Mövzu Entomologiya və kənd təsərrüfatı bitkilərinə zərərverən canlılar haqqında anlayış, onların növ tərkibi, çoxalma və inkişafı. Zədə və zərər. Plan

Mübarizə tədbirləri. 1. Mütərəqqi aqrotexniki tədbirlər kompleksi həyata keçirilməlidir.
2. Kimyəvi mübarizədə kontakt təsirə malik olan 50%-li neoron 1,2-1,6 l/ha, 40%-li poliqar 0,8 l/ha, peqas 0,8 l/h və s. preparatlarının emulsiyası ilə çiləmə aparılması məsləhətdir. Həmçinin Avirmec EC preparatı ilə 25 qr/l normasında çiləmə aparmaq məsləhətdir.
Üzüm fır gənəsi (Eriophyes vitis Pgst). Gənələr dəstəsi (Acarina) fır əmələ gətirən gənələr (Eriophyidae) fəsiləsinin nümayəndəsidir.
Gənə adi gözlə çətin seçilir, uzunluğu 0,14-0,15- mm, bədəni uzunsovdur, rəngi sarıdır.
Sürfəsi yetkin fərdə oxşardır, ancaq ondan kiçikdir. Zərərvericinin biologiyası tam öyrənilməyib.
Yetkin fərdlər qabıq və tumurcuq pulcuqları altında qışlayır. Yazda qışlamadan çıxır və yenicə əmələ gəlmiş yarpaqların alt tərəfinə keçərək qidalanmağa başlayır. Qidalanma nəticəsində yarpağın alt səthində çökəkciklər əmələ gəlir, bu çökəkliklər içərisində tellər yaranır və zərərverici yumurtalarını həmin tellər arasına qoyur.
Beləliklə də zədələnmiş yarpaq üzərində ziyilciklər əmələ gəlir ki, bu da gənələrin xarakterik zədəsi hesab edilir.
Vegetasiya müddətində bir neçə nəsil verir.
Mübarizə tədbirləri. 1. Bağ tor gənəsinə qarşı aparılan mübarizə tədbirləri, eynilə bu zərəvericiyə də tətbiq edilə bilər.
Üzüm unlu yastıcası (Planococcus vitis Niet) – Bərabərqanadlılar dəstəsi (Homoptera) unlu yastıcalar (Pseudococcus) fəsiləsinə mənsubdur. Yetkin dişi fərdin bədəni yumşaq olmaqla ovalvaridir, sarımtıl qəhvəyi rəngdədir və bədəninin üzəri unabənzər ağ maddə ilə örtülüdür. Nəhayətində 2 uzun sapvari çıxıntı uzanır. Bədəninin uzunluğu 3-4 mm-dir. Sürfələr yetkin fərdə oxşayır.
Unlu yastıcanın yetkin dişiləri və sürfələri tənəklərin qabığı altında qışlayır. Yazda qışlayan fərdlər yaşıl qabıqların şirəsini sormaqla qidalanır. Aprelin axırı və mayın əvvəllərində yumurta qoyurlar. Yumurtalar çox da iri olmayan topa halında (yumurta kisəsi daxilində) qoyulur. Yumurtanın embrional inkişafı 10-12 gün çəkir və yumurtadan çıxan sürfələr qabıqların şirəsi ilə qidalanaraq inkişaf edir.
İyunun ortalarından başlayaraq ikinci nəslin əsas kütləsi tənəyin yaşıl hissələrinə zoğlara, yarpaqlara, hətta salxımlara keçərək onlarla qidalanır.
Avqustun ortalarında üçüncü nəslin inkişafı başlayır və tənəyin yaşıl və oduncaq hissəsi ilə qidalanır. Zərərverici bakirə üsulla çoxalır.
Unlu yastıcanın zərərli fəaliyyəti yarpaqların şirəsini sormaqla onun saralıb quruyaraq tökülməsinə səbəb olur. Digər tərəfdən salxımlar üzərində qidalanan zərərverici özündən xüsusi yapışqanvari maddə ifraz edir ki, bu da yetişmiş salxımları çirkləndirir, onların əmtəlik keyfiyyətini azaldır. Yastıcanın ifrazatı ilə şirələnmiş salxımdakı gilələr yemək üçün yararsız hala düşür.
Sentyabrın sonundan başlayaraq unlu yastıca yarpaqlardan ştamba keçir və orada qabıq altında qışlayır.