Mühazirə MÖvzu 1 sağlam həyat təRZĠNĠnformalaġmasi, XƏSTƏLĠKLƏRĠn profġlaktġkasi mövzu 2

Fənn: Tibb bacısının iĢi 
 
ġöbə: “Mamalıq iĢi” 
2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 
 73 
tarixi vǝ muayinǝnin mǝqsǝdi yazılır. Vǝrǝm mikrobateriyalarını müayinǝ etmǝk üçün steril qaba sutka 
ǝrzindǝ çıxan bǝlğǝm yığılır. Bǝlğǝmin sutkalıq miqdarını tǝ' yin etmǝk üçün iri hǝcmli qab ayırmaq 
lazımdır.
Qanhayxırma. Öskürǝk zamanı qanın vǝ ya qanlı bǝlğǝmin ifraz edilmǝsinǝ deyilir. Bu tǝnǝffüs 
sitemi xǝstǝliklǝrinin ǝn ağır simptomudur. Bu ǝlamǝt meydana çıxan kimi xǝstǝni otuzdurmaq, 
sakitlǝşdirmǝk, bǝlğǝmi tüpürmǝk üçün böyrəyəoxşar qab vermǝk vǝ hǝkimi çığırmaq lazımdır. 
Qanhayxırma dayandıqdan sonra belǝ xǝstǝ yataq rejimini gözlǝmǝlidir. Ona az porsiyalarla tez hǝzm 
olunan qidalar vermǝk lazımdır. Soyuq içkilǝr mǝslǝhǝt görülür. Banka vǝ xardal qoymaq qǝti qadağındır! 
Döş qǝfǝsindǝ ağrı patoloji prosesǝ plevra qoşulduqda ǝmǝlǝ gǝlir. Bu haqda tibb bacısı hǝkimǝ 
xǝbǝr vermǝlidir. Xǝstǝni sakitlǝşdirmǝk vǝ ona rahat vǝziyyǝt almağa kömǝk etmǝk lazımdır. Güclü 
ağrılar zamanı yayındırıcı terapiya (xardal), hǝtta ağrıkǝsici preparatlar da verilir. Qızdırma tǝnǝffüs 
sisteminin bir çox xǝstǝliklǝri zamanı rast gǝlinǝn simptomdur. (Qızdırma bǝhsinǝ bax:necǝ qulluq 
etmǝyi) .

---

Fənn: Tibb bacısının iĢi 
 
ġöbə: “Mamalıq iĢi” 
2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 
 74 
MÖVZU 36 
 
TƏNƏFFÜS SĠSTEMĠ XƏSTƏLĠKLƏRĠ ZAMANI LABORATOR VƏ 
ĠNSTRUMENTAL MÜAYĠNƏ METODLARI 
 
Qanın müayinəsi əsas laborator müayinə metodlarından biridir. Bütün xəstəliklər zamanı istifadə 
olunur. Qanın ümumi kiliniki və biokimyəvi müayinə metodu ayırd edilir.
Qanın ümumi analizində formalı elementlərin kəmiyyət və keyfiyyət dəyişikliyi, hemoqlobinin 
miqdarı və eritrositlərin çökmə sürətinin müəyyən edilməsi (EÇS) əsas məqsəd güdür. Qan barmaqdan 
götürülür.
Biokimyəvin müayinə zamanı qanda şəkərin, bilirubinin, xolesterinin, zülalın və s. miqdarı 
öyrənilir. Qanı dirsək venasından səhər acqarına götürürlər. Sidiyin müayinəsi tənəffüs sistemi 
xəstəliklərində:o qədər də dəqiq nəticə vermir.
Əsas laborator müayinə metodu bəlğəmin müayinəsidir. Adi bakterioloji və mikroskopik müayinə 
üçün sutka ərzində ifraz olunan bəlğəmi götürürlər. Bəlğəm ağzı qapalı xüsusi bankaya yığılır. 
Mikroskopik müayinə zamanı bəlğəmin rəngi, xarakteri, konsistensiyası nəzərə alınır. Bəlğəmin xarakteri 
bronxlarda və ya ağciyərlərdə gedən patoloji prosesləri aşkara çıxarır. İrinli bəlğəm xroniki, selikli-irinli 
bronxit zamanı, bronxektaziya xəstəliyi, ağciyər absesi zamanı, selikli və selikli-irinli bəlğəm isə 
bronxitlər, pnevmoniyalar zamanı müşahidə olunur. Krupoz pnevmoniya zamanı paslı bəlğəm müşahidə 
olunur. Al qanlı bəlğəm isə ağ ciyər şişi, bronxektaziya xəstəliyi, həmçinin ürək astması tutması zamanı 
nəzərə çarpır. Bronxial astma zamanı bəlğəm adətən selikli, qatı olur.
Rentgenoskopiya-döş qəfəsinin (ağciyərlərin, bronxların, traxeyanın) öyrənilməsi üçün imkan verir. 
Rentgenoskopiya zamanı plevra vərəqlərində, bronxlarda gedən patoloji prosesləri ekran vasitəsilə 
görməyə imkan yaranır. Rentgenoqrafiya tənəffüs orqanlarının rentgen şüalanması vasitəsilə 
fotoplyonkada təsvirinin fiksə olunmasıdır.