Моdel anlayışı. Modelləşdirmənin mahiyyəti

Обйектин граф шяклиндя тясвири.
Qraflar həndəsi, inikaslar və matrislər vasitəsilə təsvir edilir.
Istiqamətsiz qraflar həndəsi üsulla təsvir edilir.
Şəkil 1.1.4.-də verilən qraf inikaslar üsulu ilə verilib. Bu qrafda z₁-dən z₂-yə, z₂-dən həm z₅-ə, həm z₆-ya, həm də z₃-ə, z₃-dən həm z₄-ə, həm də z₇-yə, z₇-dən z₇-yə, z₄-dən isə z₁-ə inikas var.
Y
ifadəsi bildirir ki, X-dən Z-ə gedən və Y-dən keçməklə ən qısa yol axtarılır. Bu zirvələr “VƏ” adlandırılır.
ifadəsi isə bildirir ki, X-dən Z-ə gedən ən qısa yol axtarılır. Bu zirvələr “VƏ YA” adlandırılır. Bu zirvələr arasında həmçinin əlaqələr də vardır.
ƏLAQƏ (a , b)
Əgər qrafda iki qonşu zirvə varsa ki, iki və ya daha çox tillə birləşib, onda bu qraf multiqraf adlanır.
Multiqrafa misal olaraq şəkil 2.1.-i göstərmək olar.

Şəkil 2.1. Multiqraf

Qrafın zirvəsindən çıxan tillərin sayına bu zirvənin dərəcəsi deyilir. Məsələn, şəkil 2.1.-də A, D və C zirvələrinin dərəcəsi 3, B zirvəsinin dərəcəsi isə 5-dir. E zirvəsinin dərəcəsi isə 0-dır.

Zirvənin dərəcəsi deg ilə işarə olunur. Onda deg(B)=5, deg(C)=3, deg(E)=0.
Zirvələrinin sayı p olan sadə qraflarda bütün tillərin (və ya qövslərin) sayı ədədindən böyük deyildir. Yəni, sadə qrafın tillərinin sayı q olarsa, .
Sadə qrafda hər bir zirvə digər zirvələrlə birləşibsə, onda qraf tam adlanır (şəkil 2.2.). Tam qraflarda bütün tillərin sayı -dir.

Şəkil 2.2. Tam qraf
Şəkil 2.2.-də p=5 olduğuna görə bütün tillərin sayı, yəni, q=10.

Funksional şəbəkələr
Ссенариляр.
Ахтарыш принсипи.
Динамик верилянляр базасынын семантик шябякя структуру.
Ссенариляр.
Funksional şəbəkələrdə hər hansı hesablama şəbəkəsi funksional münasibətlərin olması ilə xarakterizə olunur. Bu tip hesablama şəbəkəsi bir informasiya vahidlərinin digər informasiya vahidləri vasitəsi ilə təsvir edilməsinə imkan verir.
Ssenari tipli şəbəkələrdə səbəb əlaqəsi münasibətləri istifadə edilir. Səbəb-nəticə əlaqəsində bir hadisənin və ya faktın digərinə təsirini təyin edən münasibətlər icra olunur.
Əgər şəbəkə modelində müxtəlif növ əlaqələrin olması nəzərdə tutulursa, onda bu şəbəkə semantik şəbəkə adlanır.
Ümumiləşdirərək demək olar ki, semantik şəbəkənin əsasını qeyd olunmuş zirvə və qövsləri olan istiqamətlənmiş qraflar şəklində formalaşdırılması təşkil edən biliklərin təqdim edilməsi modelidir.