılmış və
onların vasitəsil il ərzində bu aqroparklarda istehsal
olunacaq məhsul dünya bazarlarına yaxın gələcəkdə
idxaldan asılılığı azaltmaq, daxili istehlakçı tələbatını
daxili yerli əmtəələr hesabına təmin etmək və ixrac
imkanlarını genişləndirmək məsələləri Azərbaycanda
uğurlar yerinə yetirilir.
Azərbaycanda
işsizliyin
və
yoxsulluğun
səviyyəsinin daha da aşağı düşəcəyinə əminliyini ifadə
edən ölkə başçısı sahibkarlara verilən kreditlər hesabına
yüz minlərlə yeni iş yeri yaradılıb Bütövlükdə 2004-cü
ildən başlayaraq yerlərdə 1.2 milyon yarım iş yeri açılıb
ki, onların böyük əksəriyyəti daimi iş yerlərindən
ibarətdir. Son iki il ərzində kənd təsərrüfatı, sənaye
sahələrində görülmüş çox böyük işlər sayəsində
Azərbaycanda işsizliyin və yoxsulluğun səviyyəsi daha
da aşağı düşəcəkdir.
47
Regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı bölgəyə
xas ənənəvi kənd təsərrüfatı sahələri olan barama, tütün
və fındıq istehsalının genişləndirilməsini vacib məsələ
kimi müəyyənləşdirməklə müvafiq icra strukturları
qarşısında konkret tapşırıqlar verib. Eyni zamanda,
bölgədə abadlıq, quruculuq – sosial infrastruktur
tədbirlərinin davam etdirilməsi, ictimai-iaşə obyektlərinin
inşa edilməsi istiqamətində də vəzifələr müəyyənləşdirib.
Regionların
sosial-iqtisadi
inkişafı
dövlət
proqram-larının icrası nəticəsində Balakən rayonunda
əsaslı infrastruktur layihələri çərçivəsində Olimpiya
İdman Kompleksi, Mədəniyyət Mərkəzi, “Gənclər Evi”,
Bayraq Muzeyi, müasir turizm obyektləri, təhsil
müəssisələri və digər sosialyönümlü obyektlər istifadəyə
verilib, “ABAD” mərkəzi, yeni istehsal müəsissələri
yaradılıb, kəndlərarası avtomobil yolları yenidən qurulub,
geniş-miqyaslı abadlıq-quruculuq işləri həyata keçirilib.
Bölgələrin
sosial-iqtisadi
inkişafı
dövlət
proqramlarının icrası nəticəsində şimal-qərb zonasına aid
Zaqatala da mühüm infrastruktur layihələri həyata
keçirilib. Rayonda Beynəlxalq Hava Limanı, Olimpiya
İdman
Kompleksi,
Müalicə-Diaqnostika
Mərkəzi
tikilərək istifadəyə verilib, Mərkəzi Xəstəxanası, 3500
yerlik şəhər stadionu, Mədəniyyət Mərkəzi əsaslı təmir
olunub, əlil və şəhid ailələri üçün 64 mənzilli 2 yaşayış
binası inşa edilib, şəhərin su təhcizatı sistemi yenidən
qurulub, yol-nəqliyyat infrastrukturu yaxşılaşdırılıb, iri
istehsal və emal müəssisələri yaradılıb, 17 mindən çox
48
yeni iş yeri açılıb və geniş abadlıq-quruculub işləri
aparılıb.
Qax rayonunda da son illər ərzində rayonda
Olimpiya
İdman
Kompleksi,
“İçəribazar”
qala
kompleksi, Bayraq Muzeyi əlil və şəhid ailələri üçün 68
mənzilli 3 yaşayış binası inşa edilib, Mərkəzi Xəstəxana,
Mədəniyyət Mərkəzi, Uşaq-Gənclər Şahmat İdman
Məktəbi müasir tələblərə cavab verən digər sosial-
yönümlü obyektlər istifadəyə verilib, yol-nəqliyyat in-
frastrukturu yaxşılaşdırılıb, şəhərin su təhcizatı sistemi
yenidən qurulub, iri istehsal müəssisələri yaradılıb,
genişmiqyaslı
abadlıq-quruculuq
işləri
görülüb.
Aparılan sosial infrastruktur tədbirlərin davamı
kimi,
prezident
Balakən-Qazbinə-İtitala,
Əliabad-
Muğanlı-Faldarlı-Qandax-Yengiyan-Əliabad avtomobil
yollarının, Balakən Uşaq İncəsənət Məktəbinin yeni
binasının tikintisi, habelə Zaqatala və Qaxda abadlıq-
quruculuq işlərinin, Qax şəhərinin su təhcizatı və
kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması layihəsinin
davam etdirilməsi ilə bağlı sərəncamlar imzalayıb.
Tütünçülük, baramaçılıq və fındıqçılıq Azərbay-
can ənənəvi kənd təsərrüfatı sahələridir: “Şübhəsiz ki, bu
və digər sahələrin inkişaf etdirilməsi sektorda yüksək
nailiyyətlərin əldə olunması üçün zəmin yaradacaq. Pre-
zident İlham Əliyevin hər dəfə bəyan etdiyi kimi, qyeri-
neft sektorunun inkişafına xüsusi dəstək verilir. Ölkə
başçısı hər zaman sahibkarların yanında olduğunu xüsusi
olaraq vurğulayır. Bu aspektdən də Qaxda keçirilən
49
müşavirənin təkcə konkret sahələrin deyil, bütövlükdə
ölkə iqtisadiyyatına böyük töhfə verəcəyini düşünürəm”.
Ölkənin digər bölgələrində olduöu kimi, şimal-
qərb zonasında da həyata keçirilən quruculuq, abadlıq
işlərindən
danışan,
sosial-infrastruktur
tədbirləri
çərçivəsində qəbul olunan sərəncamları yüksək
qiymətləndirən İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin
sədri qeyd edib ki, 2004-cü ildən sonrkı dövrdə
regionlarda infrastrukturun formalaşması prosesi həyata
keçirilib. O, SİA-nı məlumatlandırıb ki, ümumiyyətlə
infrasturktur investisiyaların cəlb edilməsi baxımından
vacibidi: “Çünki mövcud infrastruktur investisiyaların
cəlb edilməsi baxımından yeni imkanlar yaradır”.
Barama, tütün və fındıq istehsalının inkişafı
məsələlərinə dair respublika müşavirəsi post-neft
dövründə regionların inkişafı və eləcə də iqtisadiyyatın
diversifikasiyası
baxımından
vacib
tədbir
kimi
xarakterizə edilməlidir: “Barama, tütün və fındıq istehsalı
Azərbaycan üçün ənənəvi sahələrdir. Azərbaycan sənaye
və qeyri-sahələrin dəstəyi ilə reallaşan regionaliqtisadi
islahatlar ənənəvi sahələrin yenidən inkişafına stimul
yaradıb. Bu isə həmin sahələri sahibkarlar üçün cəlbedici
etməklə yanaşı, məşğulluğun güclənməsi, yeni iş
yerlərinin yaradılması, daxili tələbin ödənilməsi və eləcə
də qeyri-neft ixracatının artırılması kimi müsbət təsirlərə
malikdir. Yalnız fındıq ixracatının Azərbaycan sahib-
karları ötən il 105 milyon dollar gəlir əldə ediblər.
Bununla belə, ənənəvi kənd təsərrüfatı məhsullarının
50
ixracatından əldə edilən gəlirin daha da artırılması indi
əsas hədəflərdəndir.
Dostları ilə paylaş: |