Mikroorqanizmlərin azotlu üzvi maddələri çevirməsi və onların əhəmiyyəti Azot – zülal molekulunun vacib tərkib hissəsidir.Təbiətdə onun əhəmiyyəti
kifayət qədər çoxdur.Bitki və heyvan qalıqları formasında torpağa daxil olan
azotun demək olar ki hamısı, azotlu üzvi birləşmələr şəklindədir.Lakin bitkilər
azotu yalnız mineral birləşmələr formasında (ammonium nitrat və nitrat turşusunun
duzlarışəklində) istifadə edirlər.Azotlu üzvi maddələr bitkilər tərəfindən istifadə
olunmaq üçün, əvvəlcəəsasən nitrat və ammonyak formasına çevrilməlidir.Onların
bədənində azotdan, yenidən mürəkkəb zülal birləşmələri əmələ gəlir.
Zülali maddələrdəki azotun mineral formaya çevrilməsi ammonifikasiya və ya
çürümə adlanır. Bu proses müxtəlif bakteriyalar, aktinomisetlər və kif göbələkləri
tərəfindən həyata keçirilir. Ammonifikasiya zülallar, amin turşuları, aminoşəkərlər,
nuklein turşuları, aminlər, amidlər, fosfatidlər, sidik turşusu kimi müxtəlif
quruluşlu azotlu birləşmələri çevrilməyə məruz qoyur.
Üzvi azotun minerallaşmasının ilkin məhsulu ammonyak hesab olunur.
Təbiətdə ammonyak əvvəlcə nitritə, sonra isə nitrata kimi oksidləşir ki, buna
da nitrifikasiya deyilir.Bu prosesi nitrifikasiyaedici bakteriyalar törədir.
Nitratın nitrit turşusuna, bəzən isə sərbəst azota kimi reduksiya olunması
denitrifikasiya adlanır.Bunların hər biri müəyyən qrup mikroorqanizmlər
tərəfindən həyata keçirilir.
