Mövzu Maliyyə nəzarəti sistemində auditin rolu. Auditin mahiyyəti, məqsəd, vəzifə və prinsipləri. Plan

Obyektivlik (vicdanlı, müstəqil, obyektiv olmaq). Peşəkar mühasib obyektiv və ya tərəfsiz olmalıdır. Bütün peşəkar qərarların qəbulu zamanı mühasiblər əmin olmalıdırlar ki, burada maraqlar toqquşmur. Buna görə də onların mühakimə və qərarlarının hamısı normal izahata və tədqiqata əsaslanmalıdır.
Peşəkar bilik və yanaşma Peşəkar mühasiblər əmin olmalıdırlar ki, müştərilər tərəfindən verilən tapşırıqları yerinə yetirmək üçün onların kifayət qədər peşəkar bilik və bacarıqları vardır. Onlar daim peşəkar bilik və təcrübələr üzrə son inkişaf tendensiyalarını özlərinə aşılamalıdırlar
Məxfilik Bu prinsip heç bir qanuni öhdəlik və ya hüquqi əsas olmayınca müştərilər və ya müəssisələrə məxsus məxfi məlumatları istənilən üçüncü şəxsə ötürməyi mühasiblərə qadağan edir. Onu da qeyd etmək vacibdir ki, mühasib iş yerini dəyişsə və ya müştəri ilə uzun müddət əlaqədə olmasa belə məxfilik prinsipinə əməl etməlidir.
Peşəkar davranış BMF öz üzvlərindən “lazımi qayda-qanunlara əməl etməyi və peşələrini nüfuzdan salacaq bütün hərəkətlərdən uzaq durmağı” tələb edir. SMA bu məsuliyyəti öz standartlarında əks etdirir və həmçinin, onu da əlavə edir ki, onun üzvləri “peşəkar mühitdə ünsiyyətdə olduqları bütün şəxslərlə nəzakətli və diqqətli davranmalıdırlar”
Audit xidmətinin yüksək peşəkarlıqla həyata keçirilməsi və au­­dit xid­­mə­ti zamanı qəbul edilmiş öhdəliklərin tam dolğun icrası üçün sər­bəst audıtor­lar və auditor şirkətləri müvafiq mə­su­liy­yət daşı­yır­­­lar. Bu mə­su­liyyət üç istiqamətdə müəyyənləşdirilə bilər: audıto­run yerinə yetir­diyi iş və xid­mət­lər­də yol verdiyi cinayət tər­kib­li əməl­­lərə görə cinayət məsu­liyyəti; keyfiy­yətsiz audit xidmətinə görə, inzibati xətalara görə, auditor və audit şirkətləri, onun intizam mə­­­­­su­liyyəti; sifаrişçi ilə auditor və audit şirkətləri ilə bağ­lanmış müqaviləyə əsasən meydana çıxan əmlak xarak­ter­li mübahisələr. Audı­torun məsuliyyəti «Audit xid­mə­ti haqqın­da» Qanunun 14-cü bən­­din­­də və BAS 240 “Maliyyə hesabatının auditi zamanı dələduzluqla bağlı auditorun məsuliyyəti” ilə tənzimlənir.
Auditor keyfiyyətsiz, qeyri peşəkar auditin aparılması səbəbindən müəssisə qаrşısındа öz vəzifələrini lazımınca yerinə yetirmədikdə AR qаnunve­ri­ciliyinə əsаsən müəssisəyə dəyən zərərə görə məsuliyyət daşıyır. Auditorlar və auditor təşkilatları qanunvericiliyinə və sifarişçi ilə baülanmış müqavilənin şərt­lərinə uyğun olaraq əmlak məsuliyyətinə cəlb edilə bilərlər. Əmək qanunvericili­yinə görə intizam və maddi məsuliyyət nəzərdə tutulur. İntizam məsuliyyəti aşağıdakıları nəzərdə tutur: irad; töhmət; ciddi töhmət; işdən azad etmək.