Moliyаviy hisobot transformatsiyasi 1-reja: mhxs bo’yicha hisobotni tuzishning usullari

Quyidagilarni aniqlab olish zarur:
 MHXSga muvofiq tuziladigan birinchi hisobot qaysi davr uchun tuzilishini;
 MHXSga o’tish muddatini qiyosiy ma’lumotlar taqdim etiladigan davrlar soni
 Kompaniyaning funktsional valyutasini (baholash valyutasini) va hisobot
valyutasini;
 hisobotni taqdim etish tilini;
 Auditorlik tekshiruviga bo’lgan zaruriyat, baholovchilarning jalb qilinishi
 Transformatsiyani amalga oshirish usulini;
 Ishning umumiy qiymatini
Tashkilot MHXS bo’yicha hisobot transformatsiyasi xizmatini ko’rsatishga oid
konsultatsiya shartnomasini tuzish haqidagi masalani ko’rib chiqadi (tashqaridan
mutaxassislarning jalb qilinishi).
Shartnomani tuzishda nimalarga e’tibor qaratish kerak?
Transformatsiya natijalari bo’yicha beriladigan ma’lumotlarning hajmi:
Agarda buyurtmachi hisobot transformatsiyasining natijalari bo’yicha MHXSga
muvofiq hisobotni faqatgina bir butun holda, hisobot elementlari bo’yicha analitik
ma’lumotlar va transformatsion o’tkazmalarning tavsifisiz olsa, ayniqsa muhim
ahamiyatga ega.
Keyingi parallel hisobning yuritilishi va navbatdagi hisobot transformatsiyasi ijrochi –
kompaniyaga murojaatsiz deyarli mumkin emas.
Ishchi bosqichning maqsadi – BHXS va MHXS bo’yicha yuritiladigan
hisoblar o’rtasidagi asosiy farqlarni aniqlash va baholash.
Bu transformatsiyaning eng mas’uliyatli, uzoq davom etadigan va ko’p
mehnatni talab etadigan bosqichidir.
Kompaniya moliyaviy-xo’jalik faoliyatining va buxgalteriya hisobi tizimining BHMS
bo’yicha tahlili:
Shu jumladan, hisob siyosati, ishchi schyotlar rejasi tahlili, operatsiyalar tahlili.
MHXS bo’yicha hisob siyosatining shakllanishi
Milliy hisobotni transformatsiya qilishda kompaniyalar BHMS ga oid schyotlar rejasi
bilan MHXSga muvofiq hisob ob’ektlarining ro’yxati o’rtasidagi farqka duch
keladilar.
Bu masalani qanday hal qilish mumkin?
Javob:
1. MHXSga muvofiq schyotlar rejasini milliy asosdagi analoglarga mos holda
mustaqil qo’llash.
2. Hisobot moddalari darajasida ishlash
(MHXS bo’yicha schyotlar rejasini ishlab chiqmaslik)
Tashkilot MHXSga muvofiq hisob usulining u yoki bu turini tanlashda qiyinchilikka
duch keladi.
Savol:
MHXS bo’yicha hisob siyosatini ishlab chiqishda kanday holatlarni e’tiborga
olish kerak?
Javob:
Yuqori mehnat talabligi – ….
MHXSga muvofiqligi …
MHXSga muvofiq hisobot tuzishdan maksad  …
Savol:
Agar kompaniya o’z diqqat e’tiborini kompaniyaning kapitallashuv darajasini
oshirishga qaratgan bo’lsa, MHXSga muvofiq qanday hisob siyosatini tanlash kerak ?
Javob:
 Kayta baholangan kiymat bo’yicha hisob Modeli
 MHXS 16, MHXS 38
 Zahiralarni baholash metodi – FIFO
 MHXS 40 “Investitsiyalar va ko’chmas mulk”
 O’rtacha qiymat bo’yicha hisob yuritish modeli.
BHMS va MHXSlarga ko’ra yuritilgan hisoblardagi farqlar asosiga ko’rilgan
transformatsiya yozuvlarini shakllantirish uchun ma’lumotlarni yig’ish (ishchi
hujjatlarni to’ldirish).
Ishchi transformatsiya jadvallari ob’ekt muvofiq yoki operatsion asos bo’yicha
tuziladi.
Asosiy vositalar buxgalteriya hisobi bo’yicha ishchi transformatsiya jadvallarining
tuzilishi:
 Boshlang’ich qiymati;
 Amortizatsiya (davr boshiga, davr uchun, davr oxiriga;) qadrsizlanishdan zararlar.
 Ishga tushirish sanasi
 Balans qiymati
 Va boshqalar

Transformatsiya qaydlari (2 turda):

1. Moliyaviy hisobot elementlarining tasniflanishi o’zgarishi bilan bog’lik
bo’lganlari
2. Moliyaviy hisobot elementlarini baholashni o’zgartiradigan o’tkazmalar.

1. Moliyaviy hisobot elementlarining tasniflanishi o’zgarishi bilan bog’lik

bo’lganlar:
 Qayta tasniflash
 Yangi hisob ob’ektlarining joriy etilishi
 MHXSga muvofiq tan olishning talablarini qondirmaydigan istisnolar
Jamlovchi transformatsiya jadvalini to’ldirish (foyda va zararlar xaqidagi hisobot va
balansni tayyorlash)
Pul mablag’larining xarakati to’g’risidagi hisobot va kapital xarakati xaqidagi
hisobotni tuzish uchun ma’lumotlarni to’plash
MHXSga muvofiq tayyorlangan kapitaldagi o’zgarishlar haqidagi hisobot va pul
oqimlari to’g’risidagi hisobot ko’rsatkichlari quyidagilar asosida shakllanadi:
 Transformatsiya kilingan foyda va zararlar haqidagi hisobot xamda balans
 Shuningdek, ishchi bosqichda to’plangan ko’shimcha ma’lumotlar
Transformatsiyani amalga oshirishda qabul qilingan, baholangan muhokama va
soddalashtirish, transformatsiya tavsiflari bo’yicha matnli fayl yaratish.
MHXS 29 «Giperinflyatsiya sharoitida moliyaviy hisobot»
MHXS 29 inflyatsiyani Giperinflyatsiyaga o’tishining absolyut darajasini
belgilamaydi.
Giperinflyatsiya iqtisodiyotining xarakteristikasi:
1. Aholi o’zining jamg’armalarini pulsiz shaklda yoki barqaror xorijiy valyutada
saqlashni afzal ko’radi.
2. Pul mablag’lari mahalliy valyutada emas, balki turg’un chet el valyutasiga
nisbatan qaraladi (narxlar ushbu valyutada o’rnatilishi mumkin).
3. Kreditga sotish va etkazib berish kredit muddati davomida xarid qobiliyatining
kutilayotgan yo’qotishlarni o’rnini qoplaydigan narxlarda amalga oshiriladi, xattoki bu
muddat davomiy bo’lmasa ham.
4. Foiz stavkalari, ish haqi va narxlar baho indeksiga bog’lanadi
5. Uch yil davomida inflyatsiyaning umumiy darajasi 100 % dan ortadi yoki shunga
yaqinlashadi.