Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Nizamidə  azərhaycançılıq

təsdiq edilsəydi  nə  itirirdik? Neç nə  itirməzdik,  əksinə,  dünya 

ədəbiyyatının  qızıl  fonduna  daxil  edilmiş  Nizami  əsərlərinin 

meyvəsini,  şirəsinin,  daxilini  təşkil  edən  Azərbaycançılıq 

məzmununun  qərəzsiz  sahiblərinə  yetişməkdən  başqa!  Bu 

məsələyə 

yenidən 

qayıdılması 

Nizamişünaslann 

çox 

müqəddəs  və  tarixi  bir  borcu  olardı!  Ancaq  Nizaminin 

Azərbaycanca 

əsərlərinin 

olması 

məsələsi 

əsla 

dayanmamışdır.  Nizami  Xudiyevin  özünün  2003-cü  ildə 

«Azərbaycan»  nəşriyyatı  tərəfindən  çap  olunmuş  «Xalqın 

tarixi  haqqı»  (dilimiz,  varlığımız)  adlı  kitabda  «Nizami 

Gəncəvinin türkcə  (Azərbaycanca divanı haqqında»  ayrıca bir 

bölmə  verilir.  Burada  göstərildiyinə  görə  Misirin  Xədəviyyə 

kitabxanasında  Nizami  Gəncəviyə  aid  edilən  divanın 

əlyazması  aşkar  edilmiş,  onun  fotosurəti  də  Azərbaycana 

göndərilmişdir.1 

Əlyazmadan 

verilən 

nümunələrin 

məzmununda  Nizami  «Xəmsə»si  ilə  səsləşən  motivlər  də 

vardır:

Kimdir o Xosrovu-afaq,  Məhəmməd xan kim 

Kərdir rəhmdən  edər dildə münəvvər nərgiz 

Ol  Səncər ilə Toğrul vəsfini,  ey Nizami 

Cızasan murad edərsən şah qapma doğru 

Bu əsrə gəlsə şaha, şəhi  Səncər ilə Toğrul 

O Səncər ilə Toğrul vəsfin,  cy Nizami,

Cızasan murad edərsən şah qapısına doğru.*

 1

1

 1

 2

Təqdirəlayiq  haldır  ki,  Nizaminin  Misirdə  tapılmış 

əlyazmasının  Xədəviyyə  nüsxəsi  İranda  da  çap  edilmiş  və 

Azərbaycanda  da  təkrar  nəşr  olunmuşdur.  Kitab  cəmi  64 

səhifədir.  Burada  divandan  seçmə  nümunələr  verilmişdir. 

Aşağıdakı  nümunələrin  məzmunu  da  Nizami  əsərlərinin  ruhu 

və məzmunu  ilə səsləşir:

1 Bax: Nizami Xudiyev. Xalqın tarixi haqqı.  Dilimiz, varlığımız. Bakı, «Azərbaycan» 

nəşr.,  s. 299.

2 Bax:  Yenə orada,  s.  315, 319.

---