Моdel anlayışı. Modelləşdirmənin mahiyyəti

Şəkil 1. Monte-Karlo üsulu ilə inteqrallama (1-ci hal)


Şəkil 2. Monte-Karlo üsulu ilə inteqrallama (2-ci hal)



J = ((b-a)/N)*SUM(f(xj),j=1..N)

xj= a + r(b-a)

def Morte_Karlo():

sum=0.0
for i in range(n+1):
r=ran.random()
x=1.2 + r
sum += function(x)
return sum/n
J = (D*nf)/N


def Morte_Karlo():
c=0.68
d=9.98
D=(b-a)*(d-c)
nf=0
for i in range(n+1):
x=ran.uniform(1.2,2.2)
y=ran.uniform(c,d)
if (y<=function(x)):
nf=nf+1
return (D*nf)/n

Semantik şəbəkələr
Qraf anlayışı.
Обйектин граф шяклиндя тясвири.
Тяснифедиъи шябякяляр.
Qraf anlayışı.
Riyazi termin olan qraf hər hansı obyektləri və onlar arasındakı əlaqələri abstrak ifadə edən qrafik təsvir formasıdır. Qraf dedikdə nöqtələr çoxluğu və onları birləşdirən xətlər başa düşülür. Nöqtələrə qrafın zirvələri, xətlərə isə qrafın tilləri deyilir.
Sadə qrafın qrafik təsviri

şəklində göstərilir. Qrafın zirvələrini bir-birindən fərqləndirmək üçün onlar adlandırılırlar.

Burada a və b qonşu zirvələrdir. Əgər til istiqamətlənibsə, onda bu qövs adlanır.

Burada a-dan b-yə keçid var. Həmçinin b-dən a-ya da keçid ola bilər.

Zirvələrdən və yalnız tillərdən ibarət olan qraf istiqamətsiz (şəkil 1.1.1.), zirvələrdən və yalnız qövslərdən ibarət olan qraf istiqamətli (şəkil 1.1.2.), zirvələrdən və həm tillərdən, həm də qövslərdən ibarət olan qraf isə qarışıq (şəkil 1.1.3.) qraf adlanır.

Şəkil 1.1.1. İstiqamətsiz qraf	Şəkil 1.1.2. İstiqamətli qraf	Şəkil 1.1.3. Qarışıq qraf

Deməli hər bir qraf iki çoxluqdan- zirvələr çoxluğundan və tillər (və ya qövslər ) çoxluğundan ibarətdir.

Qraflara misal olaraq şəhərləri və onları birləşdirən yolları göstərmək olar.
Iki qonşu zirvə yalnız bir tillə (və ya qövslə) birləşibsə, sadə qraf, əks halda isə multiqraf adlanır.
İstiqamətli qraflarda zirvələr kimi qövsləri də bir-birindən fərqləndirmək üçün onlar işarələnirlər (şəkil 1.1.4.). Qövslərin işarələnməsi şərti olarsa, onda onlar eyni məzmunlu olurlar. Bu halda bir zirzədən digər qonşu zirvəyə keçidin olması, yaxud əlaqənin olması bildirilir.


Şəkil 1.1.4.
Şəkil 1.1.4.-də verilən qrafda z₁-dən z₂-yə keçid q₁-lə, z₂-dən z₅-ə keçid q₅-lə, z₂-dən z₆-ya keçid isə q₇-lə aparılır.
Qövslər ardıcıllığına yol deyilir. q₄, q₁, q₅ və q₆ qövslər ardıcıllığı yoldur. Yolu təşkil edən qövslərin sayına yolun uzunluğu deyilir. Məsələn, z₄-dən z₆-ya gedən yolun uzunluğu 4-dür. Qapalı yola kontur deyilir. q₁, q₂, q₃ və q₄ qövslərinin yaratdığı qapalı yol konturdur.
Əgər qövslərin qeyd olunması müəyyən məzmunla (məsələn uzunluqla) aparılırsa, onda qövslərin uzunluqları cəmi yolun uzunluğu olur. Yəni, q₄+q₁+q₅+q₆ cəmi z₄-dən z₆-ya gedən yolun uzunluğudur.
Bir qövsdən ibarət kontur ilgək adlanır. q₈ qövsü ilgəkdir.
Istiqamətsiz qraflarda yol zəncir, kontur isə dövrə adlanır. ilgək isə olmur. Dövrəsi olmayan istiqamətsiz qraf ağac adlanır.