Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Nizamidə  azorbaycançılıq

Ərəblərə xəznə, səltənət verər 

Farsa əzab verər, əziyyət verər.

Y G ,  2004,  73.

Bəhramın  atası  zülmkar  olsa  da  Bəhram  özü  xalqdan 

ibrət  götürür.  Əhalini  ədalətlə  idarə  edir.  Hər  şeyə  ədalət 

gözü  ilə  baxan  Bəhram  camaatı  vəzir  Rast  Rövşənin 

zülmündən xilas  edir.  Çünki  Rast Rövşən Bəhramın eyş-işrətə 

qurşandığından istifadə edib insanlann haqqını tapdalayırdı.

«İskəndəmamə»də  ədalətin  zülmə  qalib  gəlməsi  başqa 

cür mənalandırılır.  İskəndər fatehdir.  O  da vuruşur.  Vuruşma­

da  aydındır ki,  tökülən qanlann haqq-nahaq  olduğu  heç  nə  ilə 

ölçülmür.  Ancaq  İskəndər o ölkələrdə  döyüşə  girişir ki,  orada 

insanlar  zülm  və  əzab  görürlər.  Ölkənin  hökmdarı  isə  bu 

zülmü  və  əzabı  azaltmaq  əvəzinə,  xalqın  rifahına  hansısa  bir 

əməli  tədbir görmək əvəzinə  get-gedə  daha  da  azğınlaşır.  Bu 

yerdə  İskəndər xalqın  xilaskarı  kimi  döyüşə  girir və  o  ölkədə 

ədaləti  bərqərar  edir.  Məsələn,  İskəndərin  Zəngibar  padşahı 

ilə  döyüşü və  qələbəsi,  İran  şahı  Dara  ilə  döyüşü  və  qələbəsi 

ədalətin  zülm  üzərindəki  üstünlüyünün  bariz  təcəssümüdür. 

İskəndər İrandan  Hindistana,  oradan  da  Çinə səfər edir.  Lakin 

o  yerlərdə  döyüşmür,  qanlar  tökmür.  Çünki  həmin  yerlərdə 

hökmdar  olan  ölkə  başçıları  İskəndərin  məqsədinin  işğalçılıq 

yox,  insanlara  və  insan  cəmiyyətinə  azadlıq gətirmək  olduğu­

nu  başa düşüb  dərk  edirlər.  İskəndər qıpçaq çölündə  bu  çöllü- 

lərlə  də  döyüşmür.  Yalnız  onların  adətlərini  bəyənmədiyini 

söyləyir.  Əhali  İskəndərin  qadın  isməti  barədəki  nəsihətini 

qəbul  etmədikdə  İskəndər  bunu  ağıl  vasitəsi  ilə  təlqin  edir. 

Bebəliklə,  qıpçaq  çölündə  açıq  gəzən  qandınlar  örtülülüyü 

daha üstün  sayıb  İskəndərin  göstərdiyi  yolun  doğru olduğunu 

başa düşürlər.  İskəndər özü də deyir ki,  mənim məqsədim qan 

tökmək  yox,  ölkədə  ədalətlilik,  insanlara  səadət,  insan 

cəmiyyətinə azadlıq gətirməkdən ibarətdir.  Məsələn,  Rumdan 

İrana gəlməyinin məqsədini  belə bəyan edir: