Müəssisə və əhali müayinələrində seçmə məcmunun əlaqələndirilməsinə və rotasiyaya dair

Elmtutumlu məhsula görə sənaye sahələrinin qruplaşdırılması

Sıra N-si		İqtisadi fəaliyyət növü	Kod (İSİC)		Elmtutumluluq əmsalı
Həddi		orta
Yüksək texnologiyalar 22.5
1.	Kosmik və hava uçuş aparatlarının istehsalı			3845		34.1
2.	Elektron hesablama, mühasibat və dəftərxana maşınlarının istehsalı			3825		29.6
3.	Əczaçılıq ləvazimatının istehsalı			3522		22.0
4.	Radio, televiziya və rabitə avadanlığının isteh.			3822		17.1
Yüksək səviyyəli orta texnologiyalar 9.3
5.	Cihazların istehsalı			385		16.2
6.	Avtomobillərin istehsalı			3843		12.2
7.	Elektrik maşınlarının istehsalı			383-3822		8.7
8.	Kimyəvi sintez məhsullarının istehsalı			351+352-3522		8.5
9.	Digər nəqliyyat vasitələrinin istehsalı			3842+3844+3849		6.0
10.	Digər maşın və avadanlıqların istehsalı			382-3825		5.5
Aşağı səviyyəli orta texnologiyalar 2.3
11.	Rezin və plastik kütlə məmulatlarının istehsalı			355+356		2.9
12.	Gəmi hazırlanması və təmiri			3841		2.8
13	Digər qruplaşmaya daxil olmayan hazır məhsulların istehsalı			39		2.4
14	Əlvan və zinət metallarının istehsalı			372		3.3
15	Sair qeyri-metal mineral məhsulların istehsalı			36		1.9
16	Metal emalı istehsalı			381		1.3
17	Kokskimya istehsalı, neftnəqli məhsulları is.			353+354		4.2
18	Çuqun və polad istehsalı			371		2.3
Aşağı texnologiyalar 0.9
19.		Selliloz kağız istehsalı və nəşriyyat sənayesi	34		0.9
20.		Tekstil məmulatları və paltar istehsalı	32		0.7
21.		Yeyinti məhsulları və içki istehsalı	31		1.1
22		Ağac və mebel istehsalı	33		0.5

Konkret statistik müşahidə aparmaq üçün bu sistemdən problemə yönəlmiş göstəricilər ayrılır. Məsələn, aktual problem olan elmi-texnoloji təhlükəsizliyi xarakterizə edən statistik göstəricilər altsistemi aşağıdakı kimidir:

1-ci səviyyənin

göstəriciləri

2-ci səviyyənin

göstəriciləri

3-cü səviyyənin göstəriciləri

Tədqiqat və işləmələrdə çalışanların sayı, 10000 nəfərə

(dünya səviyyəsi - 72 nəfər)

Tədqiqat və işləmələrdə çalışan heyətin strukturu, kateqoriyalar üzrə:

- tədqiqatçılar;

- texniklər;

- sair.

Tədqiqat və işləmələrdə çalışan heyətin strukturu, təhsil səviyyəsinə görə:

- ali;

- orta ixtisas;

- sair.

Tədqiqat və işləmələrdə çalışan heyətin artım tempi

Tədqiqatçıların yaş strukturu:

-30 yaşadək ;

-60 yaş və yuxarı.

Tədqiqat və işləmələrdə çalışanların fondla təmin edilməsi (1 işçiyə düşən əsas vəsaitin dəyəri, faktiki qiymətlə)

Ümumi tədqiqatçıların tərkibində elmi dərəcəyə malik olanların xüsusi çəkisi

- elmlər doktoru;

- elmlər namizədi.

Tədqiqat və işləmələrdə çalışan heyətin sayında miqrantların payı

Tədqiqat və işləmələrdə çalışan heyətin sayında müvəqqəti xaricdə çalışanların payı

Tədqiqat və işləmələr yerinə yetirən təşkilatlarda işə qəbul olunmuş ali təhsil müəssisələrinin məzunlarının payı.

Aspirantların və dokto-rantların sayı

Tədqiqatçıların texnika ilə təmin edilməsi (1 tədqiqat-çıya düşən maşın və avadanlığın dəyəri, cari qiymətlə).

Bir fərdi kompüterə düşən tədqiqatçıların sayı

Elmin əsas fondlarının yeniləşməsi əmsalı

Elmin maddi-texniki bazası və kadrları


Elmin maliyyələşdirilməsi
Davamı


Elm və elmi xidmət sahə-sində orta əmək haqqının başqa sahələrlə müqayisəsi:

- iqtisadiyyatla;

- sənaye ilə;

- tikinti ilə.

1-ci səviyyə göstəriciləri 2-ci səviyyə göstəriciləri 3-cü səviyyə göstəriciləri

Tədqiqat və işləmələrə daxili xərclərin ÜDM-də payı

Büdcədən elmin maliyyələşdirilməsi. Büdcənin xərclərinə nisbətən %-lə

Mülkü elmin büdcədən maliyyələşdirilməsi.

Büdcənin xərclərinə nisbətən %

1 tədqiqatçıya düşən tədqiqat və işləmələrin daxili xərcləri (cari qiymətlə)

Tədqiqat və işləmələrin daxili xərclərində kapital xərclərinin xüsusi çəkisi

Büdcədən elmin maliyyələş-dirilməsinin tərkibində mü-dafiə sahəsinə tədqiqatların payı

Büdcədən elmin maliyyələşdirilməsində mülki tədqiqatların maliyyələşdirilməsinin payı

Tədqiqat və işləmələrə daxili xərclərin strukturu, maliyyə mənbələri üzrə:

- büdcə vəsaiti;

- büdcədənkənar fondların vəsaiti;

- xarici mənbələrin vəsaiti;

- təşkilatın xüsusi vəsaiti;

- sair.

Kapital qoyuluşunun strukturu:

- bina, torpaq sahəsinə;

- avadanlığa;

- sair.

Davamı

İnnovasiya fəaliyyətinin və texnologiyaların yaradılması

1-ci səviyyə göstəriciləri 2-ci səviyyə göstəriciləri 3-cü səviyyə göstəriciləri

Sənaye məhsulunun həcmində innovasiyalı məhsulun payı

Sənaye müəssisələrinin ümumi sayında innovasiya-aktiv müəssisələrinin payı

Ümumi sənaye məhsulunun həcmində innovasiya texno-logiyasına xərclər

Texnologiyaların idxalı və ixracı nisbəti

Ölkə və xarici ərizəçilər tərəfindən verilmiş patent ərizələrinin nisbəti

1 müəssisəyə düşən yeni, mütərəqqi istehsal texnologiyalarının sayı

İnnovasiya-aktiv müəssisələrinin ümumi sayında tədqiqat və işləmələr yerinə yetirən müəssisələrin payı

İnnovasiya-aktiv müəssisələrinin ümumi məhsulunun həcmində yeni məhsulun həcmi

Texnoloji innovasiya xərclərində texnoloji innovasiyalara ayrılmış büdcə vəsaitinin payı

Texnoloji innovasiya xərclərində yeni texnologiya əldə edilməsinə müəssisə xərclərinin payı

Texnoloji innovasiya xərclərində tədqiqat və işləmələrə müəssisə xərclərinin payı

Sənaye mülkiyyətli obyektlərin idxal və nisbəti

Patent müdafiəsi olmayan texnologiyaların ixrac və idxal nisbəti

Ölkə iddiaçılarından bir tədqiqatçıya düşən patentlərin sayı

Tədqiqat və işləmələr üzrə daxili xərclərin 1 milyon rubluna düşən ölkə iddiaçılarının patentlərinin sayı

Yaradılmış mütərəqqi istehsal texnolo giyalarında yeni texnologiyanın payı

Müdafiə sənədləri olan texnologiya- ların payı

Sənayedə 3 ildən az istifadə olunan tex nologiyaların ümumi texnologiyaların sayında payı

Həmin göstəricilər üç iri bölməni (kadr, maliyyə və innovasiya) əhatə edir. Hər bir bölmə öz növbəsində üç səviyyəyə malikdir:

1-ci səviyyədə elm, innovasiya fəaliyyəti göstəriciləri ilə makro göstəricilər müqayisə edilir;

2-ci səviyyədə elmi-innovasiya sisteminin nəticə, struktur göstəriciləri, dinamikası xarakterizə edilir;

3-cü səviyyədə elmi potensialın təkrar istehsalı və mənbələri, elm və innovasiya fəaliyyətinin nəticəsi, ehtiyatları xarakterizə edilir.

Elm və innovasiyanın davamlı inkişafı və ya təhlükəsizliyinə aşağıdakı amillər təsir göstərir:

• 
  elm sahəsində çalışanların sayının əhəmiyyətli dərəcədə azalması;
  
• 
  elmi kadrların tərkibində tədqiqatçıların sayının az olması;
  
• 
  yaş strukturunda yuxarı yaş qrupuna aid tədqiqatçıların nisbi çoxluq təşkil etməsi;
  
• 
  ali təhsil müəssisələrində elmi tədqiqatlara cəlb edilənlərin azlığı;
  
• 
  əsas vəsaitin bərpasının aşağı səviyyədə olması;
  
• 
  elmi təşkilatların lazımi avadanlıqla təmin edilməməsi (kompüterlərlə);
  
• 
  tədqiqata və işləmələrə ayrılan maliyyə vəsaitinin azlığı;
  
• 
  büdcə vəsaitindən elmin maliyyələşdirilməsinin qalıq prinsiplə aparılması;
  
• 
  sənaye müəssisələri tərəfindən elmi fəaliyyətin lazımi həcmdə maliyyələşdirilməməsi;
  
• 
  elmi fəaliyyətlə məşğul olanların əmək haqqının aşağı olması;
  
• 
  tədqiqat və işləmələr üzrə xərclərin strukturunda əsas kapitalın xidmət xərcinin az olması;
  
• 
  müəssisənin innovasiya fəaliyyətinin və innovasiya xərclərinin intensivliyinin aşağı olması;
  
• 
  innovasiya fəaliyyətinə büdcə maliyyələşdirilməsinin aşağı olması;
  
• 
  məhsulun ümumi həcmində innovasiya-aktiv müəssisələrin yeni məhsulunun həcminin aşağı olması;
  
• 
  innovasiya xərclərində yeni texnologiyaların əldə edilməsi xərclərinin payının aşağı olması;
  
• 
  sənaye mülkiyyətli obyektlər üzrə malların idxalının ixracına nisbətən çoxluğu;
  
• 
  elmi potensialın patent aktivliyinin yüksək olmaması;
  
• 
  yeni texnologiyaların yaradılması və tətbiqi səviyyəsinin aşağı olması.
  
•