MühaziRƏ MİkrobiologiYA, sanitariya və GİGİyenanin iNKİŞAF tariXİ VƏ VƏZİFƏLƏRİ

MÜHAZIRƏ 13. KÜTLƏVI QİDALANMA MƏHSULLARI 
İSTEHSALINI VƏ SATIŞINI HƏYATA KEÇİRƏN 
MÜƏSSISƏLƏRİN SAXLANMASINA GÖSTƏRİLƏN GİGİYENİK 
TƏLƏBLƏR 
Müəssisələrnin  sanitar  vəziyyətinin  düzgün  saxlanılması  onlar  üçün  Səhiyyə 
Nazirliyi tərəfindən təsdiq olunmuş sanitar qaydaları tələbatına cavab verməlidir. 
Əvvəldə  qeyd  olunduğu  kimi,  iaşə  müəssisələrinin  layihə-planlaşdırma 
qərarları  əmək  şəraitinin  sanitar-gigiyenik  əsasının  yaradılması  və  həmçinin 
epidemioloji  təhlükəli  hissənin  aradan  qaldırılması  ilə  qida  xəstəliklərinin 
profilaktikasını nəzərdə tutur. 
Bununla  əlaqədar  yüksək  keyfiyyətli  məhsulların  hazırlanması  şəraiti  sanitar 
rejiminə  ciddi  riayət  etməyi  nəzərdə  tutur.  Daha  doğrusu,  bütün  iaşə 
müəssisələrinin  binaları,  avadanlıqları,  inventarı  və  ərazisi  tamamilə  təmiz 
saxlanılmalı  və  bütün  istehsal  prosesləri  sanitar  qaydalarına  ciddi  uyğun  olmaqla 
həyata keçirilməlidir. 
İaşə müəssisələrində qida tullantıları yığıla bilər ki, bu da bir sıra infeksion və 
qurd xəstəliklərinin yayılması üçün epidemioloji təhlükə yaradır. 
İaşə  müəssisələri  düzgün  saxlanmadıqda,  bu  qida  tullantıları  ilə  xörəklərə, 
həmçinin  avadanlığa,  inventara,  qab-qacaqlara,  taralara  mikrofloranın  düşməsi 
üçün  mənbə  ola  bilər.  Bundan  başqa  tullantılar  milçəyin,  gəmiricilərin  çoxalması 
üçün  əlverişli  mühit  olub,  bağırsaq  infeksiyalarının  (qanlı  ishal,  qarın  yatalağı, 
vəba),  infeksion  və  invazion  (tulyaremiya,  çuma,  trixinelloz)  xəstəliklərin 
törədicilərinin keçiricisi ola bilər. 
Şəxsi gigiyenada sanitar qaydalara riayət etmədikdə iaşə işçiləri də çirklənmə 
mənbəyi ola bilər. 
Bununla  əlaqədar  olaraq,  iaşə  müəssisələrinin  saxlanmasına  olan  sanitar 
tələblərin  yerinə  yetirilməsinin  labüdlüyü  də  meydana  çıxır.  Bunlara  ərazinin  və 
binanın  vaxtında  və  düzgün  təmizlənməsi,  qida  tullantılarının  və  adi  tullantıların 
(zibilin) yığılması və aparılması, avadanlığın, inventarın, qab-qacaqların yuyulması və 
zərərsizləşdirilməsi, həmçinin işçilərin şəxsi gigiyenaya ciddi riayət etmələri aiddir. 
İaşə  müəssisələrində  mexaniki  təmizləmə  və  yuyulma,  həmçinin  fiziki  və 
kimyəvi vasitələrin köməyi ilə zərərsizləşdirmə də aparılır. Nəm (suyun iştirakı ilə) 
təmizləmə mikrofloranın çoxalması üçün əlverişli şəraiti zəiflədir. Lakin mexaniki 
təmizləmə  ilə  qida  məhsullarını  yoluxmalardan  tam  zərərləşdirmək  mümkün 
olmur. 
Qida  məhsullarını  xarab  edən  infeksiyaların  törədicilərinə  və  digər 
törədicilərə daha effektli təsir etmək üçün mexaniki təmizləmə ilə yanaşı, fiziki və 
kimyəvi üsullarla dezinfeksiya da aparılır.