|
Nizamidə azərbaycançüıq
yaşamış türkdilli tayfalardan birinin adıdır. Xəzər dənizinin
adı da Xəzərlərlə bağlıdır.
Nizami Qızıl Arslanı tərif edərkən Xəzərlərin onun
lütfükarlığından bəhrələndiyi təsvir edilir:
Möhtac olanlara qapısı dəniz
Məyus yola salmaz bir kəsi hərgiz.
Xəzər yoxsulları, Rum varlıları
Lütfsüz görməmiş o hökmdarı.
X-Ş, 2004, 44.
Nizami özünün milli mənşəyi olan Azərbaycanlı
mənasında işlətdiyi türk adma rəğbət və ehtiramla yanaşır.
Xüsusən, ana dilinə, onun çox böyük sevgisi, məhəbbəti və
ehtiramı diqqəti, xüsusilə daha artıq cəlb edir.
«Leyli və Məcnun» əsərinin «Kitabın yazılmasının
səbəbi» adlanan hissədə deyilir ki, bu mövzunun işlənməsi
barədə şairə Şirvanşah Axsitan tərəfindən məktub göndərilir.
Şair özü bu hadisə barədə belə yazır:
Bir gün nəşəliydim aləm şad kimi
Dəmlər içindəydim Keyqubad kimi
Qaşlarım açıqdı sanki bir kaman
Qarşımda dururdu yazdığım divan
Bu zaman bir elçi gəldi eyvana
Şahın məktubunu gətirdi mana
On-on beş sətirdi şahın bu sözü
Gözəl xətti ilə yazmışdı özü.
«Ey söz dünyasına hakim Nizami
Qulluğa məhrəmsən, tut ilticamı.
İstərəm Məcnunun böyük eşqinə
Bir söz xəzinəsi açasan yenə
Bakirə Leyli tək ey böyük ustad
Şeirdə iki-üç bakir söz yarat.
Bu təzə gəlinə çəkəndə zəhmət
Fars, ərəb diliylə vur ona ziynət.
| 
