Моdel anlayışı. Modelləşdirmənin mahiyyəti

Parabolik reqressiya

X
(1)

ətti reqressiyadan fərqli olaraq, qeyri-xətti reqressiya kimi parabolik reqressiya qəbul olunur.

Parabolik reqressiyanın əmsalları ən kiçik kvadratlar üsulunun tətbiqi ilə tapılır:

(2)

b₀, b₁, b_2. əmsallarını dəyişən kimi qəbul etməklə funksiyasının xüsusi diferensial törəmələri tapılır.

(16)
(b₀, b₁,b₂) dəyişənlərindən asılı xətti tənliklər sistemi alırıq.
(17)
Sadəlik üçün aşağıdakı kimi əvəzləmələr qəbul edək:
; ; ; ;
(18)
; ; .
Əvəzləmələri qəbul etdikdən sonra xətti tənliklər sistemini daha sadə formada yaza bilərik:

(19)

b₀, b₁, b₂ əmsallarını təyin edək.



(20)


(21)


(22)
.
_{Xətti reqressiyanın C proqramının qurulması:
#include
#include
#define N 5
main( )
{
// Y=B1*X+ B0
float x[N], y[N];
float SX2, SX, SY, SXY;
float B0, B1;
int i, M;}

for(i=0; i
_{{
printf("X[%d]=",i);scanf("%f",&x[i]);
printf("Y[%d]=",i);scanf("%f",&y[i]);
printf("\n");
}
SX=SY=SXY=SX2=0;}
for(i=0; i
<sub>{
SX+=x[i];
SY+=y[i];
SXY+=x[i]*y[i];
SX2+=x[i]*x[i];
}

B0=(SY*SX2-SXY*SX)/(N*SX2-SX*SX);
B1=(N*SXY-SY*SX)/(N*SX2-SX*SX)</sub>

Формал систем анлайышы:
Biliklərin məntiqi modelləri insan mühakiməsinin və düzgün nəticə çıxarmasının əsasını təşkil edir və uyğun olan məntiqi hesablamalarla formalizə oluna bilər.
Məntiqi hesablamalar dördlük şəkilində formal sistem kimi təsvir olunur:

M =‹T,P,A,F›,

burada T-baza elementləri çoxluğu ( məs., hər hansı bir əlifbanın hərfləri, say sisteminin rəqəmləri); P-sintaksis qaydalar çoxluğudur ki, onların əsasında T-dən düzgün qurulmuş formulalar yaradılır; A-elementləri aksiomalar adlanan düzgün qurulmuş formulalar çoxluğu; F-A çoxluğundan yeni düzgün qurulmuş formulaların – teoremlərin alınmasını təmin edən nəticə çıxarmaq qaydaları.

Mülahizələrin hesablamasında hesab edilir ki, hər bir düzgün qurulmuş formula mülahizədir və o “doğru” və ya “yalan” ola bilər.

Göstərilən elementar tipli mülahizələrdən məntiqi əlaqələr vasitəsi ilə nisbətən mürəkkəb mülahizələr yaradılır ki, onlarda son nəticədə iki mahiyyət daşıyır – “doğru” (D) və ya “yalan” (Y).
Məntiqi əməliyyatlar və əlaqələrə aşağıdakıları göstərmək olar:
 Konyunksiya (“ və”) - ^,
 Dizyunksiya ( “və ya”)- ˅,
 Implikasiya (“əgər...onda”)- →,
 Inkar (┐).
Elektron cədvəllərlə bağlı məsələlərin modelləşdirilməsi.
Excel ofis proqramı
Əsasən hesablama işləri aparmaq və müxtəlif məqsədli elektron cədvəllər qurmaq üçün nəzərdə tutlmuş proqramdır. Ofis işlərində mütəmadi olaraq istifadə olunur. Bu proqram yaradılmasından sonra şirkətlərdə mühasib işləyən şəxslərin işləri çox asanlaşdı. Çünki proqram şirkətin bütün maliyyə işlərini həyata keçirmək üçün əlverişlidir. İstifadəsi Word proqramına nisbətən bir qədər çətindir. Microsoft Office Excel proqramının da digər ofis proqramları kimi bir çox versiyaları vardır. Ən son versiyası 2010 versiyasıdır. Ən son versiya daha da təkmilləşdirilmiş əlavə panellər əlavə olunmuşdur. Hal-hazırda dünyada ən çox istifadə olunan proqramlardan biridir.


“EXCEL” – дя тяртиб олунан файл (тип .хлс) китаб адланыр. Щяр бир китаб да вяряг адланан чохлу сайда ъядвяллярдян ибарятдир. Щяр бир ъядвял дя ханалардан тяшкил олунур ки, хана да ики параметрля - сцтун цзря щярфлярля (Мяс: А, Б, … , З, АБ, …) вя сятир цзря ядядлярля тяйин олунур.
Ъядвялин щяр бир ханасына ядяд, мятн вя йа рийази ифадя йазыла биляр. Хананын мязмунуну вя юлчцлярини дяйишмяк олар.

2.