MühaziRƏ MİkrobiologiYA, sanitariya və GİGİyenanin iNKİŞAF tariXİ VƏ VƏZİFƏLƏRİ

Qarayara  xəstəliyi,  Sibir  yarası  –  heyvanlar  arasında  geniş  yayılmış 
yoluxucu  xəstəlikdir.  Onun  törədicisi  Bacillus  anthracis  aerob,  hərəkətsiz,  spor 
əmələ gətirən zəncirvari çöplərdən ibarətdir. İnsanlar qarayaraya az həssasdır, lakin 
onlar  müxtəlif  yollarla  –  xəstə  heyvanlarla  (yaxşı  bişməmiş  ətdən  və  ya 
heyvanların  yoluxmuş  dərisi,  xəzləri  və  s.)  təmasda  olduqda  xəstələnə  bilərlər. 

---

83 
 
İnsanlarda  qarayara,  mikrobun  orqanizmə  daxilolma  yolu  ilə  əlaqədar  olaraq  3 
formada müşahidə olunur: 
 1. Dəri forması heyvandarların, qəssabların arasında yayılmış olur; 
 2. Bağırsaq  forması  yoluxmuş qida  məhsulları  və  ya su  ilə keçir. Belə  halda 
bacırsaq pozulması, qanla qarışıq qusma, ümumi zəiflik və s. müşahidə olunur;  
3.Xəstəliyin  acciyər  forması  qarayara  çöplərinin  sporları  yuxarı  tənəffüs 
yollarına düşdükdə inkişaf edir.  
Qarayara  törədicisinin  sporları  xarici  mühit  amillərinə  qarşı  çox  davamlıdır, 
torpaqda,  dəri  və  tüklər  üzərində  uzun  illər  qala  bilir,  hətta  qaynatmaya  da 
davamlıdır.  Temperaturu  140°C  olan  qızmış  havada  2-3  saat  müddətində, 
avtoklavda isə 120°C temperaturda, 15-20 dəqiqədən sonra bu çöplər tələf olur.