MühaziRƏ MƏTNİ Mövzu Mikroiqtisadiyyat- iqtisadi nəzəriyyənin tərkib hissəsi kimi

MRS_xy = —
X (18-7)
burada U=const.
S
MRS_xy=-


dY
dX


lim


AX—►O


Ajf
Ax r


(18.8)

onsuz dərəcədə kİçİk Ölçülərə kəçsək (B nöqtəsini A nöq­təsinə yaxınlaşdırsaq), onda
burada U=const.
Bu halda MKS fərqsizlİK əyrisi A nöqtəsində toxunanın mailliyinin bucaq əmsalına bərabərdir. Mənfi işarəsi göstərir Ki, İkİ nemətin miqdarı əks istiqamətlərdə dəyişir, yəni bir nemətin müsbət dəyişməsinə digərinin mənfi dəyişməsi mü­vafiqdir. Bu, fərqsizlİK əyrisinin istənilən nöqtəsinə çəkü- miş toxunanın mənfi maillİK bucağına malİK olmasına əlavə sübutdur.
Ə
AQ_x x MU, =-AQ_y x MU_y => -


AQ,
AQ,


MU,
MU,


= mrs_xy


(18.9)

gər istehlaKÇi başqa dəst seçimində həmin fərqsizlİK əyrisi üzərində qalmaq istəyirsə, onda əlavə edilmiş QX - dən faydalılıq artımı, çıxarılmış QY -lə itirilmiş faydalılığa bərabər olmalıdır, yəni:
Deməli, X neməti ilə Y nemətinin əvəzləməsinin son hədd norması X nemətinin son hədd faydalılığınm Y nemətinin son hədd faydalılığma nisbəti Kimi nəzərdən Keçirilə bilər. Y


əmtəəsi X əmtəəsi ilə əvəzləndİKdə MU_X azalır, MU_y isə mü­vafiq olaraq artır, buna görə də MRS_xy-ə bərabər olan MU_X/ MU_y nisbəti azalır. Bu, qrafİKdə fərqsizlİK əyrisi boyunca aşağı hərəKət etdİKcə toxunanın bucaq əmsalının azalmasın­da təzahür edir və onun içəri əyilmiş olmasım izah edir. So­nuncu onu göstərir Ki, o istənilən nöqtəsi həndəvərində həmin nöqtəyə çəKİlmiş toxunandan yuxarıda yerləşir.
Yuxarıda deyilənlərdən daha bir nəticə çıxır. Ordinalist nəzəriyyəsindəKİ əvəzləmənin azalan son hədd norması məz munca kardinalist nəzəriyyədəki faydalılığm son həddinin azalması ilə eynidir. Bircə fərq var: ancaq ikinci halda əm­təənin hər bir əlavə vahidinin faydalılığı yutillərlə ölçülür, birinci halda isə istehlakçının imtina etməyə hazır olduğu başqa əmtəənin həcmi ilə.
İstehlakçı davranışının fərqsizlik əyrilərinin köməkliyi ilə nəzərdən keçirilməsi zamanı istehlakçının bir əmtəənin əlavə vahidini əldə etmək üçün hansı miqdarda digər əmtəə­dən imtina etməyə hazır olması sualı ortaya çıxır. Bu suala əvəzləmənin son hədd norması (MRS) cavab verir, o, isteh­lakçının faydalılıq səviyyəsinin eyni qalması şərti ilə bir əm­təəni digər əmtəə ilə (A əmtəəni B əmtəə ilə) əvəzləməyə nə dərəcədə (hansı həddə) hazır olmasını göstərir.
Fərqsizlik əyrisinin azalan mailliyi əvəzləmənin azalan son hədd normasının MRS qaydasını əks etdirir ki, bunun da mahiyyəti belədir: istehlakçının Y əmtəəsi nə qədər az olsa, onun bu əmtəənin daha bir vahidindən imtina etməsi bir o qədər çətin olur və Y əmtəəsinin itkisini əvəz etmək üçün da­ha çox X əmtəəsi tələb olunar.
Konkret alıcının zövqü barədə təsəvvür əldə etmək üçün fərqsizlik əyriləri silsiləsi çəkirlər ki, buna fərqsizlik əyriləri xəritəsi deyilir, həmin xəritə iki əmtəənin istənilən istehlak səviyyəsində onların əvəzləmə normasını göstərir.
Fərqsizlik əyriləri xəritəsi bir qrafikdə üç dəyişənin: bir əmtəənin (portağal) miqdarının, digər əmtəənin (alma) miq­darının və faydalılığm - qarşılıqlı əlaqəsini göstərməyə im­kan verir. Fərqsizlik əyriləri xəritəsini adi coğrafi xəritə ilə müqayisə edirlər ki, orada səviyyə xətləri dəniz səviyyəsin­dən eyni yüksəklikdə yerləşən yerləri göstərirlər. Fərqsizlik əyriləri xəritəsində də hər bir əyri eyni faydalılığa malik nöqtələri birləşdirir. Buna görə də, xəritədə hər hansı fərq­sizlik əyrisi nə qədər yuxarıda olsa, onun əks etdirdiyi fay­dalılıq bir o qədər yüksək olar (şəkil ­