Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Mübariz  Yusifov

gələcək  nəsillərə  etibarlı  daşıyıcısı  olan  ana  d ilin d ə n  

istifadədə  məhdudiyyətlər var  idi.  Nizami  bunlan  yaxşı  b ilir ­

di.  Çünki  cəmiyyətin  bir  üzvi  kimi  Nizami  də  bu  h a d isə lə rin  

içində  idi  və  ədalətsizlik  şəraitində  o  da  zamanın  axınına  q o ­

şulub  gedirdi.  Nizami  düşünürdü  ki,  zamanın  am ansızlığı 

ondan  əvvəl  baş  verdiyi  kimi,  onun  dövründə  də  m övcuddur 

və gələcək dövrlərdə də öz axan  ilə davam edə bilər.  Belə  b ir 

şəraitdə  ictimai-siyasi  böhrandan,  milli  şüurun  deqradasiyaya 

uğramasından  xalqı  xilas  etmək  üçün  ictimai  ədalətə  nail  o l­

maq  bütün  arzu  və  istəklərin  həyata  keçməsini  reallaşdıra 

bilərdi.  Ona  görə  də Nizami  ideal  hökmdar  axtanşından  daha 

artıq  ictimai  ədalət  axtanşmı  ön  plana  çəkirdi.  M əhz  bunun 

üçün Nizaminin əsərlərində ictimai ədalətin bərqərar edilməsi 

daha  əsas  yer  tutur.  Hökmdarlara  gəlincə,  Nizami  çox  yaxşı 

dərk edirdi  və bilirdi  ki,  hökmdarlar heç zaman ictimai  ədalət 

yaratmağa  qadir  deyildir.  Çünki  elə  bir  hökmdar  yox  idi  ki, 

qan  tökməsin,  ictimai  sərvəti  özününkü  etməyə  cəhd 

göstərməsin,  haqqı  nahaqqa  verməsin.  Ölkənin  idarəçiliyini 

sülalə  həyata  keçirdiyi  halda  hansı  demokratiyadan  söhbət 

gedə  dilərdi?  Rəsmi  yazıların,  bədii  nümunələrin  yad  dildə 

apanlması  şəraitində  hansı  milli  mənəvi  sərtvələrdən 

danışmaq  olardı?  Dövlətçilik  ideologiyası  yad  təmayüllərlə 

bağlı  olduğu  halda  hansı  milli  şüurdan  söhbət  gedə  bilərdi? 

Bütün  bunlar  Nizami  üçün  gün  kimi  aydın  idi.  Odur  ki, 

Nizami  öz  əsərlərini  zahirən  şahlara  ithafnamə  etməsinə 

baxmayaraq  batində  öz  milli  düşüncələrini,  Azərbaycançılıq 

dieyalanm  qabanqlaşdırırdı.  Bu  ideyaların  ötəri  olmaması 

üçün,  ölüb  getməməsi  üçün  nə  zamansa  milli  ziyalıların 

oxuyub,  dərk  edib  ibrət  almaları  üçün,  ən  ümdəsi,  bu 

ideyaların  yaşayıb  milli  şüurua  təsir  edə  bilməsi  üçün  onları 

dövrün  hökmdarlarına  ithafa,  xalqı  üçün  tarixi  yaddaşa  və 

ibrətə  çeviridi.  Nizaminin  əsərlərində  ana  xəttə  çevrilən 

ədalət  o  zaman  bərqərar  oluna  bilərdi  ki,  cəmiyyətdə 

müstəqillik,  azadlıq,  sərbəstlik  bərpa  edilə  idi.  Azadlıq xalqın 

daimi  arzusu  olmuşdur.  Azərbaycan  xalqının  azadlıq  arzusu 

isə  daha  qədimlərə  bağlıdır.  Nizami  dövründən  əvvəl  də

40