«мл т*'1шн» «* иа Alisher Navoiy

«Ki bir ko‘rmak bila husnuhgni, ey hur,
Ul o ‘tdin ko‘nglum andoq b o ‘ldi mahrur. 
Menga andoqqi ul o ‘t soldipartav,
Ne Farhod ul sifat kuydi, ne Xisrav.
Dalil istar esartg, d a ’vo surubmen,
Ki ishqingda otamni o ‘lturubmen.
Vafo qilmoq bila komim ravo qil,
Visoling va’dasi aylab vafo qil.
Ibo qilmoqliging ham gar bilurmen,
Yaqin bil, ne qila olsam qilurmen!»
Sheruyaning bu dag'al so'zlaridan g'amga 
tolgan Shirin: «Uni ko‘rishdan menga olim yax- 
shiroqdir», - deb fikr qilar ekan, shoh so'zlarini 
o'ziga yetkazgan saroy a’yoniga: «So'zlaringning 
barchasi ma’qul. Shohga mening duom bilan 
iltimosimni yetkazgin. Duodan so‘ng mana bu 
so'zlarimni unga bayon qil. «Qazodan kelgan 
har bir ishga rozi bolmay ilojimiz yo'q. Xisravni 
oldirish qazo hukmi bolsa, sen nima ham qila 
olarding. Tangri bergan aql bilan ish tutganda, 
sening so'zlaringga e’tiroz bildirish xato bolur edi.
Sen meni sevib qolganing kabi menga ham 
Farhodning ishqi tushgandi. Otangning adolatsiz- 
ligi bilan vafot etgan Farhod barcha ishq ah- 
lining yolboshchisi edi. U mening ishqimda 
jonini qurbon qildi. Undan ayrilib, o‘zimni chala 
so^ilgan qushdek his qilyapman. Mening bedor- 
ligim uning g'amidandir. Ishqimda o'shandek 
olam yagonasi ko‘z yumdi. Unga aza tutmasam, 
ko'nglim xotiijam bo la oladimi? Shuning uchun 
shoh ruxsat berib, Shopur ozod etilsa, unga bir 
guruh odamlami qo‘shib jo'natib, Farhod jasa-

---

dini shaharga olib kelishsa, men qora kiyib, aza 
tutsam-da, jonimdagi ishq balosidan qutulsam, 
jismimni uning azoblaridan, ko'nglimni firoqidan 
xoli aylaganimdan so‘ng shoh so‘zini bajarishga 
tayyorman. Agar shoh bu ishga rozi bolmasa, 
mening oligimnigina topadi», - dedi. Bu so'zlarni 
eshitgan Sheruya shod-u xurram bolib, darhol 
Shopumi ozod qilishga buyurdi va: «Shirinning 
ko‘ngli nimani istasa, shuni bajarsin», - deb 
farmoyish berdi. Shirin huzuriga kelgan Shopur 
yerga bosh urib, ko'zidan qonli yoshlarini tinmay 
tolcar ekan, uni ko‘rgan parizod Farhodni yodiga 
olib devonalardek faryod ko‘tardi.
Shu tarzda bir zamon motam tutishgach, Shirin 
Shopurga Sheruyaning so‘zlarini va o‘zi о “ylagan 
tadbir mazmunini aytib berdi. Keyin Shopurga 
ikki-uch yuz mulozimni qo'shib berdi-da, ulami 
Farhod yotgan tog‘ tomon yolladi. Shopur bilan 
mulozimlar ko'zlangan manzilga yetib borishgach, 
halqa bolib Farhod jasadini o'rab turgan yowoyi 
hayvonlar-u qushlarga ko'zlari tushdi. Jasadni 
ipak matolarga o'rab, shohona hurmat ko'rsatib, 
Shirin yuradigan kajava ichiga solib, yelkalarida 
ko'tarib yolga tushdilar. Bechora Shopur to'xtov- 
siz faiyod urib, jismini yara qilib yiglab kelar- 
di. Farhod bilan fig‘on chekib xayrlashayotgan 
hayvonlar-u qushlar yana u yotgan yer atrofiga 
to‘planishdi.
Shopur va mulozimlar jasadni Armanga olib 
kelib, Shirindan yashirincha qasr ichiga qo^ishdi. 
Kerakli barcha ishlami bajarib bolishgach, pari- 
vashga xabar qildilar. Shirin o‘z qasriga qanday 
mehmon kelganini eshitib, guldek ochilib ketdi

---

va o‘z mehmoniga mezbonlik qilishga shoshildi. 
Mehinbonuga: «Odamlarga ayting: meni bir dam 
xoli qoldirishsin. Men yetisholmagan, g‘amida 
jonimdan to*ygan yorim Shirin olibdi, degan so‘zni 
eshitib, mening dardimda hayotdan ko‘z yumib- 
di. Endi navbat menga yetdi. Vafosini jonimga 
yashirib, jonimni uning oyoglga nisor qilaman»,
- dedi-da, uzr so‘rab uy ichiga kirdi va ichkaridan 
eshikni mahkamlab yopdi.
So'ngra kajava tomon yol oldi. Uning ichidagi 
mehmonning uxlayotganini ko'rdi. Boshiga quyosh 
kelganida ham uyg'onmayotgan Farhodiga boqib, 
u bilan birga uxlashni istagan Shirin yori yoniga 
yotib yuzini yuziga, kolcsini kolcsiga qo^ydi-da, 
ko‘nglidan shulalik bir oh tortib uyquga, qiyomat- 
ga qadar uyg'onmaydigan uyquga ketdi.
Shirin uy ichiga kirib, eshiklarni mahkam 
bekitib olganini ko‘rgan Mehinbonu bilan saroy 
a’yonlari uni shomgacha intizorlik bilan kutishsa 
ham, qaytib chiqmasdi. Sabrlari tugab, eshikni 
ochishmoqchi bolishdi, ochilmagach, uni buzib, 
ichkari kirishdi. Kajava pardasini ochib, Farhod 
bilan Shirinning yuzini yuziga, kolcsini kolcsiga 
qo'yib yotishganini ko'rishdi.
Mehinbonu ularga nazar tashladi-yu, fig'oni 
olamni buzib, jon taslim qildi. Chunki Shirin 
uning joni edi, uningsiz jonining keragi yo‘q edi 
malikaga. Shu tufayli hayoti niholi sindi-yu, 
zamonaning ko'ngli ham undan tinchidi. Uch 
notavonning bunday olimiga jonlarni fido qilsa 
arziydi.
Eshitishimcha, o‘sha oqshom bu yerda hozir 
bolgan chiltanlar - qirq kishi bir xil tush ko'rishib-

---

di. Tushlarida jannat ichidagi katta bir bog'da 
ulkan bir qasr bolib, uning ziynat-u bezaklari 
haddan tashqari chiroyli emish. Shu qasr to‘rida 
nurdan bir taxt qurilgan bolib, unga ipak-u bax- 
mal ko‘rpachalar tashlab qo'yilganmish. U taxtda 
Farhod bilan Shirin, ota-onalari va Mehinbonu 
otirishgan emish. Har birining jamoli bu olam- 
dagiga qaraganda ming bora go‘zalroq emish. 
Jannat xazinasining sohibi aytar emishki, Farhod 
o‘z qalbidan joy olgan pokiza ishqi tufayli xon-u 
sultonligidan, diyor-u xonumonidan, so‘ngra ja- 
hongina emas, jonidan ham kechib, о‘tar chog'i 
shunday foniy boldiki, Haq uning ishqini boqiy 
ayladi, majoziy ishqi haqiqiy ishq bilan almashdi. 
Baqo shahrida sultonlikka, haqiqat mamlakatida 
xonlikka yetishdi.
Uning dardiga hamdard bolganlar: Shirin, 
ota-onasi, Mehinbonu - barchasining gunohlari 
kechirilib, jannat bog‘iga sazovor boldilar. Tush 
ko'rganlar uning mazmunini olamga yoydilar. 
Farhodning oshiqlikda olamga mashhur bolgani 
haqidagi xabar Xito-yu Chingacha yetib bordi. 
Bu paytda o‘g ‘li hajrini chekkan xoqon olib, 
taxtga uning ukasi chiqqan edi. Onasi ham vafot 
etgandi. Bahrom pahlavon lashkarboshi bolib 
yetishgan, jang qilganda Farhoddan kam emasdi. 
U sayyohlardan so'rab, bolib o‘tgan voqealardan 
xabar topdi-da, xoqon huzurida unga Farhod bi­
lan yuz bergan hodisalami malum qilib: «Ruxsat 
bolsa, Chin-u Xitodan lashkar to‘plab, Arman 
mulkiga borib, Farhodni topsam-da, unga ma- 
dadkorlik qilsam, bolmasa, taqdir buyurganini 
ko‘rsam», - deb iltimos qildi. Bahromdan xafvsirab

---

yurgan xoqon ham: «U olibdi, bu ham yo‘qolsin, 
qayemi istasa, o‘sha yoqqa jo ‘nasin», - deb о У la- 
di-da, ijozat berdi. Ruxsat bolganidan shodlangan 
Bahrom o'sha zahotiyoq qo'shin to'plab, Arman 
diyori sari yolga tushdi. Manzilga yetgach, Farhod 
haqida odamlardan surishtirishni boshladi. Xalq 
Farhod azasini tugatmay turib, yana ikki kishi- 
ga motam tutilayotganini aytib berdi. Bahrom 
bu voqealardan yaxshi xabardor bolgan odamni 
so‘ragan edi, huzuriga Shopur kirib keldi. Bahrom 
uning Farhodga yaqin do'st ekanini, uning dardiga 
taskin berganini eshitgan edi. Ikkovlari bir-birlari 
bilan so'rashib, rosa yiglashdi. Bahrom Farhod 
mozori ustiga qurilgan gumbazni ко‘rib, ichiga 
kirdi-da, fig'oni osmongayetdi. Bir kecha-kunduz 
o‘sha yerda boldi. Tinmay ko‘z yoshini tolcayotgan 
Bahrom: