Mühazirə Kimyəvi kinetikanın mahiyyəti. Kimyəvi reaksiyanın sürəti və ona təsir edən

Yüksəkmolekullu birləşmələrin məhlulları. Yüksəkmolekullu
birləşmələrin ümumi xarakteristikası 
Yüksəkmolekullu birləşmələrin (YMB) məhluları termodinamik
davamlı və dönən , stabilizatora ehtiyacı olmayan həqiqi
məhlulardır.YMB –yə nisbi molekul kütləsi 10
4
-10
6
və daha, böyük
ölçüsü 400- 800 NM maddələr aiddir. YMB məhlularında hissəciklər
molekullar toplusundan deyil, böyük ölçülü ayrı-ayrı malekullardan
ibarətdir.
Polimerlər mənşəyinə görə iki yerə bölünür. Təbii və sintetik .
Təbii YMB –yə zülalar , ali polisaxaridlər, təbii kauçuk, sintetik
YMB -yə isə sintetik kauçuklar , polielitilen, polissiloksonlar,
polimetilmetakrilat, poliamidlər, politetraf lüoretilen vəs.
aiddir.Sintetik polimerlər polimerləşmə, polikondenisləşmə və birgə
polimerləşmə reaksiyaları ilə alınır.
Üzvi polimerlərdən əlavə qeyri üzvi polimerlərdə mövcudur:
«plastik» kükürd, alümosilikatlar, kalsium hidrosilikatlar və.s
Makromalekullarının həndəsi formasına görə polimerlər əsasən iki
növ olur: Xətti, şaxəli fəza
Fəza polimerlərindən xüsusi qrup olaraq tikilmiş polimerləri ayırırlar.
Polimerlərin səciyyəvi xassələri polimer zəncirlərinin çevikliyi və
makromolekullar arasındakı əlaqələrlə bağlıdır.
YMB-nın xassələri makromolekulun ölçü və formasından asılıdır.
İzodiametrik molekullu YMB (məsələn, qlikogen, hermoqlobin )
ovuntudan ibarət olur, həllolma zamanı praktik olaraq şişmir. Bu
mhlulların özlülükləri böyük olmur və

---

---

Puazeylin özlülük, Eynşteyninin diffuziya və Vant-Hoffun osmos təzyiqi

qanunlarına tabe olur.
Əgər YMB asimmetrik uzun molekullara malik olarsa (məsələn
sellüloza, təbii və sintetik kauçuklar), onda onlar həll olduqda qeyri-
məhdud şişir və YMB məhlulları əmələ gətirir. Bu məhlullar kiçik
molekullu birləşmə məhlullarının qanunlarına tabe olmur. Bu YMB-nin
xarakterik xüsusiyyətləri: lifvari quruluş xassələrin anizotropluğu və
yüksək mexaniki möhkəmlikdir.
Polimerləşmə və polikondensləşmə zamanı texnoloji şəraitlər müxtəlif
olduğundan alınan polimerlərin ölçüsü eyni olmur. Ona görə də YMB
makromolekullarının ölçülərini və onların molekul kütləsini adətən
makromolekulların sayına kütləsinə görə paylanma əyriləri ilə xarakterizə
edirlər.
Əyrilərinin müxtəlif formalı olması reaksiya məhsullarında kiçik
makromolekulların sayının çox olması, lakin onların kütləsinin isə
nisbətən az olması ilə əlaqədardır.
YMB-nin molyar kütləsini kimyəvi, termodinamik molekulyar
kinetik və optiki metodlarla təyin edirlər. Adətən polimerlərin
molekul kütləsini orta ədədi (𝑀
𝑛
−
) və orta kütlə (𝑀
𝑚
−
) qiymətləri ilə
ifadə edirlər.
YMB mühüm xassələrə elastiklik və plastikliyə malikdir.