MÜƏLLİF: seyyid kamal təRCÜMƏ edəN: VÜsal hüseynzadə

“Bu, Allahın dəvəsidir.”

Həzrət Salehİn əhvalatı

Hicri tarixi ilə 9-cu ildə Həzrət Məhəmməd (s) peyğəmbərin rəhbərliyi ilə İslam ordusu Ərəbistan yarımadasının şimalında Roma qoşunları ilə vuruşmaq üçün Təbuk məntəqəsinə sarı gedirdi. Çox çətin bir səfər idi. İslam qoşunu yorulmuş və susamışdı. Ona görə də Allahın Rəsulu fərman verdi ki, qoşun Təbuk məntəqəsinin yaxınlığında olan Vadil-qurada dayansınlar.

İslam ordusu dağların yaxınlığında düşərgə saldı. Ora çox qədim bir yer idi. Orada xarabalıqlar və su çalaları gözə dəyirdi. Bə’ziləri bir-birlərindən bu qalıqlar barəsində soruşurdular. Deyildi ki, bu əsərlər bir zamanlar bu məkanda yaşamış Səmud qəbiləsinə məxsusdur. Əziz Peyğəmbər o çalaların suyunu içməyi müsəlmanlara qadağan etdi. Allahın Rəsulu nifrin və əzaba düçar olan və onlardan heç bir əlamət qalmayan qəbilənin taleyindən ibrət almaq üçün əsgərlərin ora daxil olmasını vurğuladı.

İndi görək Səmud qəbiləsi kimlər idilər və Həzrət Salehin əhvalatı necə olmuşdur?

Tarixdən qabaqkı dövrlərdə Ərəbistan yarımadasının şimalında yerləşən Vadil qura adlanan geniş torpaqlarda Səmud qəbiləsi yaşayırdı. Səmud qəbiləsi çox qədim olan ərəb qəbilələrindəndir. Tarix onun barəsində bir şey qeyd etməmişdir. Onda olan mə’lumatlar Qur`ani-Kərimdə və Peyğəmbərin (s) hədislərində gəlmişdir.

Əhqaf torpaqlarındakı Ad qəbilələri məhv olduqdan sonra bu qəbilə peyda oldu. Bu qəbilənin camaatı əkinçiliklə məşğul olur, quyu qazır, öz əkin sahələrini şumlayır, dağların içində evlər tikirdilər. Heyvanlarını rahatcasına yaşıllıqlarda otarırdılar. Onların bağ-bostan və tarlaları rövnəqlənib, bəhrə verir, beləcə öz yaşayışlarını keçirirdilər. Onlar Allahı düşünüb, ona ibadət etmək barədə fikirləşmirdilər. Bunun əvəzinə qəbilənin varlı və əyyaş insanları hədlərini aşıb, tüğyan edirdilər. Bu qəbilənin camaatı Alllaha ibadət yerinə bütlərə ibadət edirdilər.

Həzrət Saleh həmin dövrdə yaşayırdı. O, pak xüsusiyyətli və agah bir insan idi. İnsanlar yaxşı sifətlərinə və bəyənilmiş əməllərinə görə onu sevirdilər. Bu qəbilənin bə`zi insanları fikirləşirdilər ki, Saleh böyük məqama çatacaqdır və bəlkə də güclü Səmud qəbiləsinin rəisliyini öhdəsinə götürəcəkdir.

Allah-təala Həzrət Salehi Peyğəmbərliyə seçdi. Onu qəbiləsinə doğru göndərdi ki, insanları bütpərəstlikdən çəkindirib, yeganə Allahın ibadətinə də’vət etsin.

Saleh yaxşı bilirdi ki, bütpərəstlik onun qəbiləsinin ürəyində çoxdan kök salmışdır. Çünki, onların ata-babaları bütpərəst olmuşdular. Həmçinin bilirdi ki, bu qəbilənin başçıları fasid insanlardır və bir kəsin xeyrini istəmirlər. Camaatı bütpərəstlikdən çəkindirən insanlarla da kobud və qaba rəftar edirlər.

Amma, Saleh, peyğəmbər və Alllahın elçisidir. O, Allahdan başqa heç kəsdən qorxmur. Ona görə də Həzrət öz də’vətini açıq surətdə e’lan etdi. O, öz risalətini müjdə verdi və həmin yerdən də qarşıdurmalar başlandı. Xeyir və şərin mübarizəsi başlandı və mö’min peyğəmbər fasid və kafirlər əleyhinə öz müharibəsinə başladı. Səmud qəbiləsinin arasında doqquz nəfər güclü və quldur insan var idi. Onlar fəsad törədir və bədxahlıqla məşğul olurdular.

Müqəddəs daş parçası

Bir gün Səmud qəbiləsinin adamları dağdakı böyük daş parçasına tərəf yollandılar. Onlar qədim zamanlardan o daşa ibadət edirdilər. Uşaqlar atalarının o daşa ibadət etdiyini görüb, özləri də onlar kimi ibadət edirdilər və artıq böyüdükdə təbii surətdə bütpərəst olurdular. Bu daş parçası bütün qəbilənin yanında xüsusi hörmətə malik idi. Camaat onun qarşısında qurban kəsirdilər. Qurbanlıqları onun yanına qoyurdular. O daşdan ruzi və bərəkət istəyirdilər. Saleh öz qəbiləsinin əməlini görüb, onların etdiyi işə görə qüssələndi. Ona görə də müqəddəs daş parçasının yanına gedib, onlara buyurdu:

-Ey qəbilə! Allaha ibadət edin, sizin ondan başqa Rəbbiniz yoxdur.

Onların bə’ziləri dedilər:

-Niyə yeganə Allaha ibadət edək?

Saleh buyurdu:

-Çünki, sizi yaradan və sizə ruzi yetirən odur.

Onlar dedilər:

-Allah bizdən uzaq olduğu üçün biz istədiklərimizi ondan diləyə bilmirik. Ona görə də onun müqəddəs yaratdıqlarına ibadət edirik. Allah bizim bütün işlərimizi bu daşa tapşırmışdır və Allah bizdən razı olsun deyə biz ona hörmət qoyuruq.

Saleh qüssə və nigarançılıqla buyurdu:

-Ey qəbilə! Allah sizi vücuda gətirəndir və məni də sizin yanınıza o göndərmişdir. O istəyir ki, təkcə ona ibadət edəsiniz və ona ibadət etməkdə heç kimi şərik qoşmayasınız.

Ey qəbilə! Allahdan bağışlanmaq istəyin və sonra onun dərgahına tövbə edin. Həqiqətən Allahım yaxındır və tövbələri də qə’bul edəndir.

Dedilər:

-Ey Saleh! Biz sənə böyük ümid bəsləyirdik. Biz ümidvar idik ki, sənin ağıl və fikrindən faydalanaq. Amma, indi təəccüblü şeylər danışırsan. Necə bizə sifariş edirsən ki, öz allahlarımızdan əl çəkək? Necə bizi də’vət edirsən ki, ata və babalarımızın pərəstiş etdiyi şeyləri buraxaq?

Ey Saleh! Biz indi sənin risalətinə şəkk edirik. Həqiqətən sən dəli olubsan.

Saleh buyurdu:

-Allah məni göndərmişdir ki, sizi onun ibadətinə də’vət edəm, bu işə görə heç kəsdən muzd və mükafat istəməyəm və məni yaradan Allahdan savayı heç kəsə ibadət etməyəm.

Onlar dedilər:

-Əgər sən həqiqətən Allahın elçisisənsə bu daşın içindən bizim üçün bir boylu dəvə çıxart.

Saleh onlara buyurdu:

-Allah hər şeyə qadirdir. Bizim hamımızı torpaqdan yaradan odur.

Dedilər:

-Sən bu daşın içindən bizim üçün bir dəvə çıxarmayınca, sənin risalətinə iman gətirməyəcəyik.

Onların biri uca səslə dedi:

-Hə, o dəvə hamilə olmalıdır.

Saleh dedi:

-Mən sizin istəyinizi Allaha çatdıraram. Əgər Allah bu işi etsə, siz Allahı yeganə olaraq tanıyıb, mənim onun elçisi olduğuma iman gətirəcəksinizmi?

Dedilər:

-Bəli. Sizin və’diniz nə vaxtadır?

Saleh onlara buyurdu:

-Sabah həmin yerdə.

Allahın dəvəsİ

Sabahısı gün səhər çağı Saleh dağa tərəf böyük daş parçası olan yerə tərəf yollandı. Doğrusu, Salehin etmək istədiyi iş asan deyildi. Necə ola bilər ki, dağın içindən bir dəvə çıxsın? Necə ola bilər ki, bu daş yarılsın və ondan boylu bir dəvə çıxsın?

Bütün Səmud qəbiləsi dağın ətrafına yığışmışdılar. Onların bə’zisi şəkk içində idi. Bə’ziləri dağa baxır və bə’ziləri isə uzaqdan Salehin etdiklərinə fikir verirdilər. Gördülər ki, Saleh tə’zim və təvazö halında mavi səmaya baxır. O, bə’zi sözlər deyirdi. Əlləri ilə dağa və Səmud qəbiləsinə tərəf işarə edir. Bildilər ki, Saleh Allahın dərgahına ağlayıb, ah-nalə edir və ondan öz risalətinin düzgünlüyünü sübut etmək üçün bir nişanə istəyir.

O, çox qəribə bir şey istəyirdi. Boylu dəvə dağın içindən çıxsın. Bu yerin qorxu və dəhşəti hamıya kölgə salmışdı. Ad qəbiləsi Salehi gözləyir, çox diqqətlə dağa və onun bərk daşlarına baxırdılar. Saleh dizi üstə yerin üzərində oturdu və göz yaşları axıtdı. O öz Rəbbindən istəyirdi ki, qəbiləsini hidayət etmək üçün bir nişanə göndərsin. Öz fitrət və təbiətlərinə qayıdıb, yeganə Allaha ibadət etsinlər.

Saleh birdən ayağa qalxdı və barmağını dağın bir nöqtəsinə tərəf uzatdı. Qəbilənin bütün adamları dəhşətli bir səs eşitdilər. O, daşların parçalanmasına oxşayan bir səs idi. O səs çox möhkəm və güclü idi. Daşların bir hissəsi dərənin dibinə töküldü. Xəfif toz-torpağın arasından çox gözəl bir dəvə peyda oldu. Dəvə doğrudan da hamilə idi.

Çox sakit bir dəvə idi. İnsan ilk baxışında onu sevirdi. Saleh onun şükrünü etmək üçün Allaha səcdə etdi. Çünki, Allahın mütləq qüdrəti nəyi yaratmaq istəsə ona sadəcə, Ol! deyir və o da olur.

Qəbilə adamları bu işin əzəmət və böyüklüyü qarşısında baş əydilər. Onların bə`zisi Allaha səcdə etdilər. İndi onlar böyük bir nişanə görürdülər. Gözlərinin qarşısında idi. Salehin dedikləri düz çıxmışdı. Doğrudan da Allah birdir və şəriki yoxdur. Onlar çox az idilər. Amma, imanları dəvənin çıxdığı dağ kimi möhkəm idi. Qəbilənin bütün adamları o mö’cüzəyə diqqətlə baxırdılar. Beləliklə dəvə Salehin peyğəmbərlik nişanəsi oldu; bütpərəstlik qarşısında tövhid nişanəsi

Dəvənİn balası

Üç gün keçəndən sonra dəvə gözəl bir dəvə balaladı. O həmişə anasının yanında idi. Onun yaxınlığında özü üçün oynayırdı. Anası da mehribanlıqla onu qoruyurdu. Dəvə və onun sakit körpəsi məhəbbət və rəhmət nişanəsi idi. Onu görənlər deyirdilər ki, bu, Salehin dəvəsidir. Amma, Saleh onlara deyirdi ki, bu, Allahın dəvəsidir. Bu, səmavi nişanədir, olmaya ona əziyyət edəsiniz. Kimsə ona zərər vurmağa çalışsa, Allahın nifrini sizi tutar.

Günlər ötürdü. Dəvə o geniş yerlərdə yaşayır, ot və ələflərdən yeyir, bulağa gedir və su içirdi. Bütün camaat onun südündən istifadə edirdilər. Bərəkətli və təmiz südü vardı.